صنعت پرورش ماهی در قفس یکی از شیوه‌های نوین آبزی‌پروری است که با توجه به اشتغال، درآمدزایی و بازگشت سریع سرمایه‌دارای متقاضیان زیادی برای سرمایه‌گذاری دارد، اما رونق آن نیازمند تلاش برای حل مشکلات متعدد این حوزه است.
پرورش در قفس سامانه‌ای است که ماهی، محصور در یک قفس در منابع آبی پرورش داده می‌شود. در این روش ماهی درون یک قفس یا سبد قرار می‌گیرد و آب به‌صورت آزاد بین منبع آبی و قفس در جریان است.
این شیوه نو در پرورش ماهی بر خلاف صنایع دیگر نیازی به استفاده از منابع انرژی برق، منابع آب زیرزمینی، زمین و سوخت نداشته و در بستر دریا و سدها اجرا می‌شود و محصولی که ۷۰ درصد آن به صورت ارگانیک است تولید می‌شود.
کاهش هزینه نسبت به پرورش ماهی در استخر‌های خاکی یا دستگاه‌های مداربسته، مدیریت آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر، سهولت در مشاهده و بررسی میزان تغذیه ماهی و گوش‌به‌زنگ، سهولت و اقتصادی بودن درمان علیه انگل‌ها و بیماری‌ها، در مقایسه با استخر‌های خاکی و سیستم‌های مداربسته به سرمایه‌گذاری کمتری نیاز دارد.
در این روش که شیوه جدید که سود آوری بالایی دارد از همه منابع آبی از قبیل دریا، دریاچه‌های طبیعی محصور شده، سراب، استخر‌های ذخیره، سدها، استخر، چشمه‌ها و نهرها، رودخانه‌ها که از آن در مصارف دیگر بهره‌برداری نمی‌شود می‌توان استفاده کرد.
این قفس‌ها با توجه به ابعاد و اندازه‌ای که دارند و دارای انواع مختلفی چون؛ قفس دریایی ثابت، قفس دریایی شناور، قفس دریایی قابل غوطه وری و قفس دریایی غوطه ور است.
اجرای بیش از ۷ هزار متر مربع پرورش ماهی در قفس در کرمانشاه
مسئول طرح‌های آبزی پروری در سد‌های مخرنی غیرشرب اداره کل شیلات استان کرمانشاه با بیان اینکه طرح پرورش ماهی در قفس فرصتی ایده آل برای سرمایه گذاری در استان است گفت: این طرح هم اکنون در چهار سد استان در حال اجرا است.
سعید بابایی افزود: در حال حاضر مساحت کل قفس‌های پرورش ماهی در استان هفت هزار و ۴۰۰ و مساحت مفید آنها چهار هزار و ۵۰۰ مترمربع است.
وی اظهار کرد: ظرفیت اسمی ایجاد شده تولید آبزیان در قفس‌های مستقر در دریاچه چهار سد مخزنی استان، هزار و ۸۰۰ تن در سال و ظرفیت صید و صیادی آبزیان نیز در دریاچه این سدها ۲۱۰ تن در سال است که در صورت تکمیل ظرفیت پروژه‌های پرورش ماهی در قفس، میزان اشتغال استان در این حوزه ۱۸۰ نفر به صورت مستقیم خواهد بود.
تولید ۴۳۰ تن ماهی در قفس در سال گذشته
مسئول طرح‌های آبزی پروری در سد‌های مخرنی غیرشرب شیلات استان با بیان اینکه ۴۳۰ تن ماهی در قفس در استان کرمانشاه در سال گذشته تولید شد یادآوری کرد: پروژه‌های آبزی پروری پرورش ماهی در قفس و صید و صیادی استان از سال ۱۳۹۳ در چهار سد مخزنی غیرشرب زاگرس گیلانغرب، شهدای گمنام سرپل ذهاب، پیوند بیستون پارس قصرشیرین و جامیشان سنقر اجرا شده است.
وی با اشاره به اینکه آبزیان پرورشی در قفس‌ها شامل ماهیان سردابی، گرمابی و خاویاری و در صیدوصیادی شامل ماهیان گرمابی است افزود: مراحل اخذ مجوز فعالیت‌های آبزی پروری در سد‌های مخزنی زمکان دالاهو، شرفشاه سومار، داریان و بند هیروی پاوه نیز در دست پیگیری قرار دارد.
بابایی اضافه کرد: پیش بینی تولید پرورش ماهی در قفس استان کرمانشاه در سال جاری براساس برنامه هفتم توسعه نیز ۲۵۰ تن برآورد شده است.
اختصاص ۷ میلیارد ریال برای مطالعات امکان سنجی
مسئول طرح‌های آبزی پروری در سد‌های مخرنی غیرشرب شیلات استان کرمانشاه در ادامه گفت: برای انجام مطالعات امکان سنجی این سه سد تاکنون هفت میلیارد و ۹۳۰ میلیون ریال اعتبار تخصیص یافته است ضمن آنکه در سنوات اخیر نیز ۱۱۰ میلیارد ریال اعتبار از محل تسهیلات بانکی و سهم آورده متقاضیان برای ایجاد و تکمیل پروژه‌های پرورش ماهی در قفس در دریاچه چهار سد مخزنی غیرشرب استان کرمانشاه هزینه شده است.
وی عدم تمایل متقاضیان سرمایه گذاری به علت استیجاری بودن طرح، افزایش بی رویه هزینه‌های احداث قفس، افزایش هزینه‌های تهیه بچه ماهی و غذا، عدم وجود دستورالعمل‌های شفاف و قاطع در خصوص نحوه فعالیت پرورش ماهی در قفس و صیدوصیادی در سد‌های مخزنی و خشکسالی و کاهش حجم آب در مخازن سدها را از مهمترین مشکلات عدم توسعه فعالیت‌های آبزی پروری در دریاچه سد‌های مخزنی غیرشرب استان عنوان کرد.
بابایی افزود: از مهمترین راهکار‌های توسعه فعالیت‌های آبزی پروری در دریاچه سد‌های مخزنی غیرشرب استان می‌توان به تسهیل صدور مجوز فعالیت‌های آبزی پروری در دریاچه سد‌های مخزنی دارای مطالعات امکان سنجی توسط شرکت آب منطقه‌ای استان، تایید گونه‌های پرورشی رایج در دنیا مانند تیلاپیا جهت پرورش ماهی در قفس به عنوان گونه اقتصادی و ماهیان گرمابی جهت فعالیت صیدوصیادی است که می‌تواند در ایجاد انگیزه به سرمایه گذاران این بخش و توسعه فعالیت‌های آبزی پروری در دریاچه سد‌های مخزنی غیرشرب کمک شایانی نماید.
هدف‌گذاری تولید بیش از ۲۳ هزار تن انواع آبزیان در استان کرمانشاه
مدیرکل شیلات استان کرمانشاه نیز گفت: این استان در تولید ماهی در کشور به عنوان یکی از استان‌های پیشگام محسوب می‌شود به طوری که هم اکنون رتبه دوم را در تولید ماهیان گرمابی در کشور در بین استان‌های غیرساحلی به خود اختصاص داده است.
«سهراب صحرایی» با بیان اینکه پرورش ماهی در قفس می‌تواند شیوه جدیدی برای جهش تولید در حوزه شیلات در این استان باشد افزود: تولید بالا نسبت به سایر روش‌های پرورشی، پایین بودن هزینه‌های ثابت نسبت به سایر روش‌های متداول و تنوع گونه‌ای و همچنین امکان استفاده از گونه‌های مختلف پرورشی در قفس از دیگر مزایای پرورش ماهی در قفس است.
وی با بیان اینکه برای سال جاری ۲۳ هزار و ۷۷۰ تن انواع محصولات آبزی در استان هدف‌گذاری شده است گفت: براساس برآورد‌های انجام شده از این میزان، ۹ هزار و ۱۰۱ تن مختص به تولید ماهیان گرمابی، خاویاری و تولید در منابع آبی و ۱۴ هزار و ۶۴۴ تن نیز مختص به تولید ماهیان سردابی شامل تولید در مزارع منفرد، مجتمع، دومنظوره و قفس خواهد بود.
مدیرکل شیلات استان کرمانشاه با بیان اینکه این میزان تولید در مقایسه با سال گذشته بیش از ۲ هزار تن افزایش نشان می‌دهد یادآور شد: همچنین برای امسال پیش بینی شده است پنج میلیون و ۲۰۰ هزار قطعه انواع ماهیان زینتی و ۲۵ تن میگوی آب شیرین در استان تولید و روانه بازار مصرف شود.
فعالیت ۴۶۰ مزرعه آبزی پروری در کرمانشاه
صحرایی ادامه داد: سال گذشته نیز در مجموع ۲۱ هزار و ۶۹۰ تن آبزی شامل هشت هزار تن ماهیان گرمابی، خاویاری و تولید در منابع آبی و ۱۳ هزار و ۶۸۵ تن ماهیان سردابی در استان کرمانشاه تولید شد.
وی با بیان اینکه در سال گذشته در مجموع برای سه هزار و ۷۳۴ نفر به صورت مستقیم در بخش آبزی پروری استان زمینه اشتغال فراهم شد افزود: همچنین در سال گذشته بیش از ۲ هزار و ۳۱۲ تن ماهی خوراکی تازه از نوع ماهیان سردابی و عمدتا گرمابی کپور و ۳۶۱ هزار و ۴۰۰ قطعه ماهی زنده کپور از این استان به خارج از کشور صادر شد.
صحرایی اظهار کرد: هم اکنون تعداد ۴۶۰ مزرعه فعال آبزی پروری در استان کرمانشاه وجود دارد.
وی با تاکید بر بررسی مستمر مسائل و مشکلات صاحبان استخر‌های پرورش ماهی در قفس در راستای رفع مشکلات و افزایش تعامل در راستای تولید پایدار در این حوزه در استان یادآور شد: به استان اظهار کرد: بدون شک استان کرمانشاه با ظرفیت‌های خوب و مستعد پرورش ماهی در قفس و با بهره گیری از شعار سال می‌تواند در بازه زمانی چند ساله پیش رو جهش تولید خوبی در این زمینه ایجاد کند.