تابش پرحرارت آفتاب در ۳۰۰ روز سال و وجود صدها هزار هکتار زمین کم بازده عرصه‌های منابع ملی، فرصت آرمانی استفاده بهینه از این نعمت خدادادی برای تولید صدها و شاید هزاران مگاوات برق را در استان گلستان فراهم کرده است.
کاهش بارش‌ها و خشکسالی سال‌های اخیر و در نتیجه کم شدن تولید برق نیروگاه‌های آبی در کنار حذف «مازوت سوزی» چند نیروگاه کشور به سبب آلودگی زیست محیطی، بهترین زمان برای تقویت زیرساخت‌های مناسبت بهره‌گیری از انرژی خورشید در استان‌های مختلف از جمله گلستان با کمک وزارت نیرو و متولیان شرکت مادر تخصصی مدیریت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران (توانیر) و بخش خصوصی است.
به باور کارشناسان برطرف کردن نگرانی مشترکان خانگی، تجاری، اداری، خدماتی و صنعتی نسبت به کمبود برق این روزها و مهمتر از آن فصل گرمای سال آینده، تنها با ایجاد زیرساخت‌های استفاده از انرژی پاک خورشیدی امکان پذیر است که باید به این موضوع توسط متولیان سرعت داده شود.
مدیرعامل شرکت توانیر چندی پیش تاکید برنامه هفتم توسعه به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر بویژه خورشید برای تامین برق را یادآور شد و گفت: بر اساس این برنامه، صنعت برق باید ظرفیت تولید برق خود را ۳۰ هزار مگاوات افزایش دهد که از این مقدار ۱۲ هزار مگاوات باید از انرژی تجدیدپذیر باشد.
مصطفی رجبی مشهدی با اشاره به این که بستر مناسبی برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور وجود دارد، افزود: دست‌کم تولید ۳۲ هزار مگاوات برق با نور خورشید ظرفیت‌سنجی شده اما تولید فعلی برق با استفاده از نور خورشید فقط ۵۵۰ مگاوات است.
انرژی خورشیدی در گلستان
باوجود شرایط اقلیمی مناسب گلستان برای تولید برق خورشیدی و وعده متولیان شرکت توزیع برق این استان شمالی از سال ۱۳۹۳ برای فراهم کردن مقدمات استفاده از این انرژی پاک با کارگذاری پنل خورشیدی خانگی و احداث نیروگاه‌های مقیاس کوچک پنج، ۲۵، ۷۵ و ۱۰۰ مگاواتی، امضای موافقت‌نامه با سرمایه‌گذارن خارجی دادند و به‌زمین زدن چند کلنگ آغاز ساخت نیروگاه خورشیدی، هنوز گام‌های عملی برای آن برداشته نشده است.
به عنوان نمونه علی اکبر نصیری مدیرعامل پیشین شرکت توزیع نیروی برق گلستان در ۱۸ تیر ۱۳۹۶ از امضای تفاهم نامه ایجاد نخستین نیروگاه خورشیدی استان با مشارکت سرمایه‌گذار خارجی خبر داده و بدون اشاره به ملیت سرمایه‌گذار، میزان سرمایه‌گذاری، مدت زمان اجرا و بهره‌برداری آن، گفته بود: این نیروگاه خورشیدی با قدرت ۲۵ مگاوات در زمینی به مساحت ۱۴ هکتار در منطقه «داشلی برون» گنبدکاووس احداث خواهد شد اما هنوز خبری از اجرای این پروژه نیست.
این مقام مسئول چندماه بعد در آبان ۱۳۹۶ و درحاشیه مانور خاموشی برق در گنبدکاووس به خبرنگار ایرنا گفت که ۴۱۰ مگاوات برق گازی و خورشیدی تا ۲ سال آینده در این استان تولید می‌شود.
نصیری افزود: موافقت‌نامه احداث نیروگاه برای تولید این مقدار برق که ۱۶۰ مگاوات آن از نوع گازی و ۲۵۰ مگاوات آن از نوع خورشیدی و در مناطق مختلف گلستان ساخته می‌شود، امضا شده است.
نصیری همچنین در این مصاحبه گفته بود : برای ساخت نیروگاه‌های خورشیدی چند موافقت‌نامه با شرکت‌های خارجی از کشورهای ایتالیا، آلمان و بنگلادش و یک شرکت داخلی برای ساخت نیروگاه ۲۵، ۷۵ و ۱۰۰ مگاواتی درمناطق شمالی استان گلستان امضا شده است.
با این حال و با گذشت هشت سال از این وعده‌ها هنوز خبری از احداث چنین نیروگاه‌هایی نیست.
یک نمونه دیگر از کم توجهی متولیان شرکت توزیع نیروی برق گلستان در استفاده نکردن کامل از ظرفیت‌های طبیعی استان برای تولید برق مربوط به برگزاری مراسم ساخت نیروگاه خورشیدی بخش خصوصی در ناحیه مرزی شهر کُرند گنبدکاووس در ۱۹ مهر ۹۶ بود که در این مراسم بهزاد فرجی و مصطفی رحمانی ۲ سرمایه‌گذار این طرح درحضور مسئولان وقت بویژه عبدالقدیر کریمی فرماندار این شهرستان اعلام کردند که نیروگاه ۱۰۰ مگاواتی با هزینه چهار هزار میلیارد ریالی ظرف هشت ماه خواهند ساخت اما از ساخت این نیروگاه هم هنوز خبری نیست.
چشم انداز تولید ۵۰۰ مگاوات انرژی خورشیدی در گلستان
استفاده از انرژی خورشیدی در گلستان که هم اکنون حدود ۸۰۰ هزار مشترک خانگی، تجاری، اداری، خدماتی و صنعتی دارد و اوج کارکرد برق این مشترکان در تابستان امسال به هزار و ۶۰۰ مگاوات رسید به باور کارشناسان بسیار ضروری است زیرا گنجایش تولید برق حرارتی این استان کمتر از هزار مگاوات است که بیشتر آن هم توسط نیروگاه حراراتی علی‌آبادکتول تامین می‌شود.
به گفته مدیرعامل شرکت توزیع برق گلستان، دورنمای تعریف شده توسط وزارت نیرو برای این استان تولید ۵۰۰ مگاوات برق از انرژی خورشید است که باید مقدمات آن توسط شرکت برق منطقه‌ای گلستان - مازندران با مشارکت بخش خصوصی و مردم فراهم شود.
سیداحمد موسوی افزود: درحال حاضر ۴۴۶ پنل خورشیدی هر یک با ظرفیت تولید پنج کیلووات در گلستان نصب شده و ۲۲۳ مورد دیگر هم در مرحله کارگذاری قرار دارد ضمن اینکه چند پروانه سرمایه‌گذاری نیز برای ساخت نیروگاه برق خورشیدی به گنجایش پنج و ۱۰ مگاواتی در استان داده شده است.
وی اضافه کرد: حرکت به سمت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله خورشید در تولید برق از راهبردهای دولت و وزارت نیرو است که تلاش داریم زمینه تحقق این راهبرد را با استفاده از گنجایش بخش خصوصی و مردم در گلستان فراهم کنیم.
موسوی ادامه داد: شرکت توانیر برق تولیدی مشترکان خانگی و سرمایه گذاران را به صورت تضمینی خریداری می‌کند.
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق گلستان همچنین از طولانی بودن فرایند استعلام‌های اداری و واگذاری زمین ساخت نیروگاه و بالا بودن بهای تجهیزات و هزینه اجرا به‌عنوان مهمترین آسب این بخش نام برد و گفت: باید راهکارهای مناسب برای رفع این موانع اندیشیده شود.
موسوی افزود: فرایند پاسخ به استعلام‌های اداری ساخت نیروگاه خورشیدی در برخی موارد تا یک‌سال هم به درازا می‌کشد درحالی که می‌توان این مدت را بسیار کاهش داد.
وی اضافه کرد: تامین زمین مورد نیاز ساخت نیروگاه هم باید از سوی منابع طبیعی و آبخیزداری شتاب داده شود و دولت مصوبه‌ای برای در اختیار گذاشتن زمین به سرمایه‌گذاران تصویب و ابلاغ نماید.
موسوی ادامه داد: دولت می‌تواند وام ویژه با بازپرداخت بلندمدت در اختیار مشترکان خانگی و یا سرمایه‌گذاران احداث نیروگاه‌های خورشیدی قرار دهد زیرا هزینه خرید تجهیزات و نصب آن بالا و برای تولید هر مگاوات برق، چند ده میلیارد ریال است.
ضرورت اجرای مصوبه تامین ۲۰ درصد برق خورشیدی توسط ادارات دولتی
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق گلستان همچنین با یادآوری مصوبه ۲۸ شهریور ۱۳۹۵ هیات وزیران درخصوص تامین ۲۰ درصد برق مصرفی وزارتخانهها، موسسات و شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی از انرژی‌های تجدیدپذیر، برضرورت عمل به این مصوبه هم تاکید کرد.
موسوی افزود: بر اساس هیات وزیران، وزارتخانهها، موسـسات و شرکت‌های دولتـی و نهادهای عمومی غیردولتی باید در ۲ سال دست‌کم ۲۰ درصد برق مصرفی ساختمان‌های خود را از انرژی‌های تجدیدپذیر تامین کنند اما این مصوبه توسط هیچ اداره و نهادی در گلستان اجرا نشده است.
پروانه ساخت ۳۴ مگاوات انرژی خورشیدی در گنبدکاووس
رئیس اداره برق گنبدکاووس با مناسب دانستن شرایط ساخت نیروگاه انرژی خورشیدی در این شهرستان بویژه نواحی شمالی آن بیان کرد: پروانه ساخت چند نیروگاه برای بخش خصوصی با مجموع ظرفیت ۳۴ مگاوات صادر شده است.
سیدعلی‌اکبر حسینی‌فرد افزود: این پروانه‌ها برای ساخت ۲ نیروگاه ۱۰ مگاواتی، یک نیروگاه پنج مگاواتی، یک چهار، یک سه و یک ۲ مگاواتی است که بزودی ساخت آن در بخش‌های شمالی گنبدکاووس آغاز خواهد شد.
وی اضافه کرد: علاوه بر این تاکنون ۱۸۰ پنل خورشیدی هر یک با گنجایش پنج کیلووات ویژه مددجویان کمیته امداد حضرت امام خمینی (ره) گنبدکاووس نصب شده است.
حسینی فرد بابیان اینکه تعداد زیادی از شهروندان و بخش خصوصی دوستدار نصب پنل خورشیدی بر خانه و یا ساخت نیروگاه مقیاس کوچک در گنبدکاووس هستند، ادامه داد: باتوجه به بالابودن قیمت تجهیزات و هزینه نصب پنل‌های خورشیدی، مطالبه مردم اختصاص وام بانکی در این بخش است.
رئیس اداره برق گنبدکاووس گفت: هم اکنون هزینه خرید تجهیزات و نصب پنل خورشیدی با ظرفیت تولید پنج کیلووات برق دست‌کم یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال است که این رقم برای ساخت نیروگاه چند مگاواتی چند صد میلیارد ریال خواهد بود.
به گفته کارشناسان، پنل خورشیدی پنج کیلوواتی، ۲۵ مگاوات برق تولید می‌کند که این مقدار، انرژی مورد نیاز یک خانه برای چند لامپ، استفاده از تلویزیون، اتو، لباس‌شویی و حتی کولر (به‌جز زمان اوج مصرف) را تامین می‌کند.
حسینی، تامین زمین برای احداث نیروگاه خورشیدی و طولانی بودن فرایند استعلام‌های اداری را از دیگر مشکلات علاقمندان به سرمایه‌گذاری دراین بخش دانست و خواستار مساعدت بیشتر دستگاه‌های متولی جهت رفع این موانع شد.
استان گلستان حدود ۲ میلیون نفر جمعیت دارد.
منبع: ایرنا