طرح ساخت خط لوله سراسری‌اتیلن غرب در سال ۸۱ به منظور توسعه و آبادانی مناطق محروم غرب کشور به تصویب رسید و عملیات اجرایی آن در زمین به مساحت ۱۵۷ هکتار در سال ۸۳ با اعتبار پیش‌بینی شده ۱. ۳ میلیارد یورو در گچساران آغاز شد.
در دولت قبل عملیات ساخت این طرح اقتصادی شتاب گرفت و ایرانی‌ترین مجتمع پتروشیمی کشور پس از ۲ دهه تلاش و انتظار در مسیر تولید محصول قرار گرفت. این کارخانه علی‌رغم اینکه با چهار کارخانه پتروشیمی برای تأمین خوراکشان قرارداد منعقد کرده بود به گفته کارشناسان این همکاری به‌طورجدی انجام نگرفت و این روزها بیش از یک‌سوم محصول تولیدی خود را فلر (مشعل سوزی) می‌کند.
طولی نکشید که این صنعت هزاران میلیاردی و بزرگ به دلیل پاره‌ای از مشکلات از مدار تولید خارج شد و این امکان وجود دارد که هزار و ۲۵۱ کارگر از کار بیکار شوند.
طبق اعلام برخی از مسئولان پتروشیمی گچساران به دلیل همین مشکلات و عدم همکاری نکردن شرکت صنایع ملی پتروشیمی کشور و نداشتن پروانه بهره برداری بیش از ۲ هزار میلیارد تومان تولید این کارخانه سوزانده شد و در واقع این سرمایه عظیم به همین سادگی دود هوا شد.
پس از انتشار خبر تعطیلی پتروشیمی گچساران سید وحید موسویان دادستان مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد به موضوع ورود کرد و در قالب یک جلسه تعاملی و توجیهی همه مدیران را دعوت کرد تا گره‌های کوری که به ناف پتروشیمی زده بودند، باز شود.
این نشست مهم که شاید می توان آن را مهمترین نشست اقتصادی استان به حساب آورد، به این دلیل برگزار شد تا نان یک هزار و ۲۵۱ کارگر در سایه بی توجهی و کم کاری برخی مدیران آجر نشود و از طرفی از یک فاجعه احتمالی بزرگ اقتصادی و اجتماعی جلوگیری کند.
اصل ماجرای تعطیلی پتروشیمی گچساران
معاون اقتصادی استاندار کهگیلویه و بویراحمد گفت: بعد از سال‌ها انتظار سال گذشته این پتروشیمی افتتاح و یک هزار و ۲۵۱ نفر در این پتروشیمی مشغول به کار شدند.
سید احسان عسکری افزود: پایداری تولید به عوامل زیادی بستگی دارد،یکی از این عوامل مسائل محیط زیستی است که باید در همه موضوعات و واحدهای صنعتی و تولیدی مدنظر قرار بگیرد.
وی مشکل اصلی پتروشیمی گچساران را به نداشتن مجوز محیط زیست و پروانه بهره برداری ربط داد و افزود: به بهانه نداشتن مجوز محیط زیست میزان تولید پتروشیمی از ۴۰ هزار تن به ۲۰ هزار تن و ۹ هزار تن کاهش پیدا کرد که ۲ هزار میلیارد تومان محصول این پتروشیمی که باید به اتیلن تبدیل شود به اجبار سوخته شد.
معاون اقتصادی استاندار کهگیلویه و بویراحمد ابراز کرد: اگر این رویه ادامه یابد ماهیانه همین میزان ضرر به تولید وارد خواهد شد و به کشور و استان در واقع ضرر می‌رسد، این همه سرمایه با حمایت دولت به مرحله تولید رسیده و اکنون با این مشکلات دست و پنجه نرم می‌کند.
عسکری با اشاره به میزان سرمایه گذاری برای احداث پتروشیمی گچساران، تصریح کرد: ۱.۳ میلیارد یورو برای احداث این پتروشیمی سرمایه گذاری شده و اکنون که در آستانه تولید قرار گرفته تعطیل شده است.
وی افزود: حدود هزار و ۲۵۱ نفر کارگر در پتروشیمی گچساران کار می‌کنند و در صورتی ادامه تعطیلی مشکلات زیادی متوجه استان خواهد شد.
معاون اقتصادی استاندار کهگیلویه و بویراحمد ابراز کرد: تعطیلی حقوق کارکنان، بازپرداخت اقساط، عدم تولید و عدم گردش مالی و همچنین ساختار مالی این واحد صنعتی بزرگ را برهم می‌زند و باید مدیریت شود که مسئله امنیتی ایجاد نشود.
نظر متولیان محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد در خصوص تعطیلی کارخانه
طبق اعلام اداره کل محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد، پتروشیمی گچساران رده هفت است و نوع آلایندگی آن برای محیط زیست مضر است و باید ارزیابی محیط زیستی انجام بگیرد.
این اداره کل آورده است که پتروشیمی گچساران تعهداتی داده و دو تا تعهد استانی و ملی داده که باید به تعهداتش عمل کند.
همچنین تاکید کرده است که پتروشیمی گچساران نزدیک به شهر و روستای چهاربیشه است و این مشکلات محیط زیستی را در پی خواهد داشت. این موضوع حساس و نمی‌توان بدون ارزیابی مجوز صادر کرد.
این اداره کل اعلام کرده است که مجوز بهره‌برداری برای یک سال صادر می‌شود منوط به اینکه سایر بندها اجرا شود.
باید از هدررفت میلیاردها تومان سرمایه ملی جلوگیری کنیم
دادستان مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد گفت: ما از باب دلسوزی برای مردم و حقوق عامه جلسه ستاد قضایی و حقوقی رفع موانع تولید، امنیت اقتصادی و اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را تشکیل دادیم و اکنون در این نشست باید تصمیم بگیریم. مسئولان محیط‌زیست استان کهگیلویه و بویراحمد ملاحظه قانونی دارند و شاید بالادستی‌ها به آنها همچنین اجازه ندهند و ما باید در استان تصمیم بگیریم.
وی افزود: مسائل زیست‌محیطی مثل مسائل اقتصادی از اهمیت بالایی برخوردار است و ضمن اینکه خواهان فعال‌شدن پتروشیمی گچساران و جلوگیری از هدررفت هزاران میلیارد تومان هستیم، باید مسائل زیست‌محیطی رعایت شوند و بر اساس تعهد مدیرعامل پتروشیمی گچساران ظرف ۶ ماه و یک سال مشکلات زیست‌محیطی مرتفع می‌شود و اداره کل محیط‌زیست هم مجوزهای لازم را صادر کند.
موسویان این جلسه را مهمترین جلسه اقتصادی در تاریخ کهگیلویه و بویراحمد دانست و گفت: اگر هزار و ۲۵۱ کارگر بیکار شوند شاید به یک موضوع ضد امنیتی تبدیل شود. از طرفی از هدررفت هزار میلیارد و ۲ هزار میلیارد تومان حسب ظرفیت تولیدی پتروشیمی گچساران جلوگیری می‌شود. پس فعال‌بودن این واحد صنعتی بزرگ به تصمیم ما بستگی دارد.
وی با تأکید بر اینکه جالب نیست وقتی یک واحد صنعتی با این حجم سرمایه‌گذاری به مرحله بهره‌برداری رسیده این مسائل مطرح شود.
۸۰ درصد مسائل محیط زیستی مرتفع شده و با تعهد مدیرعامل پتروشیمی ۶ماهه یا یک سال بقیه این تعهدات اجرایی و مانع از این ضرر و زیان بزرگ شویم.
دادستان یاسوج گفت: به اختیار دادستانی فعلاً مجوزهای محیط زیستی صادر شود و مدیرعامل پتروشیمی هم باید زیر نظر ما در پی رفع مشکلات محیط زیستی و اجرا تعهدات زیست‌محیطی باشد. مسائل زیست‌محیطی در طول ۶ ماه یا یک سال با ضمانت اجرایی مسئولیت مدنی انجام بگیرد.
باید حساب‌های مالی پتروشیمی گچساران در همین استان باشد. بانک‌های استان به دلیل نداشتن منابع مالی قادر به پرداخت تسهیلات تکلیفی خود نیستند و پشتوانه منابع مالی ندارند و یکی از شروط دادستانی این است که منابع پتروشیمی گچساران در استان باشد. حق آلایندگی متعلق به استانی است که واحد صنعتی و شرکت‌های دارای آلایندگی همان جا است.
وی در ادامه گفت: ۲۵ درصد نفت کشور در استان کهگیلویه و بویراحمد است و عملاً وزارت نفت در بحث مسئولیت‌های اجتماعی در این استان ضعیف عمل می‌کنند.
همه موارد خواسته شده از سوی محیط زیست را رعایت می کنم
مدیرعامل پتروشیمی گچساران گفت: شاید برخی استانداردهای سخت‌گیرانه محیط‌زیست رعایت نشده؛ اما واحد تحت مدیریتش تاکنون اقدامی تخریبی علیه محیط‌زیست انجام نداده و خروجی پساب آن، مخرب نیست که آقایان در این شرایط حساس، یقه ما را گرفتند و ما را تعطیل کردند.
یدالله مصدقی فرد افزود: در شرایط تحریم و جنگ اقتصادی و محدودیت واردات قطعه یا باید همه چیز را تعطیل می‌کردیم و دشمن‌شادکن می‌شدیم یا منتظر حل‌شدن سیستم پساب که همه قطعاتش خارجی است می‌ماندم.
وی تصریح کرد: همه شرایط محیط‌زیست را یکجا اعلام کنند نه اینکه این موارد را رعایت کنیم دوباره مورد دیگری مطرح کنند.خطایی نکردیم، تخریب محیط‌زیست که اداره کل محیط‌زیست دست روی آن گذاشته کجاست؟ خروجی که ما به‌عنوان پساب بیرون می‌دهیم چه اتفاقی را به وجود آورده است؟ خیلی از کالاها که ما را به تولید پایدار رسانده داخلی بوده و یک قطعه را خارجی‌ها به ما نمی‌دهند. در شرایط تحریمی قطعات به ما نمی‌دهند که من واحد دیگری را راه بیندازم.
مصدقی فرد گفت: برای راه‌اندازی سیستم پساب ۹.۹ میلیون یورو از ما هزینه خواستند که اکنون برای راه‌اندازی آن ۱۵.۹ میلیون یورو درخواست شده که شفاف می‌گویم. من ابهام دارم، چطور به ۱۵.۹ میلیون یورو رسیده است؟ من پول اضافی به شرکت نمی‌دهم.
مدیرعامل شرکت پتروشیمی گچساران گفت: محیط‌زیست ۲۱ مورد اعلام کرد که فقط سه تا پنج مورد آن رعایت نشده است.
وی افزود: در بحث پایش آنلاین حرف اداره کل محیط‌زیست منطقی است. البته سیستم آفلاین مشکلی ندارد اما قول می دهیم تا پایان مهرماه سیستم پایش آنلاین را راه‌اندازی کنیم.
همه دستگاه های متولی پای کار بیایند
موسویان گفت: در خصوص رفع مشکلات و موانع مربوط به شرکت پتروشیمی گچساران و به‌منظور حفظ منابع مالی و ضرر مالی یک هزار تا ۲ هزار میلیارد تومان به‌صورت ماهانه، جلوگیری از طولانی‌شدن روند اجرای باقی‌مانده مسائل زیست‌محیطی در حدود ۲ مورد و همچنین عدم امکان صادرات و فروش محصول به لحاظ عدم ثبت در سامانه تجارت و جلوگیری از اعتصاب و اعتراض ۱۲۵۰ نفر کارگر و پرداخت بدهی‌ها و تسهیلات شرکت و پرداخت حقوق کارگران جلسه ستاد قضایی و حقوقی رفع موانع تولید، امنیت اقتصادی و اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را تشکیل دادیم.
دادستان مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد عنوان کرد: با تأکید بر اولویت مسائل زیست‌محیطی، و ضرورت اتخاذ تصمیم فوری جهت جلوگیری از ورشکستگی شرکت و تعهد مدیرعامل شرکت پتروشیمی گچساران مبنی بر رفع و اجرا و تکمیل تمام مسائل زیست‌محیطی در یک سال آینده و نظارت دادستانی مرکز استان و اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان کهگیلویه و بویراحمد مقرر شد که اداره کل صنعت و معدن و تجارت استان به قید فوریت اقدام به صدور پروانه بهره‌برداری کند و دادستانی مرکز استان بر روند حل مسائل زیست‌محیطی نظارت مستمر خواهد داشت.
موسوی بیان کرد: در خصوص قوانین مسئولیت اجتماعی، حساب‌های شرکت پتروشیمی جهت تقویت منابع بانکی استان باید در حساب‌های بانک‌های استان ثبت و گردش مالی در استان کهگیلویه و بویراحمد صورت گیرد.
وی افزود: اداره کل محیط‌زیست استان کهگیلویه و بویراحمد مکلف است ظرف هفت روز پاسخ استعلام اداره کل صمت را ارائه دهد.
دادستان مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد عنوان کرد: به‌منظور افزایش تراز صادراتی استان کهگیلویه و بویراحمد و استفاده از منافع و مزایای صادراتی و وارداتی و امکان قانونی موضوع، دادستان مرکز استان، اتاق بازرگانی تهران، اتاق بازرگانی یاسوج و اداره کل صمت مکاتبه نمایند که انتقال کارت بازرگانی شرکت پتروشیمی گچساران از تهران به یاسوج انجام گیرد.
موسویان گفت: یکی دیگر از مصوبات این جلسه این بود که استانداری استان کهگیلویه و بویراحمد در خصوص امکان تزریق کامل محصول شرکت پتروشیمی گچساران به خط اتیلن غرب مکاتبات و اقدامات لازم را صورت دهند.
هم اکنون ایرانی‌ترین مجتمع پتروشیمی کشور و بزرگ‌ترین طرح صنعتی استان کهگیلویه و بویراحمد به دلیل شرایط جغرافیایی و عدم دسترسی آسان به آب‌های آزاد برای انتقال محصول، راهی جز بهره‌گیری از خط لوله غرب ندارد؛ ولی باوجود قول‌های مساعدی که داده شده همچنان مشکلات برطرف نگردیده و احتمال تعطیل‌شدن این طرح ملی و بیکار شدن صدها نیروی بومی استان می‌رود به‌گونه‌ای که می‌توان در حال حاضر از آن به‌عنوان پرخطرترین و حادترین مشکل صنعتی استان یادکرد.
منبع: ایرنا