قوه قضاییه اعلام کرد: بساط دلالی و بسیاری از تخلفات و جرائم دیگر و نیز پرونده‌های قضایی چگونه باید از معاملات زمین و مسکن و ویلا جمع شود؟ اجرای قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول یک کار مهم در همین مسیر است.
برای اجرای این قانون، قوه قضاییه، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، وزارت صمت، وزارت راه و مسکن و شهرسازی، وزارت ارتباطات، وزارت اقتصاد و دارایی، وزارت کشور و چندین دستگاه اجرایی دیگر یک حلقه اجرایی بزرگ ایجاد کردند که کار پیش برود و برکات این قانون مدرن به همه شهروندان کشور برسد.
طبق این قانون، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور باید سامانه ساماندهی اسناد غیررسمی را راه اندازی کند. این سامانه بعد از مدت‌ها نقطه پایانی بر اسناد غیررسمی و دست‌نویس است.
راه‌اندازی این سامانه چهار دلیل و کاربرد اعم از ثبت ادعا‌های مالکیت اعیان، ثبت ادعای مالکیت منافع بیش از دو سال اعیان، ثبت ادعای مالکیت حق انتفاع اعیان و ثبت ادعای مالکیت حقوق ارتفاق اموال غیرمنقول و مستندات مربوط به آن.
«حق ارتفاق» یعنی برای بهره‌برداری از ملک خود، حق استفاده از ملک فرد دیگری را هم داریم؛ یعنی مثلا برای رسیدن به زمین کشاورزی خود حق داریم از مزرعه کسی دیگر هم عبور کنیم.
چه سند‌ها و قرارداد‌هایی را باید در سامانه ساماندهی اسناد غیررسمی ثبت کنیم؟ اول از همه انتقال مالکیت اموالی مثل خانه، زمین و ویلا، دوم انتقال مالکیت حق انتفاع اموال غیرمنقول اعم از طولانی مدت و نیز حداقل بیش از دو سال باشد. سوم انتقال مالکیت حق ارتفاق اموال غیرمنقول، چهارم وقف اموال غیرمنقول، پنجم رهن اموال غیرمنقول، ششم انعقاد قرارداد انتقال منافع اموال غیرمنقول برای مدت بیش از دو سال، هفتم اجاره به شرط تملیک اموال غیرمنقول و هشتم قرارداد‌های پیش فروش ساختمان.