حداد عادل همچنین به نقش ادبیات در جامعه و تأثیرات آن بر هویت ملی اشاره کرد و گفت: ادبیات به عنوان آینه‌ای از فرهنگ و هویت یک ملت، نقشی اساسی در شکل‌گیری و حفظ این هویت دارد. در این میان، شخصیت‌های مانند دکتر مرتضوی به عنوان حافظان و مروجین این ادبیات، نقش بسزایی ایفا می‌کنند.
در پایان، حداد عادل با اشاره به نقدها و بررسی‌های دیگران درباره کتاب «مکتب حافظ» گفت: این کتاب نه تنها در داخل کشور، بلکه در خارج از کشور نیز مورد توجه قرار گرفته و نقدهای مثبت و سازنده‌ای درباره آن نوشته شده است. این نشان‌دهنده تأثیر عمیق دکتر مرتضوی در حوزه حافظ‌پژوهی است.
شعر حافظ آیینه شناحت فرهنگ ایرانی است
نصرالله امامی نیز در ادامه نشست، به بررسی مبسوطی از جایگاه این اثر در ادبیات فارسی پرداخت و با تجلیل از مرتضوی به عنوان یکی از پیشگامان حافظ‌شناسی، به اهمیت کتاب «مکتب حافظ» در معرفی جنبه‌های مختلف فکری و ادبی حافظ اشاره کرد و گفت: کتاب «مکتب حافظ» به عنوان یک اثر منحصر به فرد در ادبیات فارسی، نه تنها ابعاد مختلف شعر حافظ را مورد بررسی قرار داده، بلکه به نوعی تحولی در زمینه حافظ‌شناسی به وجود آورده است.
امامی با اشاره به سال‌ها تحقیق و مطالعه استاد مرتضوی در این حوزه، اظهار داشت: این کتاب به ما نشان می‌دهد که چگونه شعر حافظ می‌تواند به عنوان یک آیینه برای شناخت جامعه و فرهنگ ایران در زمانه خود عمل کند.
وی ادامه داد: استاد مرتضوی با نگاهی عمیق و علمی به سراغ شعر حافظ رفته و با تحلیل‌های جامع خود، ابعاد مختلف عرفان و تصوف را در آثار این شاعر بزرگ بازخوانی کرده است.
او افزود: این کتاب، به‌ویژه به مسأله رندی و عشق در شعر حافظ پرداخته و ما را به تفکر عمیق‌تری درباره این شاعر بزرگ و آثارش وادار می‌کند.
این حافظ‌پژوه به شرح ویژگی‌های ساختاری و محتوایی این اثر پرداخت و گفت: یکی از نکات قابل توجه در کتاب «مکتب حافظ»، این است که استاد مرتضوی با تسلطی شگرف بر زبان و ادبیات فارسی، توانسته است به تمامی جوانب شعر حافظ بپردازد. او با تحلیل دقیق واژه‌ها و تصاویر شعری، به ما کمک می‌کند تا درک بهتری از زیبایی‌های ادبی و معنایی شعر حافظ داشته باشیم. این کتاب، نه تنها مرجعیتی معتبر برای پژوهشگران و دانشجویان در این حوزه به شمار می‌آید، بلکه می‌تواند برای هر علاقه‌مندی به ادبیات فارسی نیز مفید و الهام‌بخش باشد.
عشق در شعر حافظ پدیده‌ای اجتماعی ـ فرهنگی است
امامی در ادامه به نقش و تأثیر «مکتب حافظ» بر فهم فلسفه عشق و تصوف در ادبیات اشاره کرد و افزود: در این اثر، استاد مرتضوی با بررسی عمیق و مبسوط موضوعاتی چون عشق عابدانه و عشق عاشقانه، ما را با دنیای پیچیده و زیبای حافظ آشنا می‌کند. او در فصل‌های مختلف کتاب به تجزیه و تحلیل مفاهیم عمیق و غنی در شعر حافظ می‌پردازد و به ما یادآوری می‌کند که عشق در آثار حافظ نه تنها یک احساس شخصی، بلکه یک پدیده اجتماعی و فرهنگی است که ابعاد مختلفی را در بر می‌گیرد.
او ادامه داد: این اثر در یک مقدمه و سه باب تنظیم شده و هر باب شامل بخش‌ها و فصولی است که به موضوعات مختلف در حوزه حافظ‌شناسی پرداخته است، به طور مثال، یکی از فصل‌های این کتاب به بررسی معانی مختلف عشق در شعر حافظ اختصاص یافته است. استاد مرتضوی با مهارت خاصی، چگونگی بازتاب فلسفه عشق در شعر حافظ را توضیح می‌دهد و نشان می‌دهد که این عشق چگونه در پیوند با تصوف و اندیشه‌های عرفانی شکل گرفته است. این ابعاد به ما این امکان را می‌دهد که با نگاهی نو به شعر حافظ بنگریم و دریابیم که او چگونه از طریق شعرش به بیان تجربه‌های انسانی و روحانی پرداخته است.
«مکتب حافظ» اثری جامع برای درک فرهنگ و ادبیات ایران است
این تحلیلگر ادبیات در ادامه به تفصیل بیشتری در مورد فصل‌های مختلف کتاب پرداخت و گفت: در فصل اول، مرتضوی به بررسی عشق عابدانه پرداخته و آن را به عنوان یک عشق الهی توصیف می‌کند که هدف آن نزدیکی به حقیقت وجود و شناخت خداوند است. در فصل‌های دوم و سوم به عشق عاشقانه و ابعاد انسانی آن می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه این عشق می‌تواند به درک بهتر از عشق الهی منتهی شود.
مکتب حافظ در زمره کتاب‌های تراز اول جهان است
او همچنین افزود: در فصل‌های چهارم و پنجم، استاد مرتضوی به تجزیه و تحلیل اشعار خاص حافظ می‌پردازد که در آن‌ها عشق به معشوق به‌عنوان یک سفر معنوی و تجربه‌ای عمیق تصویر شده است. مرتضوی در این اشعار، از عشق به عنوان نیرویی یاد می‌کند که انسان را به کمال می‌رساند و او را به حقیقت وجودش آگاه می‌سازد.
نصرالله امامی در پایان سخنان خود به این نکته اشاره کرد که کتاب «مکتب حافظ» به عنوان یک اثر جامع و مستند، نه تنها برای حافظ‌شناسان، بلکه برای هر کسی که به درک بهتر فرهنگ و ادبیات ایرانی علاقه‌مند است، ضروری است. این اثر با بررسی و تحلیل دقیق و مستند، همچون چراغی در مسیر پژوهشگران و دانشجویان خواهد بود. این کتاب با ایجاد پل ارتباطی میان ادبیات و فلسفه، به ما کمک می‌کند تا دریابیم چگونه شعر حافظ می‌تواند به تفسیر و تعمیق فهم ما از زندگی و عشق در جهان امروز کمک کند.