برنامه امواج شبهه در گفتوگو با دکتر علیرضا داودی (کارشناس و تحلیل گر ارشد حوزه رسانه) و حازم کَلاس (مدیر دفتر شبکه العربی) به بررسی موضوع «رسانه‌های بیگانه چگونه می‌خواهند مخاطب را فعال و ویرانگر نگه دارند» پرداخت.
در میدان هر چه شکست بر دشمن صهیونی و غربِ حامی دشمن صهیونیست سنگین می‌شود، شکست برجسته‌تر می‌شود، و هر چه دامنه شکست رسانه بیشتر می‌شود، تلاش دشمن صهیونی و غرب برای حفظ تصویر برساخت شده از رژیم صهیونی، تقویت آن تصویر و ایجاد پیش زمینه‌هایی برای حفظ این تصویر در بلند مدت نیز بیشتر می‌شود.
تکنیک‌های و تاکتیک‌های تکراری و راهبرد‌های منسوخ شده، باز هم در دستور کار آنها قرار می‌گیرد. به این دلیل که اگر مقاومت و آنچکه از مکتب اسلام برآمده برای انسانیت و شرف بشریت می‌جنگد، آنها برای حفظ آن تصویر می‌جنگند.
مخاطب ویران، اما فعال!
محمدرضا اشراقی کارشناس مجری: رسانه‌های بیگانه چگونه و به چه دلیل می‌خواهند مخاطب را فعال و ویرانگر نگه دارند؟
داودی کارشناس و تحلیل گر ارشد حوزه رسانه در این رابطه گفت: رسانه‌های بیگانه به دنبال توقف آنی ذهن مخاطب و رساندن آن به تفسیر ناگهانی اشتباهی است که خود مدنظر دارند.
وی افزود: فراموش نکنیم، ترامپ طی یک یا دو ماه آینده خواهد نشست و با هر روشی سعی دارد تا مخاطب را ویران، اما فعال نگه دارد. بنابراین؛ اصطلاحا می‌گوییم که رسانه مخاطبِ فعال ویران را به سمت تاکسی درمی پیش می‌برد. علی الظاهر پیکره درست است و اُبهت خود را دارد، اما در باطن هیچ درونیتی ندارد و از اینجا به بعد یک مخاطب رها شده و بداندیشه‌ی بدون هر نوع فاز تقلید خواهد بود.
مخاطب مطلوب رسانه‌های بیگانه یک مخاطب عاصی است
اشراقی کارشناس مجری: رسانه‌های بیگانه برای رسیدن به مخاطب مطلوب چگونه به مهندسی سوژه می‌پردازند و پیام را چگونه در رسانه پردازش می‌کنند؟
وی عنوان کرد: وقتی صحبت از رسانه‌های بیگانه می‌کنیم، یعنی رسانه‌های مهاجمی مانند بی‌بی سی فارسی، صدای آمریکا که زیست بوم خود را جدا کرده‌اند. این رسانه‌ها سه نوع تمایل دارند که براساس دمایی که در موضوع، مکان و زمان کنار هم اتفاق می‌افتد، مطلوبیت پیدا می‌کند. گزاره‌ی اول؛ موضوعاتی هستند که صفر تا صد آن در میدان در اختیار آنهاست. به طور مثال (مسخ اطلاعات، تسخیر ذهن مخاطب درباره فعل و انفعالات در درون رژیم صهیونیستی و یا تعداد کشته‌های نظامی) آنها می‌توانند از این طریق مخاطب را بازی دهند.
گزاره دوم؛ مدل جالبی است که در آن ۵۰ درصد اتمسفر سوژه در اختیار رسانه است و ۵۰ درصد دیگر آن در اختیار رسانه نیست. اما در اختیار فرد دیگری هم نیست و این در اختیار کسی نبودن، باعث می‌شود که رسانه مهاجم موج سواری خود را انجام دهد و به اندازه ۵۰ واحد ذهن مخاطب را درگیر خود بکند. گزاره سوم؛ خبر‌هایی هستند که در اختیار رسانه‌ها نیستند و کاملا در اختیار هدف است. اما این رسانه‌های مهاجم نسبت به آن موضع گیری زودهنگام می‌کنند که رسانه‌ها می‌توانند با یکسری فعل و انفعالات آن را تحت شعاع قرار دهند. مانند گم شدن خاخام یهودی در امارات. علی الظاهر هیچ چیز آن در اختیار اینترنشنال و یا VOA نیست، اما می‌تواند بر آن تاثیر خود را بگذارد.
به این شکل که در این موارد گزاره ایی کم نمی‌کنند بلکه به آن اضافه می‌کنند. حتی اگر اصل سوژه نیز فاش شود، اما در ذهن بخشی از مخاطبان کاشت اولیه همچنان وجود دارد. بنابراین؛ می‌توان گفت که نعم المطلوب رسانه‌های بیگانه این است که در کدام یک از این اتمسفر قرار بگیرند و نکته مهم اینجاست که مخاطب را بر تردمیل قرار می‌دهند به این معنا که مخاطب فکر می‌کند که بیش از اندازه آگاهی دارد و اکنون به تحلیل درست نزدیک شده است. این در حالی است که شاید تنها یک متر جابه جا شده است و همه‌ی آن اطلاعات یک ریال هم ارزش ندارد. به این دلیل که مخاطب در یک اتمسفر ذهنی غلط توسط آن رسانه‌ها براساس روایت اول و رسوب کرده قرار گرفته است. در حقیقت ماجرا این است آنها سعی می‌کنند تا واقعیت مسئله را گم، تسطیح و سپس از آن عبور کنند. در نتیجه تعداد موضوعات مشخص نشده یا تعیین تکلیف نشده در ذهن مخاطب افزایش می‌یابد و از اینجا به بعد با مخاطب عاصی طرف خواهیم بود.
تغییر الویت‌ها در روزمره‌های مردم توسط رسانه‌های بیگانه
اشراقی کارشناس مجری: به نظر شما مسئله جابه جایی الویت‌ها در روزمره‌های مردم با چه شیوه‌ای توسط رسانه‌های بیگانه صورت می‌گیرد؟
وی توضیح داد: رسانه‌های بیگانه با جابه جایی اصالت خبر سعی می‌کنند تا مخاطب را با دنیایی از گردش باطل وارد محیطی کنند که در آن ناتوان است. بعد از آن مخاطب وارد مرحله‌ی دلهره می‌شود و با خود می‌گوید که ادامه‌ی جنگ طوفان الاقصی است که ما را وارد این مرحله کرده است و آرام آرام گارد ذهنی او آغاز می‌شود.
باید با صددرصد توان خود حرفه‌ای و دقیق پیش رویم
اشراقی کارشناس مجری: رسانه متشرعِ میدان دار چه وظیفه‌ای دارد؟
داودی گفت: سه وظیفه‌ی اصلی را می‌توان برای رسانه متشرع میدان دار برشمرد. یک؛ باور کند این جنگ یکساله با تمام جنگ‌های قبل از آن متفاوت است و اگر بخواهیم مانند مدل‌های قبل با آن برخورد کنیم، قاعدتا از پس ادامه ماجرا برنخواهیم آمد. دو؛ بدانیم که فقط با رسانه‌های مقابل طرف نیستیم. قبلا شاید در جنگ ۶ روزه با شبکه ۱۲، کانت، هاآرتس و یا سی ان ان روبه رو بودیم ولی اینبار ما با تمام ذخایر استراتژیک سیاسی، امنیتی و رسانه‌ای آنها طرف هستیم. بنابراین؛ ما نمی‌توانیم با یک سوم توان خود با آنها روبه رو شویم. بلکه باید با صددرصد توان خود حرفه‌ای و دقیق پیش رویم. سوم؛ قبلا همیشه می‌گفتیم میدان و رسانه، اما اکنون متفاوت شده است بلکه اکنون باید بگوییم رسانه و میدان. قبلا میدان محدود بود و حجم کمی داشت و اطلاعاتی را در اختیار ما می‌گذاشت و رسانه نیز براساس آن جلو می‌رفت. اما اکنون در یکسال اخیر موضوع متفاوت شده است و در حال حاضر رسانه و میدان است. بدین معنا مخاطبی که در تهران است از وضعیت بیروت بی خبر است. مگر اینکه رسانه‌ها به مخاطب آگاهی بدهند. اینکه در بیروت یا غزه چه خبر است مهم نیست بلکه کیفیت آن خبر، اطلاعات و رساندن آن مهم است و این دو در کنار هم رسالت رسانه‌ی میدان دار متشرع و از همه مهم‌تر مخاطب فهم به اقتضاء زمان و مکان می‌شود.
وی افزود: این جنگ، جنگ سرعت نیست بلکه جنگ ماراتن است. مراقب باشیم که این جنگ هنوز تمام نشده بلکه تازه شروع شده است.
اشراقی کارشناس مجری: رسانه‌های بیگانه به چه نوع مخاطبی نیاز دارند؟
کَلاس مدیر دفتر شبکه العربی در پاسخ به این سوال گفت: ما در عصر پسا حقیقت به سر می‌بریم، در این عصر رسانه‌های بیگانه کاملا بر این مفاهیم واقف هستند و بدون برنامه فعالیت نمی‌کنند. در این عصر، چرخه‌ی تولید خبر تغییر یافته و به گونه‌ی دیگر به مخاطبان ارائه می‌شود. آنها سعی دارند مخاطب را در مکانی قرار دهند که نسبت به موضوع اصلی ویران و بی خیال باشد و در کنار آن به برجسته کردن برخی موضوعاتی می‌پردازند که علی الظاهر برای مخاطب مهم است.
وی افزود: آنها به موضوع اصلی می‌پردازند، اما به شکلی که مخاطب توانایی جمع بندی مناسبی نداشته باشد. در واقع از خصوصیات رسانه در عصرپسا حقیقت این است که مخاطب را در مرز حقیقت و توهم نگه می‌دارد.
کَلاس همچنین گفت: علیرغم اینکه شاید این عصر دارای این ویژگی‌ها است و بسیاری از رسانه‌های سنتی و غیرسنتی از این ماجرا تبعیت می‌کنند، اما به واسطه‌ی سوشیال مدیا و شهروند خبرنگاری به خصوص در یکسال گذشته‌ی عملیات طوفان الاقصی و جنگ رژیم صهیونیستی علیه غزه و لبنان و فلسطین و حتی در منطقه، توانستند پیام خود را به گوش جهانیان برسانند.
اتاق‌های خبر رژیم صهیونیستی عملا اتاق جنگ هستند
اشراقی کارشناس مجری: رسانه‌های بیگانه چگونه با مهندسی موضوعات یا برساخت، جعل و یا ساخت واقعیت و رویداد‌ها سعی می‌کنند تا مخاطب را ویران کنند؟ و در یک حباب مسموم قرار دهند؟
مدیر دفتر شبکه العربی بیان کرد: یکی از مهمترین مسئله اشاره به موضوعات گوناگون و متنوع است که شاید به نظر مخاطب روزمره و مفید است. به طور مثال در خصوص ایران، موضوعات مهم و کلانی داریم که شاید همگان بر آن واقف هستند ولی مخاطب عادی درگیر یکسری اخبار روزمره می‌شود. در اینکه این مسائل مهم هستند، شکی نیست ولی آیا این اولویت اول است؟ از نظر راهبردی قطعا برای کشور جزو مسائل دسته اول به شمار نمی‌آیند و توسط رسانه‌های بیگانه برجسته و تاکید می‌شود. رسانه‌های بیگانه تلاش دارند تا با یکسری شبهه روایت‌های متعدد مخاطب را به نقطه‌ای برساند که احساس کند در محیطی قرار گرفته که تمام مسائل منفی او را احاطه کرده و خود را ناتوان، مایوس و ویران ببیند تا با این روش دیگر به مسئله اصلی توجه‌ای نداشته باشد.
وی با بیان اینکه اتاق‌های خبر رژیم صهیونیستی عملا اتاق جنگ هستند، گفت: جنگ غزه، اولین جنگ بدون خبرنگار است. رژیم صهیونیستی به هیچ خبرنگاری اجازه نداد تا وارد غزه شود. تمام اطلاعات ما از خبرنگاران محلی و شهروند خبرنگار‌ها است.
وظیفه‌ی رسانه‌های فعال جبهه مقاومت صداقت و تبیین روایت است
اشراقی کارشناس مجری: وظیفه‌ی رسانه‌های فعال جبهه مقاومت چیست؟
کَلاس خاطرنشان شد: رسانه‌های جبهه مقاومت برای حرفه‌ای بودن باید روایت کامل را مطرح کنند و با مخاطبان صادق باشند. صداقت یک اصل مشخص در رسانه است و این صداقت باعث می‌شود تا مخاطبان دلیل ادامه دادن آنها را به خوبی درک کنند. جبهه مقاومت باید از تمام امکانات برای تبیین روایت کامل در سرزمین‌های اشغالی استفاده کند. تا بتواند با تحلیل این مسائل یک پیام قانع کننده برای مخاطب داشته باشد. همچنین با توجه به محدودیت‌های رسانه‌ای باید از امکانات سوشیال مدیا و فضای مجازی و شهروند خبرنگاران به نحو احسن استفاده کند. قطعا در یکسال گذشته کار‌های بسیار خوبی انجام شده است ولی باید ادامه پیدا کند.
انسان رسانه‌ی سمت حق باشیم
وی در پایان تاکید کرد: در عصر پساحقیقت باور‌ها درگیر است و ما باید از تلفنی همراهی که در دست داریم هر کدام یک شهروند خبرنگار باشیم و حقیقت عینی منطقه را برای درگیرکردن احساسات و باور‌های طرف مقابل نشان می‌دهیم.
گفتنی‌است؛ برنامه «امواج‌شبهه» گفت‌وگویی تخصصی پیرامون ماهیت‌شناسی و رفتارشناسی رسانه‌های فارسی‌زبان بیگانه است که با هدف روشنگری و افشای تکنیک‌های رسانه‌ای است، روز‌های یکشنبه و سه‌شنبه ساعت ۱۶ به مدت ۶۰ دقیقه از آنتن این شبکه به نشانی موج اف‌ام ردیف ۱۰۳،۵ مگاهرتز پخش می‌شود.
علاقه‌مندان می‌توانند نظرات خود را از طریق سامانه پیامکی ۳۰۰۰۰۱۰۳۵ و شماره ۰۹۰۳۹۱۳۴۷۴۴ در پیام‌رسان‌های مجازی به اشتراک بگذارند. این برنامه به سردبیری دکترعلیرضا داودی، نویسندگی و تهیه‌کنندگی سیده فاطمه شعار، اجرا و کارشناسی به روی آنتن می‌رود. همچنین در این برنامه پریسا نقی زاده مسئول دعوت از مهمانان، سیده‌ایمان مسئله‌گو خبرنگار و مائده‌حیدری به‌عنوان آیتم ساز برنامه امواج شبهه فعالیت می‌کنند.