سارا فرخی مدیر عملیات ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، جزئیات و سازوکارهای قراردادهای آتی روی صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی که به‌تازگی و برای اولین بار در فرابورس ایران کلید خورده است را تشریح کرد.
او در پاسخ به این پرسش که در خصوص قرارداد آتی صندوق بخشی قرار است چه اتفاقی رخ دهد؟ گفت: قراردادهای آتی روی صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی، ابزار مالی کارآمدی است که در بازارهای مالی پیشرفته مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قراردادها در اصل توافقی بین دو طرف برای خرید یا فروش واحدهای مشخصی از یک صندوق سرمایه‌گذاری بخشی در تاریخ معینی در آینده و با قیمتی از پیش تعیین شده است.
او افزود: این ساختار به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا موقعیت‌های خود را در بخش‌های خاصی از بازار مدیریت کنند، بدون آنکه نیاز به خرید مستقیم واحدهای صندوق داشته باشند. یکی از ویژگی‌های مهم این قراردادها، استانداردسازی آن‌هاست. هر قرارداد شامل مشخصات دقیقی مانند اندازه قرارداد (تعداد واحدهای صندوق)، تاریخ انقضا و نحوه تسویه است. این استانداردسازی باعث افزایش نقدشوندگی و کارایی بازار می‌شود. قیمت‌گذاری این قراردادها نیز بر اساس ارزش خالص دارایی (NAV) صندوق سرمایه‌گذاری بخشی، انتظارات بازار از عملکرد آینده صندوق و نرخ‌های بهره تعیین می‌شود.
این مقام مسئول بیان کرد: علاوه بر این، مکانیسم وجه تضمین و تعدیل روزانه از ویژگی‌های کلیدی این قراردادهاست. هر دو طرف قرارداد باید مبلغی را به عنوان وجه تضمین اولیه نزد کارگزار یا اتاق پایاپای قرار دهند که به عنوان ضمانت برای انجام تعهدات قرارداد عمل می‌کند. قراردادهای آتی روی صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی، ابزاری قدرتمند برای مدیریت ریسک و آربیتراژ در بازارهای مالی پیشرفته هستند. با این حال باید توجه کرد که پیچیدگی این ابزار و ریسک‌های آن با استفاده از اهرم مالی، نیازمند دانش و تجربه کافی برای استفاده مؤثر از آن است.
مدیر عملیات ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران در پاسخ به این سوال که اهمیت قرارگیری قرارداد آتی در کنار صندوق‌های بخشی چیست و چقدر می‌تواند کمک‌کننده باشد؟ عنوان کرد: در سال‌های اخیر، بازارهای مالی جهان شاهد روند جدیدی بوده‌اند که توجه بسیاری از فعالان این حوزه را به خود جلب کرده است. این روند، استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی به‌ویژه ETFهای بخشی به عنوان دارایی پایه در قراردادهای آتی است. این نوآوری مالی که ابتدا بورس شیکاگو (CME Group) پیشگام آن بود و به‌سرعت در سراسر جهان گسترش یافت، با مکانیزم تسویه نقدی، انعطاف‌پذیری بالایی را برای معامله‌گران ایجاد کرده است و این روند در آسیا نیز در حال گسترش است.
او افزود: یکی از مهم‌ترین مزایای این قراردادها، بهبود قابل توجه مدیریت ریسک است. استفاده از قراردادهای آتی ETF بخشی، امکان پوشش ریسک در سطح بخشی را بدون نیاز به فروش دارایی‌های اصلی فراهم می‌کند. این امر به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا با دقت بیشتری ریسک پرتفوی خود را مدیریت کنند. علاوه بر این، افزایش نقدشوندگی به واسطه این قراردادها مزایای متعددی را به همراه دارد که افزایش نقدشوندگی و سهولت معاملات، به نوبه خود سبب جذب سرمایه‌گذاران بیشتر به بازار شده و به رشد و توسعه بیشتر این بخش از بازار مالی کمک می‌کند.
او همچنین در این رابطه که این ابزار مالی قرار است بر روی سایر صندوق‌ها توسعه پیدا کند؟ گفت: با توجه به رسالت فرابورس ایران در راستای توسعه ابزارهای نوین مالی، این رکن بازار سرمایه برنامه دارد که قراردادهای آتی را روی سایر دارایی‌های پایه شامل انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سهام و اوراق بدهی ایجاد کند.