رضوان حکیم‌زاده در گردهمایی مشترک اعضای شورای معاونان و مدیران کل استان‌های سراسر کشور گفت: بر اساس سیاست‌های معاونت آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش، برنامه سالانه با همکاری استان‌ها تدوین شده است.
وی افزود: این همکاری می‌تواند برنامه‌هایی با قابلیت عملیاتی در کف میدان مدرسه ارائه دهد، زیرا هر اندازه که سیاست‌گذار به آخرین حلقه اجرا نزدیکتر باشد و درک بهتری از میدان مدرسه داشته باشد، به همان نسبت احتمال موفقیت برنامه‌ها بیشتر خواهد شد.
حکیم‌زاده ادامه داد: برای رسیدن به این هدف، برنامه‌های اولیه به صورت منعطف و با توجه به نظرات کارشناسان استانی طراحی و با استان‌ها به اشتراک گذاشته شدند تا هر استان بتواند بنا به اقتضائات بومی و محیطی خود، ضمن پایبندی به چارچوب کلی، بُرش استانی را طراحی کند.
معاون وزیر آموزش و پرورش اظهار داشت: در این روش، عرصه برای خلاقیت و ایده‌پردازی مبتنی بر اقتضائات بومی و محیطی نیز کاملاً فراهم است. به همین دلیل سیاست معاونت ابتدایی در دور جدید مشارکت ادارات کل استان‌ها در امر طراحی برنامه‌ها است.
«بازمانده از تحصیل» و «تارک تحصیل» دو مفهوم مجزا هستند
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به تفاوت «بازمانده از تحصیل» و «تارک تحصیل» اظهار داشت: متاسفانه در اغلب موارد این دو مفهوم به جای یکدیگر به کار برده می‌شود در حالی که بازمانده از تحصیل، فردی است که با وجود رسیدن به سن قانونی ۶ سال تمام، وارد نظام آموزش رسمی کشور نشده است، اما تارک تحصیل، دانش‌آموزی است که وارد مدرسه شده ولی به هر دلیلی پیش از آن که دوره آموزشی را به اتمام برساند، از چرخه آموزش خارج می‌شود.
حکیم‌زاده اضافه کرد: تفاوت مفهومی بین این دو، ایجاب می‌کند در مورد هر گروه باید تصمیم‌گیری به صورت مجزا و برنامه‌ها به صورت تخصصی طراحی و اجرا شوند؛ به خصوص اینکه بازمانده از تحصیل وارد مدرسه نشده، اما تارک تحصیل از مدرسه و از گردونه آموزش خارج شده است.
وی ادامه داد: یکی از اقدامات معاونت آموزش ابتدایی در دور جدید، تفکیک این دو مفهوم در سامانه است تا بتوان برای هر یک به صورت جداگانه برنامه تخصصی را طراحی و اجرا کرد.
معاون وزیر آموزش و پرورش تاکید کرد: باور داریم مدیر مدرسه بهترین فردی است که می‌تواند تارک تحصیل را شناسایی کند و در ساماندهی آنان نقش بسیار ویژه‌ای دارد.
وی خاطر نشان کرد: در مورد بازمانده از تحصیل دو نکته بسیار مهم وجود دارد که پیش از ارائه هر آماری باید به آنها توجه کرد؛ نخست اینکه در این مورد، نرخ جذب خالص پایه اول بسیار مهم است؛ این شاخص به معنی نسبت همه دانش‌آموزان ۶ سال تمام ثبت‌نام‌شده ایرانی به تمامی کودکان ۶ سال تمام ایرانی است.
حکیم‌زاده تاکید کرد: کودک ۶ سال تمام اگر در همان سال جذب مدرسه نشود، به احتمال فراوان در سال‌های بعد نیز وارد چرخه آموزشی کشور نخواهد شد. به همین دلیل و با تاکید وزیر آموزش و پرورش، مسئله جذب بازماندگان از تحصیل به عنوان اولویت معاونت آموزش ابتدایی در دستورکار قرار دارد و می‌توان اذعان کرد مهمترین ماموریت این معاونت است.
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش یادآور شد: گام نخست در ساماندهی بازماندگان از تحصیل، شناسایی دقیق آنان و تکمیل بانک اطلاعاتی است تا بر همین اساس با کمک و همراهی دستگاه‌های ذیربط بتوان گام‌های اجرایی و عملیاتی برداشت.
حضور در مدرسه الزاماً به معنای یادگیری مهارت‌های سواد پایه نیست
حکیم زاده در ادامه با تاکید بر اینکه برخورداری از مهارت‌های سواد پایه، بنیان یادگیری مهارت‌های بعدی است و هر کودکی باید در مسئله سواد پایه به توانایی مطلوب دست پیدا کند، اظهار داشت: فقر یادگیری یکی دیگر از مسائل مهم در آموزش ابتدایی است و لزوماً حضور دانش‌آموز در مدرسه به معنای یادگیری مطلوب مهارت‌های سواد پایه نیست.
معاون وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: بسیاری از دانش‌آموزان به طور خاص در مناطق کمتر برخوردار و دو زبانه، مهارت‌های سواد پایه را آن‌چنان که باید در دوره ابتدایی یاد نمی‌گیرند و در نتیجه احتمال موفقیتشان در مسیر شغلی و تحصیلی به شدت کاهش می‌یابد که این موضوع با اصل عدالت آموزشی و نصیب برابر آموزشی در تضاد است.
حکیم‌زاده بیان داشت: حل مسئله فقر یادگیری در شاخص نرخ تکرار پایه نیز تاثیرگذاری بسیاری دارد و هر اندازه که فقر یادگیری کاهش یابد، به همان نسبت نرخ تکرار پایه کاهش خواهد یافت.
ضرورت توجه ویژه به «بازماندگان از یادگیری»
وی افزود: کودکانی که در مدرسه حضور دارند، اما مهارت سواد پایه را در دوره ابتدایی یاد نمی‌گیرند، عملاً با کودکانی که بازمانده از تحصیل هستند، تفاوت چندانی ندارند و می‌توان این کودکان را در گروه «بازمانده از یادگیری» دسته‌بندی کرد. این یعنی در کنار مسئله بازمانده از تحصیل، بازماندگان از یادگیری نیز باید مورد توجه قرار بگیرند. در این زمینه نیز استان‌ها می‌توانند بنا به اقتضائات بومی و محیطی خود، برنامه‌های کشوری را با رعایت استاندارد‌های لازم و با بُرش‌های استانی طراحی و اجرا کنند.
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش تاکید کرد: کلاس‌های جبرانی برای کودکان نباید در انتهای سال برگزار شود؛ بلکه فرایند شناسایی باید به حدی سریع باشد که برنامه‌های جبرانی برای کودکان لازم‌التوجه از دی‌ماه اجرا شود تا ارتقاء مهارت‌های سواد پایه با سرعت و با کیفیت بالایی محقق شود.
ارتقاء حس تعلق خاطر به مدرسه، پیش‌نیاز یادگیری است
وی ارتقاء حس تعلق خاطر به مدرسه را یکی دیگر از اهداف معاونت آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در دور جدید دانست و اظهار داشت: اگر دانش‌آموز بتواند هویت خود را در نسبت با کلاس و مدرسه تعریف کند و مدرسه را مکانی امن، بانشاط و سالم به لحاظ روانی و عاطفی بداند، نسبت به محیط یادگیری خود حس تعلق خواهد کرد و این حس تعلق، پایه و اساس مشارکت در یادگیری است؛ به نحوی که هرچه حس تعلق دانش‌آموز به مدرسه بیشتر شود، به همان نسبت میزان یادگیری او افزایش خواهد یافت.
حکیم‌زاده با بیان اینکه ایجاد محیط مثبت یادگیری و ارتقای حس تعلق دانش‌آموز به مدرسه دو اصل در برنامه‌های معاونت آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش است، یادآور شد: هر استان می‌تواند با توجه به اصول ارائه‌شده، برنامه بومی خود را ارائه داد و اجرا کند.
هیچ دانش‌آموز ابتدایی با هیچ بهانه‌ای نباید در محیط رقابتی قرار بگیرد
حکیم‌زاده ادامه داد: یکی از ملاحظات مهم در دوره ابتدایی، پرهیز از ایجاد فضای رقابتی است. این یعنی، در دوره ابتدایی هیچ دانش‌آموزی با هیچ بهانه‌ای نباید در محیط رقابتی قرار بگیرد.
معاون وزیر آموزش و پرورش افزود: طبق سند تحول بنیادین، محور همه فعالیت‌ها در دوره ابتدایی «تربیت» است؛ بنابراین استفاده از کتب کمکدرسی و کمک‌آموزشی یا برپایی کلاس‌های تست‌زنی و هر فعالیت دیگری که کودک را وارد رقابت کند، طبق مصوبه ۹۵۱ تخلف است.
وی اظهار داشت: مدارس باید از هرگونه برچسب‌زنی و جداسازی دانش‌آموزان بپرهیزند؛ به خصوص اینکه هم علم و هم تجربه اثبات کرده، جداسازی منجر به پرورش متوازن استعداد‌ها نمی‌شود و هر استعدادی باید در محیط طبیعی رشد کند و به شکوفایی برسد.
حکیم‌زاده تصریح کرد: معاونت آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش هیچ رقابتی را در دوره ابتدایی به رسمیت نمی‌شناسد و از هیچ برنامه‌ای که منجر به جداسازی دانش‌آموزان از محیط طبیعی و فرایند طبیعی رشد شود، نه تنها حمایت نمی‌کند که مخالف جدی آن است.
«توفیق‌خواهی جمعی» اصل اساسی در تربیت کودکان است
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: با استناد به قوانین بالادستی و با تاکیداتی که رئیس جمهور بر وفاق و همدلی دارد و با رویکرد‌های وزیر آموزش و پرورش، محور فعالیت‌ها در دوره ابتدایی، وفاق و همدلی دانش‌آموزان و مشارکت در فعالیت‌های گروهی است.
وی ادامه داد: این رویه به این معناست که در دوره ابتدایی، هر برنامه‌ای باید بر پایه "توفیق‌خواهی جمعی" باشد و این مسئله را در ذهن کودکان نهادینه کند. موضوعی که مبانی دینی و اخلاقی بر آن تاکید دارد و حتی پژوهش‌های مختلف نیز آن را اثبات می‌کند.
هر فعل و بازخوردی از سوی معلم، اثر تربیتی دارد
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در پایان با بیان اینکه معلم در وهله اول مربی پرورشی است و هر فعل و بازخوردی از سوی او اثر تربیتی دارد، تأکید کرد: هر اندازه که معلم بتواند ارتباط مثبت و عاطفی با دانش‌آموز برقرار کند، به همان نسبت احتمال ایجاد محیط یادگیری مثبت افزایش می‌یابد و محیط آموزشی پویایی بیشتری خواهد داشت.
منبع: وزارت آموزش و پرورش