باشگاه خبرنگاران جوان؛ محمدحسین نیکخوی متین - یکی از بزرگترین حماسههایی دوران هشت ساله دفاع مقدس کشورمان که در آن نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نقش مهمی را ایفا کرد عملیاتی بزرگ معروف به مروارید بود. عملیاتی که در ۷ آذر اولین سال آغاز جنگ تحمیلی علیه کشورمان اجرایی شد.
در اوایل آذرماه ۵۹ بود که نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران، عملیاتی تهاجمی و غافلگیرانه را کلید زد. «عملیات مروارید» که با پشتیبانی نیروی هوایی پی ریزی شده بود، نابودی تاسیسات هشدار سریع دشمن مستقر در سکوهای الامیه و البکر و به مبارزه کشاندن و نابودی شناورهای دریایی عراق را دنبال میکرد.
عملیات مروارید در بعدازظهر روز ششم آذر با حمله جنگنده شکاریهای اف-۴ فانتوم و اف-۵ تایگر به فرودگاههای اطراف بصره آغاز شد و نیروهای بعثی را غافلگیر کرد. ساعتی از شب نگذشته بود که ناوچههای گروه رزمی ۴۲۱ نیروی دریایی، چند یگان تکاور را در سکوهای مینا، البکر و خورالامیه پیاده کردند. این مرحله از عملیات توسط یگانهایی از هوانیروز مجهز به بالگردهای کبرا و اِی. بی ۲۱۴ و شینوک پشتیبانی میشد.
سکوهای سه گانه مناطقی بودند که از سوی نیروهای عراقی به عنوان ایستگاههای ردیابی و رهگیری استفاده میشد، این چنین بود که تکاوران نیروی دریایی پس از پیاده شدن در سکوها، ابتدا محافظان عراقی آن را از پای درآورده و سپس مشغول مین گذاری شدند. دقایقی بعد صدای انفجارهای شدید در سکوهای الامیه و البکر خواب را از چشمان عراقیها ربود و ولولهای در میان نیروهای صدام برانگیخت. همزمان با انفجار سکوها، ناوچههای موشک انداز پیکان و جوشن ورودیهای بنادر فاو وام القصر را مسدود کردند و ۶۰ فروند کشتی لنگر انداخته در این بنادر را به دام انداخته و به سوی تاسیسات این دو بندر آتش گشودند.
آنچنان که بعدها گفته شد طبق پیش بینیهای طراحان ایرانی عملیات مروارید، نیروی دریایی عراق مجبور بود در واکنش به حملات شبانه ایران، با تمام توان نیروی دریایی خود به میدان بیاید. همینطور هم شد که عراقیها در سحرگاه روز ۷ آذر با دو گروه از قایقهای اژدرافکن پی-۱۸۳ و پنج فروند ناوچه پی- ۲۰۵ و پی- ۲۰۵ای یک ضدحمله دریایی را آغاز کرد. از این لحظه بود که یکی از مدرنترین نبردهای دریایی قرن بیستم با پرتاب متقابل موشک از سوی دو طرف آغاز شد.
در عملیات مروارید، دوازده فروند شناور عراقی منهدم و سه فروند دچار آسیب زیاد شد. همچنین یازده فروند هواپیمای عراقی ساقط و بیش از ششصد نفر از نیروهای عراقی کشته و مجروح و ۲۶ تن از آنان اسیر شدند. نتیجه این عملیات، انهدام بخش زیادی از نیروی دریایی عراق بود.
یکی از منابع اقتدار ملی کشورها قدرت دریایی است که برای درک اهمیت ارتباط قدرت دریایی و اقتدار بینالمللی ابتدا باید اذعان نمود که قدرت دریایی برخلاف قدرت زمینی و هوایی، منحصراً مترادف با قدرت نظامی نیست بلکه دارای یک مفهوم گستردهتری بوده است.
جمهوری اسلامی ایران بهعنوان کشوری که در منطقهای حساس غرب آسیا و در شاهراه تأمین انرژی جهان قرارگرفته و نزدیک به یکسوم مرزهای آن دریایی است، از دیرباز هدف مطامع دولتهای استعمارگر قرار داشته و از آنجا که این دستاندازی بر منابع و منافع ملی ما از طریق دریا صورت میپذیرد، باید با برخورداری از راهبرد دفاعی دریایی مناسب که تأمینکننده امنیت ملیمان باشد، زمینه نیل به اقتدار دریایی را بهمنظور ایجاد بازدارندگی فراهم آوریم.
در سنوات اخیر فرماندهی معظم کل قوا تأکیدهای بسیاری در خصوص اصلاح نگرش دولتمردان جمهوری اسلامی ایران بهسوی دریا داشتهاند که بر اساس تدابیر ابلاغی معظم له و حرکت نوین نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران بهعنوان پرچمدار این حرکت، منجر به حضور فرامرزی در آبهای دوردست گردیده است.
فرماندهی معظم کل قوا در این رابطه میفرماید: «امروز دشمن ما، فلان کشور همسایه خلیجفارس نیست. دشمنی که ما احتمال حمله و تهدید او را میدهیم کسی است که در اقیانوسها گسترشیافته است»
با توجه به موارد عنوانشده جمهوری اسلامی ایران و نیروی دریایی بایستی با اتخاذ رویکرد انتقادی بهنظام بینالمللی سلطه، تلاش نماید تا قدرت و توانمندیهای خود را در عرصه جهانی ارتقاء دهد. هدف از توجه به چنین رویکردی ترسیم چشمانداز قدرت دریایی آینده و برنامهریزیهای راهبردی برای مقابله با چالشهای احتمالی و تقویت نقاط مثبت برای جمهوری اسلامی ایران است.
امیر دریادار شهرام ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان در ارتباط با افزایش بازدارندگی سطح دفاعی کشورمان نسبت به دوران دفاع مقدس اظهار کرد: در چهل و چهار سال گذشته در حوزه نظامی در واقع کشوری وابسته بودیم.
وی ادامه داد: به شکلی که هنوز ورود به حوزه ساخت تجهیزات خصوصا تجهیزات پیشرفته نداشتیم. اما امروز در بخش دریایی چه در کشتیهای با سرنشین و یا بدون سرنشین همچنین در حوزه زیردریایی که پیچیدهترین تکنولوژیها را به خود اختصاص داده است به پیشرفتهای بسیار مهم و با ارزشی رسیدهایم.
امیر ایرانی افزود: البته ناو شکنهای ایرانی ما نیز از پیچیدهترین تجهیزات برخوردار است و یگانهای پروازی ما هم اکنون سطح بالایی دارد. الحمد الله اکنون به سطح بالایی از پیشرفت و توانمندی رسیدیم. برای آن که نقطه اتکای ما داخل کشور است و هیچ وابستگی و نگرانی نداریم.
وی در انتها گفت: همین شرایط باعث شده سطح بازدارندگی امروز ما با آن سالها تفاوت زیادی داشته باشد. نمیتوانیم این تفاوت را عددی تعریف کنیم، اما از نظر کمیت و کیفیت همین را بگوییم که امروز دیگر مانند گذشته نیست که ناوگان هواپیمابر دشمن در داخل خلیج فارس بیاید و بماند. اگر هم بیاید مجبور است که خیلی سریع منطقه را ترک کند.
کل مساحت کشورمان، ۱٫۶۴۸٫۱۹۵ کیلومتر مربع است که ۱۱۶٫۶۰۰ کیلومتر مربع آن را آبهای این کشور تشکیل میدهند. نزدیک به یک سوم از مرز ۸٫۳۳۴ کیلومتری آن نیز آبی است. تمامی این آمار و ارقام نشان از اهمیت نیروی دریایی برای کشورمان دارد موضوعی که در این سالها با پیشرفتهای بزرگی که مانند سفر به دور دنیا و حضور در قطب شمال و سایر پیشرفتهای بزرگ در عرصههای مختلف دریایی نشان دادیم که به اهمیت توجه روز افزون به آن پی بردیم.