معاون وزیر بهداشت در حاشیه نشست جلسه ستاد مرکزی هماهنگی جوانی جمعیت گفت: بخشی از استان‌های کشور در سال گذشته روند صعودی نرخ بارداری را ثبت کردند، اما ۸ استان از جمله استان مرکزی در چاه جمعیتی گرفتار شدند.
به گفته علیرضا رئیسی سال ۶۵ نرخ باروری زنان -میانگین تعداد فرزندانی که یک زن به دنیا می‌آورد- ۶/۳ درصد بود، اما طی سال‌های اخیر روند کاهشی داشته و اکنون به ۱/۶ رسیده است.
او افزود: برخی استان‌های کشور شاخص‌های پایینی دارند و براساس هشدار‌های وزارت بهداشت این وضعیت خطرناک است. این در حالی است که نرخ باروری ۲ شاخص مهم دارد؛ اینکه این عدد اگر به کمتر از ۱/۵ برسد، به‌اصطلاحی چاله جمعیتی رخ می‌دهد که خروج از آن سخت خواهد بود. کاهش این نرخ به ۱/۳ هم کشور را در چاه جمعیتی قرار می‌دهد که خروج از آن تقریبا غیرممکن خواهد شد. اکنون دو کشور کره‌جنوبی و ژاپن با چاه جمعیتی مواجه شده‌اند و به‌گفته محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت اقدامات این کشور‌ها برای خروج از چاه جمعیتی بی‌ثمر بوده است.
جدیدترین آمار‌های اعلام شده از وزارت بهداشت در نشست جلسه ستاد مرکزی هماهنگی جوانی جمعیت هم نشان می‌دهد که چند استان کشور در چاه جمعیتی و بخش دیگری از استان‌ها در چاله جمعیتی هستند.
۱۳ استان با کاهش نرخ باروری
سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی و غربی، کردستان، اردبیل، کرمانشاه، ایلام، تهران، مرکزی، مازندران، البرز و گیلان نرخ باروری‌شان نسبت به گذشته کاهش یافته است.
خطر پیشی گرفتن آمار مرگ از تولد
سال ۹۰ آمار ولادت در ایران کمی بیشتر از یک میلیون و ۳۸۰هزار نفر بود و این عدد در ۱۴۰۲ به یک میلیون و ۵۰ نفر کاهش یافته است.
معاون بهداشت وزارت بهداشت می گوید: با احتساب سالانه ۴۲۰هزار مرگ و با تداوم وضعیت موجود با توجه به سالمندی جمعیت ممکن است با خطر پیشی‌گرفتن آمار مرگ‌ومیر از تولد‌ها مواجه شویم.
رئیسی افزود: دراستان‌هایی که شاخص باروری آنها به زیر ۵/۱ رسیده است، کار بسیار سختی داریم. باید روی جوانان به‌ویژه آنهایی که ازدواج نکرده‌اند یا ازدواج کرده و تعداد فرزندان کمی دارند، سرمایه‌گذاری شود. یکی از مشکلات ما این است که میانگین سن ازدواج دختران و پسران به‌ویژه در این استان‌ها بالا رفته و نیازمند مداخلات مؤثر است. یعنی باید این افراد تشویق شوند و برای این امر باید تسهیلاتی فراهم کنیم که فقط بر عهده وزارت بهداشت نیست.
رئیسی این را هم گفت که برای نجات از این وضعیت راه دیگری نداریم و ستاد ملی جمعیت هم روی این مسئله تأکید دارد. خطری که وجود دارد این است که شاید عدد از این میزان هم کاهش پیدا کند و باید اقدامات ویژه در همه کشور و ویژه‌تر در استان‌های با نرخ پایین باروری انجام شود. برخی هم می‌گویند روند کاهش جمعیت جهانی است، اما در همسایگی ایران روند افزایشی وجود دارد. مسئله مهم این است که در ایران این روند با شتاب بیشتری به سمت پایین نزول کرده و این خطرناک است.
آسیب قرار گرفتن در سیاه‌چاله جمعیتی
صابر جباری فاروجی، رئیس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت درباره آسیب‌هایی که در استان‌های سالمند یا با نرخ باروری کم وجود دارد، گفت: مسئله پایین بودن نرخ باروری در استان های صنعتی اصفهان، مرکزی و سمنان بیشتر از سایر استان‌هاست. البته وزارت بهداشت تلاش کرده که در تمام استان‌ها با توجه به زیست‌بوم آنها برنامه‌ریزی‌های مفصلی انجام دهد. چالش‌های جمعیتی هم در استان‌هایی با نرخ باروری کم باید در اولویت باشد. یعنی جوان‌ها زودتر ازدواج و در ۲ سال اول نسبت به فرزندآوری اقدام کنند تا با ناباروری اولیه مواجه نشوند. در این استان‌ها با افزایش سن ازدواج مواجهیم و فاصله فرزندآوری اول هم نسبت به سایر مناطق بیشتر است.