اکثر مردم گمان میکنند که مخدوش کردن یا دستکاری کردن پلاک صرفا شامل جریمه نقدی میشود، اما این گونه نیست، چرا که طبق قانون، فردی که پلاک خود را مخدوش کرده و یا دستکاری کند، مستوجب جزای کیفری نیز میشود و این مسالهای حائز اهمیتی است که رانندگان و مالکان خودرو باید از آن آگاه باشند.
بارها پیش آمده که هنگام تردد در خیابان و یا معابر عمومی خودرو یا موتورسیکلتی را مشاهده کردهایم که به شکل خلاقانه و گاهی خیلی ساده، بخش یا تمام قسمت پلاک وسیله نقلیه خود پوشانده و یا مخدوش کرده است. در خوش بینانهترین حالت این کار توسط کسانی انجام میشود که سعی در دور زدن قوانین راهنمایی و رانندگی دارند و تلاش میکنند از نگاه تیز دوربینهای طرح ترافیک و یا محدودیتهای ترافیکی فرار کنند، اما در بدبینانهترین حالت آن میتوان به این مطلب اشاره کرد که بسیاری از سارقان و تبهکاران برای فرار از دست قانون و عدم شناسایی از سوی ماموران پلیس، به هنگام اعمال خلاف قانون و مجرمانه خود، اقدام به پوشاندن پلاک و یا مخدوش کردن آن میکنند.
حتی اگر فردی هم خلافکار نباشد، با دستکاری کردن پلاک یا موتورسیکلت، خود را به عنوان فردی خلافکار به جامعه معرفی میکند؛ به همین خاطر است که وقتی رانندهای را با پلاک مخدوش میبینیم، بعید به نظر میرسد که در موردش گمان منفی نکنیم.
تا جایی که همگان میدانیم، ورود به طرح ترافیک، رد شدن از چراغ قرمز، ورود ممنوع، توقف دوبله و ... همه تخلفات رانندگی، شامل جریمههایی با مبالغ مختلف میشوند، اما سوال این جاست که آیا فرار از جریمهها ارزش این را دارد که فرد دست به تخلف بزند یا با زیرپا گذاشتن قوانین راهنمایی و رانندگی خود را به یک مجرم تبدیل کند؟ چرا که طبق قانون، مخدوش کردن و یا دستکاری پلاک و یا ارکان اصلی خودرو جرم تلقی شده و فرد خاطی مستوجب مجازات برابر نص صریح قانون ذیل است.
ماده ۷۲۰ قانون مجازات اسلامی، صراحتا در این خصوص چنین بیان داشته است که: هر کس در ارقام و مشخصات پلاک وسایل نقلیه موتوری، زمینی، آبی یا کشاورزی، تغییر دهد و یا پلاک وسیله نقلیه موتوری دیگری را به آن الصاق نماید و یا برای آن پلاک تقلبی به کار برد یا چنین وسایلی را با علم به تغییر و یا تعویض پلاک تقلبی مورد استفاده قرار دهد و همچنین هر کس به نحوی از انحاء در شماره شاسی، موتور یا پلاک وسیله نقلیه موتوری و یا پلاکهای موتور و شاسی که از طرف کارخانه سازنده حک یا نصب شده بدون تحصیل مجوز از راهنمایی و رانندگی تغییر دهد و آن را از صورت اصلی کارخانه خارج کند، به حبس از ۶ ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.
بنابر این ماده قانون و طبق گفته مبادی انتظامی و راهوری کشور، که پلاک وسیله نقلیه را به عنوان اساسیترین مولفه کاربردی برای دسترسی و شناسایی مالک، مشخصات وسیله نقلیه و نظارت بر رفتارهای استفاده کنندگان از آن میدانند، تخلفات مرتبط با آن نیز که با انگیزههای مختلف و روشهای مختلف و متقلبانه انجام میگیرد را جرم دانسته و علاوه بر جنبههای ترافیکی آن مشمول برخورد انتظامی دانسته و طبق قانون با فرد خاطی برخورد خواهند کرد و با اجرای طرحهای مختلف انتظامی و ترافیکی جلوی بروز چنین رفتارهایی را میگیرند.
این در حالی است که تیمهای انتظامی و راهور فرماندهی انتظامی تهران بزرگ با استقرار در معابر و میادین شهر تهران با اجرای طرحهای برخورد با مختلفانی که پلاک خودرو را تغییر داده یا مخدوش میکنند، سعی در نظم بخشی و انتظام بخشی به ترددهای ترافیکی کرده که البته در این میان بسیار شاهد بودیم که در همین طرحها نیز تعدادی از تبهکاران و مجرمان نیز شناسایی و دستگیر شده و ضمن توقیف و سایل نقلیه مذکور، متخلفان نیز با تشکیل پرونده قضایی به دادسرا معرفی شدهاند. البته این قانون شامل تمام وسیلههای نقلیه موتوری میشود، نیاز است که راکبین موتورسیکلت نیز مراقب باشند که پلاکهای مخدوش و پوشانده وسیله نقلیه شان، میتواند برای آنها مجازاتهایی را در پی داشته باشد.
و آخر کلام، این که شمارههای حک شده روی موتور یا شاسی و یا پلاکهای نصب شده روی وسیله نقلیه، همچون شناسنامه، اثر انگشت و یا کارت ملی مالک به حساب میآید که با استفاده از آن میتوان اطلاعات زیادی در مورد خودرو از طریق آن به دست آورد که این اطلاعات مختص و منحصربهفرد میباشد که کمپانی سازنده خودرو و پلیس راهور برای آن وسیله نقلیه خاص مورد استفاده قرار دادهاند که اگر از آن تخطی به عمل آید علاوه بر این که فرد خاطی به کمیسیون ماده ۳۰ معرفی میشود.