ساکنان استان پرجمعیت البرز در این سالها افزون بر آلاینده های متحرک از دود ناشی از برخی صنایع و تاسیسات صنعتی مانند نیروگاه منتظر قائم شهرستان فردیس رنج می برد که اقدام به موقع دولت چهاردهم یکی از منافذ مهم آلاینده را بست.
این نیروگاه با چهار واحد بخار، ۶ واحد گازی و سه واحد سیکل ترکیبی با ظرفیت تولیدی معادل هزار و ۸۰۰ مگاوات برق، تامین کننده سه درصد برق کشور است و سوخت مصرفی نیروگاه منتظر قائم از ابتدا مازوت سوز بوده که بعدها با همکاری یک شرکت داخلی از سال ۷۷ تاکنون سوخت گاز نیز در جریان سوخت رسانی نیروگاه قرار گرفته است اما مشکل از زمانی حاد شد که در فصول سرد سال به دلیل نیاز مبرم شهری به گاز طبیعی و عدم تکافوی سهمیه گاز طبیعی تخصیص یافته برای همه مصارف خانگی، صنعتی و تجاری نیروگاه، مجبور به استفاده از سوخت های جایگزین مازوت و گازوئیل شده که سهم بسزایی در آلودگی محیط زیست دارد .
گرچه تا کنون اقدامات موقتی برای کاهش آلایندگی نیروگاه تدبیر و اجرا شده اما نتوانسته از مشکلات بزرگ موجود بکاهد و آلایندگی نیروگاه تا جایی پیش رفت که اواخر دی ماه سال گذشته شیر مازوت این نیروگاه پلمب شد تا دی اکسید گوگرد ناشی از سوخت مازوت آسیب کمتری به سلامت شهروندان وارد کند.
اگر نسبت به فعالیت این نیروگاه در همان سالهای اولیه سهیم شدنش در آلودگی هوای استان البرز سخت گیری می شد شاید مردم سی ویکمین استان کشور مجبور نبودند طی این سالها اینقدر هزینه برای آلودگی هوا که حتی در بسیاری از مواقع کار را به تعطیلی مدارس و ادارات می کشاند، بپردازد.
اما چالش مهم نیروگاه منتظر قائم مربوط به استفاده از سوخت مازوت و گازوئیل به ویژه در فصل زمستان است که آلودگی هوا را چند برابر می کند؛ جایگزینی کامل سوخت گاز و حذف مازوت و گازوئیل مهمترین مطالبه مردم برای ادامه فعالیت نیروگاهی است که با گسترش ساخت و سازها، امروز در مجاورت محل زندگی آنها قرار گرفته و سهم قابل توجهی در آلودگی هوای فردیس و کرج دارد.
گرچه گفته می شود منابع متحرک یعنی وسایل نقلیه شخصی و عمومی عامل ۷۰ درصد آلودگی هوا شمرده می شوند و منابع ثابت که نیروگاه نیز در این دسته جای دارد ۳۰ درصد در آلودگی هوا سهم دارند، با این حال اما آلایندگی نیروگاه منتظر قائم برای جمعیت فردیس که مهاجرت های گسترده جمعیت آن را افزوده است، خطر بزرگی محسوب می شد.
سالانه ۱۶ میلیون تن مازوت برای تولید برق در کلانشهر اراک مصرف می‌شود که این امر، مشکلاتی برای زندگی و حیات مردم این استان و همچنین سایر استان‌ها نظیر تهران ، البرز و اصفهان ایجاد کرده است بنابراین با دستور رییس جمهور برای حفظ سلامت مردم استفاده از مازوت در نیروگاه‌ها ممنوع شد.
نیروگاه منتظرقائم که از بزرگترین نیروگاه‌های کشور به‌شمار می‌رود، به دلیل استفاده از مازوت، سهم زیادی در افزایش آلودگی هوای تهران و البرز دارد و به صورت سالانه مقادیر بالایی دی‌اکسید گوگرد و ذرات معلق را وارد اتمسفر می‌کند.
آلاینده‌های ناشی از مازوت نه تنها باعث افزایش بیماری‌های تنفسی، قلبی‌وعروقی در جمعیت اطراف می‌شوند، بلکه محیط زیست و منابع طبیعی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند. دی‌اکسید گوگرد و اکسیدهای نیتروژن حاصل از احتراق مازوت در هوا واکنش‌های شیمیایی پیچیده‌ای را ایجاد کرده و به تشکیل ذرات معلق ریز و باران‌های اسیدی منجر می‌شوند که اثرات مخربی بر جنگل‌ها، خاک و حتی آب‌های سطحی دارد.
در ماده ۱۸ قانون هوای پاک آمده است، وزارت نفت مکلف است حداکثر تا سه سال پس از لازم‌الاجرا شدن قانون هوای پاک که در سال ۹۶ تصویب شده سوخت تولیدی کشور از جمله بنزین، نفت‌گاز، نفت‌کوره و نفت‌سفید را مطابق با استاندارد ملی مصوب عرضه کند. سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است از تولید سوخت غیراستاندارد جلوگیری کند. کارخانه‌ها برای استفاده از مازوت باید روزانه و محدود مجوز بگیرند و در صورت تجویز لزوما باید از مازوت‌های استاندارد استفاده کنند، امر نظارت بر استفاده این موضوع بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست است.
همچنین وزارت نیرو مکلف است نسبت به توسعه، تولید و عرضه انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک بهینه به نحوی اقدام کند که حداقل ۳۰ درصد افزایش سالانه ظرفیت مورد نیاز برق کشور از انرژی‌های تجدیدپذیر تأمین شود. در ماده ۱۹ قانون هوای پاک، شفاف تصریح شده که حداقل ۳۰ درصد برق کشور باید از انرژی تجدیدپذیر که می‌تواند شامل انرژی بادی، انرژی خورشیدی ، انرژی آبی انرژی امواج انرژی هیدروژن و امثال آن باشد، استفاده از آنها موجب کاهش مصرف فرآورده‌های نفتی و اشتغالزایی شده و میزان آلایندگی محیط زیست را نیز کاهش می‌دهد؛ اما متاسفانه این ماده قانونی رعایت نمی‌شود .
قطع مازوت در نیروگاه هاگام کلیدی دولت در مدیریت زیست محیطی کشور
اجرای مصوبه قطع مازوت سوزی در سه نیروگاه شازند، منتظرقائم و شهید منتظری گام کلیدی در مدیریت زیست‌محیطی کشور محسوب می‌شود بنا براین « محمد جعفر قائم پناه » معاون اجرایی رییس جمهور در نشست کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا گفت : تصمیم به متوقف شدن مصرف سوخت مازوت ممکن است منجر به کاهش تولید برق در شبکه توزیع و خاموشی شود اما چاره‌ای نداریم زیرا نمی‌توانیم شاهد مرگ مردم بر اثر آلودگی باشیم.
وی با اشاره به اینکه متاسفانه استفاده از مازوت و آلودگی ناشی از آن بیماری‌های بسیاری را ایجاد کرده‌اند، افزود: ممکن است ممنوعیت استفاده از مازوت مشکلاتی را برای حوزه‌های مختلف صنعت به خصوص تولید برق ایجاد کند اما مقرر شده است که وزارت نیرو ساعت‌های خاموشی را تنظیم و طبق برنامه، از قبل اعلام کند و به همین علت، پیشاپیش از همه مردم برای این خاموشی عذرخواهی می‌کنیم.
قائم پناه همچنین با بیان اینکه «امیدواریم در مدیریت برق بتوانیم زمستان امسال را با کمترین خاموشی سپری کنیم»؛ خبر داد که از شنبه ۱۹ آبان در مصرف سوخت مازوت در نیروگاه های سه استان مرکزی، البرز و اصفهان متوقف شود.
این دستور اکید رییس جمهور برای حفظ سلامتی مردم در استان البرز در ۱۹آبان ماه ابلاغ شد و اینک این استان در مسیر کاهش آلودگی هوا با قطع مازوت نیروگاه منتظر قائم قرار گرفت .
با دستور رییس جمهور و تدابیر استانی که در تعاقب آن اندیشیده شد از امروز مصرف مازوت در نیروگاه منتظر قائم متوقف شد
استاندار البرز گفت: با توجه به نا ترازی گاز در کشور و افزایش مصرف آن در فصل زمستان، نیروگاه منتظر قائم به ناچار در گذشته از مازوت استفاده کرده است. اما با توجه به دستور رییس جمهور تصمیم بر این است که از امروز یکشنبه مصرف مازوت در این نیروگاه متوقف شود و سوخت اصلی آن گاز باشد.
مجتبی عبداللهی افزود: با توجه به ناترازی گاز در کشور و افزایش مصرف آن در فصل زمستان، نیروگاه منتظر قائم به ناچار در گذشته از مازوت استفاده کرده است. اما با توجه به دستور رییس جمهور ، تصمیم بر این است که از فردا مصرف مازوت در این نیروگاه متوقف شود و سوخت اصلی آن گاز باشد.
وی بیان کرد: وزیر کشور نیز بر اهمیت این موضوع تأکید کرده و از استانداران خواسته‌اند تا برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهند.
استاندار البرز گفت: ما در تلاش هستیم تا گاز مورد نیاز نیروگاه منتظر قائم را بدون کاهش سوخت بخش‌های دیگر استان تأمین کنیم. این موضوع نیازمند همکاری و هماهنگی تمامی نهادهای مربوطه است تا از بروز محدودیت‌ها برای شهرک‌های صنعتی و منازل جلوگیری شود.
وی افزود: در همین راستا، من از هموطنان عزیزم، از مردم خوب و بزرگوار استان البرز استدعا دارم که در بهینه‌سازی مصرف انرژی، به ویژه گاز، نهایت همکاری را داشته باشند.
عبداللهی گفت: با سرد شدن هوا، مصرف گاز در استان البرز افزایش می‌یابد و به همین دلیل در سالهای گذشته مجبور به تعطیلی دستگاه‌های دولتی و مدارس در برخی مواقع شده‌ایم تا از بروز مشکلات جلوگیری کنیم. همچنین در زمینه برق، با وجود افزایش مصرف به واسطه فناوری جدید، نتوانسته‌ایم ناترازی برق را جبران کنیم.
وی افزود: برای جبران ناترازی گاز و برق، نیازمند سرمایه‌گذاری‌های سنگینی در کشور هستیم اما با توجه به شرایط حاکم بر کشورمان، محدودیت‌ها و تحریم‌ها منابع مالی را تحت تأثیر قرار داده است.
عبداللهی گفت: انتظار می‌رود که مردم عزیزمان در صرفه‌جویی مصرف گاز و برق نهایت همکاری را داشته باشند؛ این اقدام لطف بزرگی است که می‌توانند به خدمتگزاران خود در کشور کمک کنند.
وی افزود: امیدواریم با اتخاذ تدابیر لازم، بتوانیم از آلودگی هوا کاسته و به حفظ محیط زیست کمک کنیم.
اقدام دولت برای کاهش آلودگی هوا تحسین برانگیز است
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان البرز گفت: سالها مشکل آلودگی هوا سلامت مردم را به خطر انداخته و کاهش کیفیت آن به خصوص در فصول سرد سال به عنوان یکی از بزرگترین معضلات زیست محیطی بوده که این گام بلند دولت در راستای تحقق منافع ملی و مردمی بسیار قابل تحسین و تقدیر می باشد.
قربانعلی محمدپور با تاکید بر اینکه در فصل سرما ناترازی انرژی سبب استفاده از سوخت های جایگزین از جمله مازوت می شود و این امردر کنار وارونگی هوا سبب تشدید آلودگی هوا می باشد، افزود: در نیمه دوم سال برای تولید برق در استان البرز از سوخت مازوت در نیروگاه مصرف می‌شود که این امر، مشکلاتی برای زندگی و حیات مردم فردیس ، کرج و بخشی از غرب استان تهران ایجاد کرده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان البرز با تاکید بر اینکه حفظ سلامت مردم، برای دولت وفاق ملی یک اصل است، تصریح کرد: از برنامه های ویژه دولت چهاردهم مسائله محیط زیست سالم می باشد که اقدام عملی رییس جمهور بر مبنای عدم استفاده از مازوت در نیروگاه سه کلانشهر نشان دهنده عملی کردن اقدامات در خصوص حفظ منافع عامه مردم خارج از چارچوب شعار می باشد .
محمدپور به نقش مهم دستگاه قضا در حفظ محیط زیست اشاره کرد و گفت : نقش دستگاه قضایی در حفاظت از عرصه‌های طبیعی و محیط زیست بسیار موثر و کلیدی است به طور قطع بدون حمایت و همکاری مسوولان دستگاه قضا نمی توان از حقوق عامه ملت دفاع نمود و آن را حفظ کرد.
وی با اشاره به اینکه طبق قانون اساسی، حفاظت از محیط زیست به عنوان وظیفه همگانی بر عهده مردم و دولت است گفت : بدون تردید با تفکر غیر منسجم و جزیره ای نمی توان در حفظ محیط زیست موفق بود بلکه با هم افزایی دستگاه قضایی و نقش دادستان ها به عنوان مدعی العموم که دارای اهمیت و جایگاه ویژه ای می باشد با سایر دستگاه‌های حقوقی و مسوولان در این عرصه می توان شرایط مطمئن و پایداری برای حفاظت بهتر از عرصه های طبیعی را فراهم کرد؛ هدفی که باید دنبال شود مردمی سازی و همگانی سازی محیط زیست است .
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان با اشاره به مشکل مازوت سوزی نیروگاه گفت : با توجه به مطالبه جدی سازمان حفاظت محیط زیست از دولت در خصوص حفظ سلامت عموم مردم و کاهش آلودگی از طریق عدم مازوت سوزی و مدیریت آن در سطح کشور موفق به توقف این انرژی ارزان اما خطرناک در نیروگاه ها شده است.
محمدپور گفت : در بازدیدها مکرر از نیروگاه منتظر قائم کرج شاهد نارضایتی مردم منطقه از آلودگی ناشی از مازوت سوزی این نیروگاه بوده ایم که به طور قطع این تصمیم علمی و کارشناسانه رضایت و تضمین سلامت مردم منطقه را با خود به همراه خواهد داشت . هیچ سیاستی نیز بدون سنجش تاثیر آن و در نظر گرفتن منفعت مردم اتخاذ نخواهد شد. مسوولیت اجتماعی مراقبت از مردم در قبال هر تصمیم است.
وی تاکید کرد: بر اساس قانون هوای پاک به عنوان قانون بالادستی، اجرای این قانون وظیفه همه دستگاه‌های اجرایی است و در قانون تکالیف مدیران به وضوح مشخص شده و لازم است تکالیف به نحو احسن انجام پذیرد.
محمدپور گفت : امیدواریم با مدیریت هوشمندانه دولت وفاق ملی بتوانیم محیط زیستی سالم تر و هوایی پاک تر را به مردم استان هدیه کنیم.
تکلیف واحدهای صنعتی البرز برای ارایه برنامه زیست محیطی
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری البرز نیز واحدهای صنعتی البرز را مکلف کرد نسبت به ارائه برنامه زیست محیطی در خصوص کاهش آلودگی هوا اقدام کنند.
احمد افضلی اظهار کرد: در این راستا تمام طرح ها و ایده های نو در راستای عملیاتی شدن مصوبات کارگروه مورد حمایت قرار می گیرد.
وی افزود: در راستای کاهش آلودگی هوای استان نوسازی صنایع فرسوده و نظارت بر فعالیت معادن استان از مهمترین موضوعاتی است که باید از سوی اداره کل صمت مورد توجه و پیگیری قرار گیرد.
وی بیان کرد: پیگیری انتقال ریخته گری هایی که در محدوده شهرهای استان واقع شده باید به شهرهای صنعتی اشتهارد و کوثر منتقل شود.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری البرز همچنین به هماهنگی با استانداری قزوین به منظور اقدامات مدنظر آنان در خصوص مدیریت زیست محیطی نیروگاه شهید رجایی اشاره کرد و یادآور شد: پیگیری شهرداری کرج و فردیس در رابطه با نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی، راه اندازی خط اتوبوس تندرو و همچنین توسعه قطار شهری را از دیگر اقداماتی است که پیگیری و تحقق آنها می تواند گام مهمی در جهت کاهش آلودگی هوای البرز به شمار رود.
صدور مجوز زیست محیطی برای احداث ۲۲۳ واحد تولیدی در البرز
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست استان البرز اعلام کرد: مجوز زیست محیطی برای احداث و راه اندازی ۲۲۳ واحد تولیدی و صنعتی طی سال جاری پس از بررسی های کارشناسی صادر شد.
حمید رضا لشگری افزود: در این مدت با فعالیت ۱۷۳ واحد جدید تولیدی و صنعتی در استان البرز موافقت شد.
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست استان البرز گفت: تمام واحدهای صنعتی و خدماتی در حوزه های صنعت، معدن، کشاورزی در ۲ مرحله نیاز به استعلام از محیط زیست دارند ابتدا مرحله احداث است که مکان استقرار واحد صنعتی مورد بررسی قرار می‌گیرد بنابراین براساس نو ع فعالیت واحد ، میزان فاصله از مناطق مسکونی و چاه آب و رودخانه بررسی می شود.
وی یادآورشد: در مرحله بهره برداری نیز تمام آلودگی محتمل یک واحد صنعتی باید با برنامه کنترل شود.
لشکری اضافه کرد: پس از تصویب قانون حفاظت از خاک در سال ۹۸ بررسی وضعیت خاک هم در دستور کار قرار گرفته است .
وی یاد آورشد: قوانین مدیریت پسماند، هوای پاک، آیین نامه جلوگیری از آلودگی آب، حفاظت و بهسازی محیط زیست ، استانداردهای خروجی آب و هوا ، ضوابط و معیارهای استقرار واحدها و فعالیت های صنعتی و تولیدی، قانون حفاظت از خاک، قانون مالیات بر ارزش افزوده( مالیات سبز)
نیز در زمان صدور فعالیت ساخت و بهره برداری از واحد صنعتی مورد توجه قرار می گیرد.
لشکری ادامه داد: براساس ماده ۲۷ قانون مالیات بر ارزش افزوده ، واحدهای تولیدی، صنعتی، معدنی و خدماتی آلاینده که به تشخیص سازمان حفاظت محیط‌زیست، حدود مجاز و استانداردهای زیست‌محیطی را رعایت نمی‌کنند، در صورتی که در مهلت زمانی که توسط سازمان مزبور برای آنها تعیین می‌شود، نسبت به رفع آلایندگی خود اقدام نکنند، براساس معیارهایی نظیر شدت، مدت، نوع و مکان آلایندگی با نرخ های نیم‌درصد ، یک‌درصد و یک‌ونیم‌درصد ، به ماخذ فروش کالا یا خدمات، مشمول عوارض سبز خواهند شد.
منبع ایرنا