باشگاه خبرنگاران جوان؛ محمدحسین نیک‌خوی متین - شروعش پر تنش و سخت بود. با وجود تاریخ پر از حادثه ایران اسلامی پس از انقلاب اسلامی و سابقه ترور‌های فراوان علیه مقامات رسمی کشورمان این بار ترور دبیرکل جنبش حماس شهید اسماعیل هنیه در تهران پیامی دیگری داشت.
شهادت دبیرکل جنبش حماس آن هم یک روز پس از تحلیف حکم مسعود پزشکیان رئیس جمهور دولت چهاردهم اولویتهای دولت او را تا حدودی تغییر داد.اولویت‌هایی که با وجود آن که سیاست خارجه در شرایط عادی هم در آن نقش ویژه‌ای داشت، اما با این ترور توسط صهیونیستها در تهران و همچنین حضور رژیم جنایتکار در منطقه و جنایاتش در غزه، اولویت‌ها و درجه اهمیت به این حوزه کمی تغییر کرد. تغییری که در مسیرش دست انداز‌های فراوانی بود و همچنین انتظار‌های فراوانی هم وجود داشت.
انتظار‌هایی که به دلیل عملکرد تحسین برانگیز شهید حسین امیرعبداللهیان در مسند وزارت خارجه دولت شهید رئیسی به وجود آمده بود. شهیدی که به اذعان خیلی‌ها نه تنها وزیر خارجه ایران بلکه وزیرخارجه جبهه مقاومت بود. این روند را شهید امیرعبداللهیان از آغاز عملیات افتخار آمیر طوفان الاقصی آغاز کرد و تنها پس از مدت کوتاهی این شهید سیاست خارجه ایران و خصوصا موضع گیری‌های سیاسی و میدانی در محور مقاومت را رنگ و بویی دیگر داد.
رهبر انقلاب: شهید امیرعبداللهیان وزیری فعال و پرکار بود
رهبر معظم انقلاب پس از شهادت وزیر خارجه دولت سیزدهم نکته مهمی را درباره این شهید و مسیر کاری او مطرح کردند. ایشان فرمودند: مرحوم آقای امیرعبداللهیان وزیر خارجه فعال و پر کار و با ابتکار و مذاکره کننده قوی بودند. من صورت مذاکرات ایشان را در مواردی مشاهده کردم و ایشان مذاکره کننده قوی و باهوش و پایبند به مبانی و اصول بودند.
مسیر دولت مسعود پزشکیان به انتخاب وزرا رسید و شاید یکی از حساس‌ترین و مهمترین موضوعاتی که بار‌ها در رسانه‌ها به آن پرداخته شد نام فردی بود که برای حضور در وزارت خارجه انتخاب می‌شد. فردی باید سکاندار وزارت خارجه می شد که همچون شهید امیرعبدالهیان و طبق نظر رهبر معظم انقلاب پرکار و فعال می‌بود و هم مسیر آن شهید والامقام می‌شد.
عراقچی با رای قاطع نمایندگان مجلس سکاندار وزارت خارجه دولت چهاردهم شد
در میان گمانه‌زنی‌های بسیار صاحب نظران، عباس عراقچی دیپلمات با سابقه‌ای بود که تجربه زیادی در سیاست خارجه و مذاکرات ایران در مجامع بین المللی داشت. عراقچی با رای قاطع وزیر خارجه دولت چهاردهم شد و با کسب ۲۴۷ رای نام خود را در مسیر سیاست خارجه دولت چهاردهم به عنوان وزیر دولت مسعود پزشکیان ثبت کرد.
امروزه کشور‌ها به سوی امنیت منطقه‌ای پیش می‌روند و هیچ دولتی به مزیت‌های مهم تجارت همسایگی و امنیت شبکه‌ای غفلت روا نمی‌دارد. از سوی دیگر ارتقای سطح روابط با همسایگان و کشورهای مسلمان از اصول مورد تأکید رهبر معظم انقلاب در تنظیم سیاست‌های کلی نظام است که از دولت سیزدهم به آن تأکید بیشتری شد.
کشورهای مسلمان نیز به جهت زمینه مساعد از لحاظ دینی و فرهنگ دینی و همچنین ابتنا به اصول کلی سیاست خارجی ایران، از اولویتهای دیگر سیاست خارجی کشور است. اما باید گفت که مسئول تصویرسازی از کشور در عرصه بین‌المللی و تنظیم روابط در حوزه‌های مختلف، بر عهده وزارت امور خارجه است.
طبیعتاً، اصول و مبانی کلان سیاست خارجی که توسط اسناد بالادستی و شخص رهبر معظم انقلاب در قالب سیاست‌های کلی تنظیم و ابلاغ می‌گردد، امری کلان و خدشه ناپذیر است که تقریباً اکثر کشور‌ها دارای یک خطوط کلی در سیاست‌های خود هستند، اما نمی‌توان انکار کرد که تنظیم برنامه‌های اجرایی و داشتن رویکردی خلاقانه با روش‌های نو، تاثیر فراوانی در پیشبرد اهداف و سیاست‌های کشور‌ها دارد و سیاست خارجی درجمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده جدا نیست.
اولویتهای عراقچی چیست؟
عراقچی نیز در زمان آغاز کار خود با وجود شرایط منطقه بار‌ها از اولویتهای خود سخن گفت، اولویت‌هایی که مسیر پر پیچ و خم آن را شهید امیرعبداللهیان در مواجه با شرایط پر تنش منطقه آغاز کرد.
مسیری که عراقچی در آن عملکرد پویا و منحصر به فرد و با قدرت خود را نشان داد. اولویت او با وجود موضوع تحریم‌ها و مسائل هسته ای وکار شکنی‌های غربی‌ها در مسائل مختلف وضعیت منطقه‌ای بود که رژیمی جنایتکار با کمک قدرت‌های جهانی به دنبال نا امن کردن آن بودند و اینجا بود که ایران اسلامی باید نقش خود را به عنوان بازیگر اصلی منطقه ثبت کند و نشان دهد که مسیر دیپلماسی ایران چه اهمیت بالای در سطح جهان دارد.
ارتباط با کشورهای منطقه و ادامه بازگشت ارتباط با عربستان سعودی و مسائل کشورهای منطقه با وجود صهیونیستها مسیر سخت عراقچی را نشان می‌داد که البته او به خوبی نیز از پس ان برآمد.
سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه نیز طی این مدت رکورد خوبی از رایزنیهای دیپلماتیک برجا گذاشت. تور منطقه‌ای پس از اجرای عملیات وعده صادق ۲ که با سفر به ۱۰ کشور منطقه از جمله لبنان، عربستان، قطر، سوریه، عراق، عمان، جمهوری آذربایجان، اردن، مصر و ترکیه انجام شد، اقدامی بود که نه تنها در راستای هماهنگی بیشتر با متحدان منطقه‌ای ایران صورت گرفت، بلکه تلاشی ثمربخش برای تقریب رویکرد مقامات کشورهای میزبان با ائتلافی دیپلماتیک برای حمایت از جبهه مقاومت و فشار آوردن به تل آویو جهت پذیرش همزمان آتش بس در غزه و لبنان بود. این امر درنهایت دست رژیم اسرائیل را از هرگونه یارکشی منطقه‌ای علیه ایران کوتاه کرد.
کمی بیش از صد روز از آغاز مسیر دولت چهاردهم نگذشته است و عراقچی در این مدت هم با وجود روزهای شلوغی که در حال سپری کردن آن بوده حضور خوبی هم در رسانه‌ها داشته و از هر فرصتی برای بیان نظرات و مسیر خود در رسانه‌ها استفاده کرده است. از رسانه‌های بین المللی گرفته تا بخش‌های خبری در کشورخودمان عراقچی بدون تکلف بار‌ها به بیان دیدگاه‌های خود پرداخته است.
پنجره‌های دیپلماسی باز است
عراقچی درباره مسیر سیاست خارجه کشورمان گفت: نمی‌خواهم از اکنون درباره یک سال آینده صحبت کنیم، فرصت برای مذاکرات و دیپلماسی همیشه وجود دارد. ما در منطقه با بحران مواجه هستیم، همچنین در اروپا بحران وجود دارد. در آمریکا دولت جدید به روی کار آمده و ما برای مذاکرات آمادگی کامل داریم.
او با اشاره به اینکه ما پنجره‌های دیپلماسی را باز می‌بینیم به شرطی که در طرف‌های مقابل چنین مسیری را مشاهده کنیم گفت:ما برای هر سناریو و مسیری آماده هستیم و مسیر هسته‌ای ما در یک سال آینده حساس و پیچیده خواهد بود و اگر به نقطه تقابل برسیم برای آن برنامه داریم و اگر به نقطه همکاری برسیم برای آن هم نیز برنامه دقیق داریم.
عراقچی افزود: دولت آقای پزشکیان با شعار همکاری و گفتگو وارد صحنه شد، اما شاهد بودیم که دست‌هایی از همان ابتدا به طور مشخص رژیم صهیونیستی در تقابل با راه دکتر پزشکیان بودند. به شهادت رساندن شهید اسماعیل هنیه صبح روز تحلیف ایشان بود و یکی از جنایات و سنگ اندازی‌های صهیونیستها را شاهد بودیم.
وی افزود: بحث درگیری‌ها و احتمال جنگ و زد و خورد‌هایی که شرایط را برای گفتگو و مذاکره سخت‌تر کرد و مسئله اوکراین هم همچنان وجود دارد. همه این تهدید‌ها قضیه را پیچیده کرده است و موضوع هسته‌ای ما هم پیچیدگی‌های خود را دارد و ورود به مذاکرات جدید با موانعی که اشاره شد مواجه است.
او بیان کرد: سیاست خارجه دولت ما سیاست فعال، اثر گذار و فراگیر است. تنها به یک سمت نمی‌رویم و متوازن عمل می‌کنیم. روابط ما با چین و روسیه در چند ماهه گذشته که با بحران‌های زیادی هم مواجه بوده‌ایم خوب پیش رفته است. در اجلاس بریکس با ۵ قدرت بنیانگذار این اجلاس رئیس جمهور ما نشست‌های را داشت که نشان از میدان باز دیپلماسی ما بود.
به دنبال اقدامات دیپلماتیک اجماع علیه صهیونیستها شکل گرفت
محسن پاک آیین سفیر پیشین کشورمان در گفت‌و‌گو با باشگاه خبرنگاران جوان در ارتباط با عملکرد عباس عراقچی در ماه‌های اخیر اظهار کرد: به نظر من سفرهای وزیر امور خارجه کشورمان به کشورهای منطقه و سایر نقاط جهان در بهبود شرایط بسیار موثر بوده است.
وی ادامه داد: این سفر‌ها در تقویت محور مقاومت و مقابله با جنایات صهیونیستها تاثیرگذار بوده است. در اثر این سفر‌ها و اقدامات دیپلماتیک نوعی اجماع علیه صهیونیستها شکل گرفت بسیار با ارزش بوده است. مثلا رای دادگاه بین المللی کیفری می‌تواند متاثر از وضعیتی باشد که اکنون برای رژیم صهیونیستی ایجاد شده است. بخشی از این اتفاقات هم به خاطر فعالیت‌های دیپلماتیک ایران و وزارت خارجه ما بوده است. به نظرمن این فعالیت‌ها مثبت بود و باید ادامه هم پیدا کند.
مواضع مقتدرانه ایران باید ادامه داشته باشد
محمد کاظم انبارلویی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان در ارتباط با عملکرد وزارت خارجه اظهار کرد: ما شاهد خیزش و تحرک وسیعی از طرف دیپلماسی خودمان بودیم و وزارت خارجه ما و آقای عراقچی زحمانت زیادی در این مدت دولت چهاردهم داشتند.
وی ادامه داد: مواضع خوب و مناسب آقای پزشکیان در حوزه سیاست خارجی مکمل این پیروزی‌ها بود. در تازه‌ترین نشست در ریاض در سازمان کنفرانس اسلامی و اتحادیه عرب آن جا رسما جنایات اسرائیل محکوم شد و آن‌ها خواستار پایان دادن به جنایات جنگی و نسل‌کشی در غزه و لبنان بودند و سهم وزارت خارجه ما در پیروزی در میدان سهم ملموس و دیدنی بوده است. امیدواریم که این مواضع مقتدرانه همچنان ادامه داشته باشد.
از سوی دیگر نشست معاونان وزرای خارجه جمهوری اسلامی ایران، فرانسه، آلمان و انگلیس برای گفت‌و‌گو در مورد مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی دیروز برگزار شد و نمایندگان عراقچی این بار پیگیر منافع ملی و رفع تحریم علیه کشورمان هستند.
معاون حقوقی و بین المللی وزارت امور خارجه می‌گوید: ما قاطعانه به پیگیری منافع مردم خود متعهد هستیم و ترجیح ما مسیر گفت‌و‌گو و تعامل است. توافق شد که در آینده نزدیک گفت‌و‌گو‌های دیپلماتیک ادامه یابد.
سخن پایانی این است که عراقچی در روزهای پرتلاطم و پرحادثه منطقه سکاندار وزارت خارجه دولت چهاردهم شد. او در کنار دیگر مسئولان زیر آتش به بیروت رفت تا با پیگیری‌های خود پیام آور صلح در منطقه باشد.
وزیر خارجه ایران در کنار رصد تحولات منطقه پیگیر موضوعات داخلی کشور و رفع تحریم‌ها و افزایش مناسبات سیاسی و اقتصادی با دولتهای خارجی است. عراقچی روزهای سرنوشت سازی را پشت سر می‌گذارد که تاریخ در آینده در مورد او قضاوت خواهد کرد و سخن خواهد گفت.