باشگاه خبرنگاران جوان؛ محمدحسین نیک‌خوی متین - بر کسی پوشیده نیست که نبردهای امروزی تا حد بسیار زیادی وابسته به عملیات آفندی و پدافندی هوایی و موشکی است. توان هوایی و موشکی هر کشور هم بر پایه دو پدیده مهندسی «موشک» و «هواپیما» شکل می‌گیرد.
در همین راستا، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران با توجه به تهدیدات موجود پیرامون ایران اسلامی در منطقه و فرامنطقه‌ای چندین سال است که اقدام به طراحی و ساخت تجهیزات جدید و نوسازی و حتی بهینه‌سازی تجهیزات کرده است.
در واقع عرصه هوایی به عنوان یکی از مولفه‌های اقتدارآفرین برای ایران و سایر کشور‌های جهان، نیازمند هواپیما‌های به‌روز و مدرنی است که بتواند امنیت کشور را تامین کند.
نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به دلیل تحریم‌های ظالمانه آمریکا از سال‌های ابتدایی انقلاب اسلامی به سوی خودکفایی رفتند. این فعالیت‌ها در نیروی هوایی ارتش نیز به مرور و از همان ابتدا آغاز شد و تا امروز تداوم داشته است.
استفاده از جنگنده «یاک-۱۳۰» نیز در همین جهت است و می‌تواند اتفاق خوبی را در نیروهای مسلح ما رقم بزند.
هواپیما‌های آموزشی یاک-۱۳۰ برای آموزش خلبانانی که قرار است با جنگنده‌های نسل جدید نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران پرواز کنند، استفاده خواهد شد. یاک-۱۳۰ قابلیت شبیه‌سازی مشخصات آموزشی جنگنده‌های مختلف از جمله نسل چهارم و پنجم را دارد. این هواپیما از سال ۲۰۱۱ رسما وارد خدمت شد و علاوه بر ارتش روسیه کشور‌هایی نظیر الجزایر، ویتنام، بنگلادش، بلاروس، میانمار و سوریه این هواپیما را سفارش داده و بکار گرفته‌اند.
اولین حضور عملیاتی جنگنده «یاک-۱۳۰» نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در جریان رزمایش مشترک ذوالفقار ۱۴۰۳ ارتش در جنوب شرق کشور رقم خورد.
جنگنده‌ای که در ابتدا برای آموزش و شبیه‌سازی عملیات طراحی شده بود، اکنون با ارتقای توانمندی‌های خود به یکی از گزینه‌های مؤثر در درگیری‌های هوایی تبدیل شده است.
یاک-۱۳۰ هواپیمایی دو سرنشینه با بدنه‌ای از جنس آلومینیوم و کامپوزیت است که قادر است علاوه بر ماموریت‌های آموزشی به عنوان یک جنگنده پشتیبانی نزدیک زمینی (CAS) نیز به ایفای نقش بپردازد. این هواپیما قادر است تا ۳ تن انواع مهمات با خود حمل کند و برای این منظور دارای ۱۰ جایگاه حمل تسلیحات در زیر بدنه، بال‌ها و نوک بال‌ها است.
این هواپیما فاقد توپ ۳۰ میلیمتری داخلی است، اما می‌تواند یک غلاف خارجی توپ ۲۳ را در زیر بال خود حمل کند. علاوه بر این یاک-۱۳۰ می‌تواند انواع تسلیحات معمولی و هدایت شونده شامل بمب‌های ۲۵۰ و ۵۰۰ کیلویی، راکت‌های ۸۰ و ۱۲۲ و ۳۳۰ میلیمتری، بمب‌های هدایت‌شونده کاب ۵۰۰ و موشک هدایت شونده خا ۲۹ و دو موشک حرارتی آر ۷۳ را برای درگیری هوایی حمل کند. همچنین این هواپیما می‌تواند دو غلاف جنگ الکترونیک در دو سر بال‌ها و مخازن سوخت خارجی را برای افزایش برد عملیاتی با خود حمل کند.
برد عملیاتی این هواپیما بسته به نوع آرایش تسلیحاتی و نصب مخازن سوخت خارجی بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ کیلومتر است. ظرفیت حمل این هواپیما در مخازن داخلی ۱۷۰۰ کیلوگرم است که این ظرفیت با نصب مخازن خارجی به ۲۶۰۰ کیلوگرم می‌رسد.
دو موتور توربوفن AL-222-25 با قدرت رانش ۴۹ کیلونیوتن قوای پیشران این جنگنده را تشکیل می‌دهند که در صورت جایگزینی با موتور AL-222-28 این توان به ۵۳ کیلونیوتن قابل افزایش است. یاک-۱۳۰ با دو موتور خود قادر است تا ۱۲۰۰ متر ارتفاع گرفته و با بیشترین سرعت ۱۰۵۰ کیلومتر بر ساعت و سرعت کروز ۸۰۰ کیلومتر بر ساعت پرواز کند.
هر دو خلبان این جنگنده از کابین‌هایی با فضای دید وسیع و مجهز به صندلی پرتاب کا ۳۶ بهره می‌برند. علاوه بر این کابین هر دو خلبان به سه نمایشگر دیجیتال رنگی مجهز است که اطلاعات پرواز را برای آنها به نمایش می‌گذارد. همچنین خلبان کابین جلو از یک نمایشگر HUD برای نمایش اطلاعات هدف، کنترل و شلیک تسلیحات بهره می‌برد.
یاک-۱۳۰ در دماغه خود از یک رادار OSA با توان رهگیری ۸ هدف و درگیری همزمان با دو هدف و برد کشف ۶۰ کیلومتر بهره می‌برد. این رادار همچنین توان درگیری با اهداف دریایی را به این هواپیما می‌دهد. این هواپیما در حوزه ناوبری مجهز به سامانه‌های موقعیت‌یاب گلوناس (برای نسخه‌های روسی) و جی پی اس (برای نسخه‌های صادراتی) است.