شهر زابل از توابع منطقه سیستان در شمال استان سیستان و بلوچستان واقع شده است، از دیرباز به عنوان یکی از مناطق مهم و استراتژیک ایران به شمار می‌رود. اما این شهر با مجموعه‌ای از چالش‌ها و مشکلات دست و پنجه نرم می‌کند که یکی از آنها مسئله حضور گسترده سگهای ولگرد در مناطق شهری و روستایی است. این مسئله نه تنها به معضلات بهداشتی و خطرات جانی برای ساکنان منجر شده، بلکه بر چهره عمومی شهر نیز تاثیر منفی گذاشته است.
حضور سگهای ولگرد در زابل، مسئله‌ای است که طی سال‌های اخیر به شدت افزایش یافته است. عوامل متعددی در تشدید این وضعیت دخیل هستند. از جمله مواردی که می‌توان به آنها اشاره کرد، فقدان برنامه‌ریزی‌های منسجم شهری، نبود نظارت کافی بر جمعیت حیوانات ولگرد و همچنین عدم اقدامات مؤثر در کنترل زاد و ولد این حیوانات است.
مشکلات بهداشتی و خطرات جانی
یکی از جدی‌ترین مخاطراتی که سگهای ولگرد برای جامعه به وجود می‌آورند، انتقال بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان است. بیماری‌هایی نظیر هاری، کاردیومیوپاتی و عفونت‌های انگلی از جمله بیماری‌هایی هستند که توسط سگهای ولگرد می‌توانند به انسان منتقل شوند. گزارش‌ها حاکی از آن است که در سال گذشته، مواردی از گزیدگی توسط سگهای بدون صاحب در زابل افزایش یافته که این موضوع باعث نگرانی شدید ساکنان و مسئولان محلی شده است.
حضور سگهای ولگرد در جامعه علاوه بر مشکلات بهداشتی، تاثیرات اجتماعی و روانی نیز به همراه دارد. والدین با ترس از اینکه فرزندانشان ممکن است در معرض خطر حمله این حیوانات قرار گیرند، دچار اضطراب می‌شوند. همچنین، این وضعیت به طور کلی احساس ناامنی را در جامعه گسترش می‌دهد. به علاوه، رفتار خشن و غیرقابل پیش‌بینی برخی سگهای ولگرد باعث شده تا بسیاری از شهروندان، به ویژه کودکان و سالمندان، از ترس حمله این حیوانات از حضور در فضای عمومی خودداری کنند.
تلاش‌های کنترل جمعیت سگهای ولگرد مطلوب نبوده است
مسئولان محلی تلاش‌هایی برای کنترل جمعیت سگهای ولگرد انجام داده‌اند. اما این اقدامات اغلب به علت کمبود منابع مالی و نیروی انسانی کافی، ناکارآمد بوده‌اند. راهکار‌های ارائه شده شامل عقیم‌سازی، ایجاد پناهگاه‌های حیوانات و آموزش عمومی بوده، اما به دلیل عدم استمرار و جامعیت کافی، موفقیت مطلوبی نداشته‌اند. علاوه بر این، نبود امکانات مناسب برای اجرای برنامه‌های دراز مدت کنترل جمعیت حیوانات ولگرد، مشکلی دیگر در این زمینه به شمار می‌رود.
یکی از وظایف شهرداری‌ها جمع‌آوری سگ‌ها در شهر است و به استناد بند ۱۵ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها، جلوگیری از شیوع امراض ساریه انسانی و حیوانی و جمع‌آوری حیوانات بلاصاحب و دفع حیوانات مریض مزاحم و ولگرد از وظایف این نهاد است. اما با این وجود، بار‌ها جولان سگ‌ها در سطح شهر زابل مشاهده شده است. زاد و ولد سگ‌ها نیز آنچنان زیاد است که باعث شده تجمع سگ‌ها در اکثر معابر شهر معضلی حل‌ناشدنی جلوه کند و علیرغم جلسات متعدد برگزار شده در این شهرستان تاکنون اثر مثبت قابل توجهی را شاهد نیستیم.
یکی از شهروندان با اشاره به رژه سگهای ولگرد در مقابل مدرسه‌ای در شهر زابل گفت: سگهای ولگرد و هار صبح زود هنگامی که فرزند خود را به سمت مدرسه می‌برم در خیابان «فرخی سیستانی» جولان می‌دهند و ماشین‌ها، افراد و به خصوص کودکان را دنبال می‌کنند؛ اگر برای کودکی توسط این سگ‌ها اتفاقی رخ دهد یا بیماری هاری بگیرند کدام نهاد پاسخگو خواهد بود؟
شهروند دیگری نیز گفت: این سگ‌ها در اقصی نقاط شهر حضور دارند و مشکلات بهداشتی به وجود آورده‌اند و از همه مهمتر اینکه شب‌ها جلوی نانوایی‌ها و روی میز توری فروش نان می‌خوابند. روز به روز نیز بر تعداد آنها افزوده می‌شود و نهاد‌های مربوطه از جمله شهرداری و شبکه بهداشت و ... بدون کمترین احساس مسئولیتی، از کنار آن می‌گذرند.
درخواست شهرداری از مردم برای همکاری جهت مدیریت موضوع
روابط عمومی شهرداری زابل در این رابطه ضمن بیان اقدامات صورت گرفته و علل رشد جمعیت سگهای ولگرد در شهر از مردم در این خصوص دعوت به همکاری و اعلام کرد: با توجه به اینکه شهرداری زابل مطابق قانون در راستای رفع معضل سگهای ولگرد اقدامات موثری انجام می‌دهد به طوری‌که براساس برنامه زمان‌بندی این حیوانات از سطح شهر به خارج از شهر در مکانی مشخص ساماندهی می‌شوند، اما باز هم شاهد صحنه‌هایی از عبور و مرور این حیوانات در سطح شهر مشاهده می‌شود؛ چرا که این سگ‌ها از روستا‌های اطراف که اکثرا خالی از سکنه هستند به داخل شهر وارد می‌شوند و به‌دلیل اینکه برخی از مردم به این حیوانات غذا می‌دهند باعث ازدیاد جمعیت آنها می‌شوند.
شهرداری زابل از شهروندان تقاضا می‌کند در صورت مشاهده این حیوانات در معابر شهری موضوع را از طریق تلفن ۱۳۷ اطلاع‌رسانی کرده تا نسبت به جمع‌آوری آنان اقدام شود.
اگرچه جولان سگهای ولگرد در زابل چالشی جدی محسوب می‌شود، اما با اتخاذ راهکار‌های موثر و همکاری همگانی می‌توان از تاثیرات منفی آن کاست. ضروری است که مسئولان محلی و ملی این معضل را از طریق تدوین طرح‌های جامع و اجرای دقیق آنها به طور جدی پیگیری کنند تا بتوانند امنیت و آسایش را به شهر زابل بازگردانند.
منبع: تسنیم