دهم مرداد بود که اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس که برای شرکت در مراسم تحلیف رئیس جمهور مهمان ما شده بود را در تهران ترور کردند و به شهادت رساندند؛ «آه از غمی‌که تازه شود با غمی دگر». رژیم جنایتکار و کودک‌کش چندی پیش حمله به مناطق جنوبی لبنان را هم شروع کردند و در نهایت مجاهد کبیر، سیدحسن نصرالله را نیز در حمله‌ای هوایی به ساختمانی که در آن حضور داشت به شهادت رسانده و بر ناآرامی‌های منطقه و غم و خشم و انزجار توأمان آزادی خواهان جهان افزودند. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در واکنش به جنایت‌های رژیم صهیونیستی دهم مهرماه عملیات «وعده صادق ۲» را با موشک‌باران پایگاه‌های نظامی رژیم غاصب به انجام رساند.
رسانه ملی در تمام لحظات سه‌شنبه شبی که هرگز از خاطرمان نخواهد رفت به‌طور کامل در خدمت پوشش این عملیات از شبکه‌های خبری و غیرخبری داخلی و برون‌مرزی بود و با توقف برنامه‌های عادی، ضمن نمایش تصاویر و اخبار دریافتی و اطلاع‌رسانی لحظه‌ای این رویداد، حرکت‌های خودجوش و حضور هموطنان در خیابان‌ها را در دفاع و قدردانی از این عملیات در قاب تصویر نشاند و به طور ویژه به بررسی زوایای مختلف این عملیات پیروزمندانه و مقتدرانه پرداخت. به بهانه فرا رسیدن سالگرد عملیات بی‌سابقه طوفان الاقصی و همچنین انجام عملیات اقتدارآفرین وعده صادق ۲ که در دهم مهرماه رخ داد، نگاهی به برنامه‌های شاخص سیما در موضوع فلسطین خواهیم داشت که طی یک سال اخیر به‌طور مداوم به تبیین زوایای مختلف وقایع و فجایع در فلسطین اشغالی پرداخته‌اند و همچنان روی آنتن تلویزیون‌اند داشته‌ایم و در ادامه مروری بر برنامه‌های سیما و صدا به بهانه وقایع اخیر طی روز‌های گذشته و هفته پیش رو خواهیم داشت.
مروری بر برنامه‌های شاخص سیما در موضوع فلسطین
هم‌زمان با سالروز واقعه غرورآفرین طوفان‌الاقصی در پانزدهم مهرماه، به بررسی برنامه‌های شاخص سیما در موضوع فلسطین که رویدادها و اتفاقات نوار غزه و لبنان را پوشش می‌دهند، پرداخته‌ایم.
شبکه افق با «به افق فلسطین» به میدان آمد
شروع کار برنامه «به افق فلسطین» به ۲۴ مهر سال ۱۴۰۲ برمی‌گردد؛ برنامه‌ای با ساختاری هوشمندانه که جزو نخستین برنامه‌های رسانه ملی با محتوای پوشش اخبار عملیات طوفان‌الاقصی، فجایع انسانی و تحلیل تحولات و روشنگری درباره هجوم وحشیانه رژیم صهیونیستی به نوار غزه بود. همچنان که شاهدیم بسیاری از بخش‌های این برنامه را جبهه مقاومت در شبکه‌های رسانه‌ای عرب‌زبان بازنشر کرده و به تعبیری مرجعی برای دیگر رسانه‌ها شده است که این امر نشان می‌دهد «به افق فلسطین» در تبیین آرمان فلسطین و مظلومیت مردم غزه موفق عمل کرده است. «به افق فلسطین» هم‌زمان با عملیات «وعده صادق» نیز به صورت پیوسته برنامه‌ای هفت‌ساعته را روی آنتن برد و با دعوت از کارشناسان مجرب ایرانی و شخصیت‌های مختلف جهان در آنتن زنده به گفتگو پرداخت و موج رسانه‌ای ایجاد کرد.
یکی از اهداف «به افق فلسطین» پاسخ به شبهات بود، درنتیجه شبکه افق به رسالت رسانه‌ای خود جامه عمل پوشاند و این برنامه را هشت روز پس از آغاز تهاجم رژیم صهیونیستی به نوار غزه روی آنتن برد. این برنامه کوشید در پاسخ به شبهات مخاطبانی که در معرض بمباران خبری شبکه‌های معاند هستند در نهایت دقت، بی‌طرفانه و با ظرافت به آنان اطلاعات بدهد و از واقعیت‌های پشت پرده آگاهشان کند. این برنامه با اقبال خوب گروه‌های مختلف مردم روبه‌روست که نشان می‌دهد مسئله فلسطین برای همه جریان‌های سیاسی کشور مهم است.
گفتگو‌های صریح و چالشی در «جهان‌آرا»
«جهان‌آرا» یکی دیگر از برنامه‌های شبکه افق است که با محوریت گفتمان انقلاب اسلامی موضوعات مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را با گفتگو‌های صریح و چالشی به نمایش می‌گذارد. بنا به گفته مدیر شبکه افق رویکرد «جهان‌آرا» نسبت به اتفاقات و موضوعات جاری کشور، آگاهی‌بخشی ازطریق تحلیل‌های بهنگام و مطرح‌نشده در دیگر شبکه‌هاست. جهان‌آرا قبل از اینکه موضوعی در رسانه و جامعه فراگیر شود، با موشکافی‌های هنرمندانه موضوعات اولویت‌دار جامعه را رصد و پایش می‌کند و یک‌قدم از برنامه‌های متداول رسانه جلوتر است. شاید همین برتری باعث شده باشد که مخاطبان با رغبت بیشتری پای این برنامه بنشینند و تحلیل‌ها و خط فکری آن را دنبال کنند. دراین‌میان مسئله فلسطین و تحولات آن ایجاب می‌کرد که برنامه «جهان‌آرا» به اولویت‌سنجی بپردازد و در این مورد حساس و به‌نوعی سرنوشت‌ساز ورود کند و همراه با تحولات نوار غزه با آن هم‌مسیر شود. دعوت از کارشناسان مجرب و خبره و مجری - کارشناسی که همواره در مسیر گفتگو آگاهی خود را به رخ می‌کشد، باعث شد «جهان‌آرا» در انتقال و تحلیل موضوع فلسطین و مقاومت موفق عمل کند.
«نوسان»، برنامه شبانه شبکه دو
برنامه مجری‌محور «نوسان» با ۲۵۷ کلاکت پخش‌شده تا به امروز، ازجمله برنامه‌های زنده رسانه ملی است که پخش آن با عملیات طوفان‌الاقصی گره خورده است و به ۱۸ مهر سال ۱۴۰۲ برمی‌گردد. این برنامه که با اجرای محمد طادی از شبکه دو سیما به روی آنتن می‌رود، خبر‌ها و تحولات نوار غزه، واکنش جهانیان به حوادث فلسطین، خبرهای فضای مجازی، مظلومیت مردم نوار غزه و لزوم آزادی سرزمین فلسطین از جنگال غاصبان را در سطح جهان منعکس می‌کند. «نوسان» از دریچه فرهنگی و هنری، سیاسی، نظامی و اجتماعی به قضیه فلسطین نگاه می‌کند. این برنامه با پخش تلاوت قرآن کریم شروع می‌شود و در همین حرکت خود تلنگری به مخاطبان می‌زند که وحدت امت اسلامی لازمه تحقق آزادی فلسطین از دست غاصبان این سرزمین و قبله‌گاه اول مسلمانان است.
جریان‌سازی «جریان» در شبکه یک
«جریان» عنوان برنامه‌ای است که با محوریت توجه به مسائل روز ایران و جهان ازمنظر راهبردی تقدیم نگاه مخاطبان شبکه یک سیما می‌شود. این برنامه که از ششم مهر سال ۱۴۰۲ آغاز شده در فصل چهارم خود ۱۵۶ کلاکت را تا به امروز پخش کرده در تلاش است با نگاه رسانه‌ای به مسائل و ریشه‌های سیاسی، فرهنگی، فکری و بنیادی آنها بپردازد.
یکی از محاسن «جریان» رابط بودن آن بین نخبگان و توده مردم است؛ اتصالی که ریزه‌کاری‌های خاص خودش را دارد و اگر بدون برنامه‌ریزی پیش برود به سرخوردگی هر دو طرف و درنهایت عدم تعامل می‌انجامد. بنا به اذعان کارشناسان، ارتباط نخبگان با توده مردم کار آسانی نیست و «جریان» در طول یک سالی که از پخش آن می‌گذرد ثابت کرده که در این زمینه موفق عمل کرده و جریان‌ساز خوبی بوده است. بخش اعظم ظرفیت رقابتی این برنامه نسبت به سایر برنامه‌ها به شکل، نوع مباحث و میزان عمق و سلسله‌وار بودن آن برمی‌گردد و به این شکل عطشی را که خود به وجود آورده، برطرف می‌کند.
در قضیه طوفان‌الاقصی و تحولات جبهه مقاومت، «جریان» ازجمله برنامه‌های عمیق است که با ارائه گفتگو‌های تخصصی و تحلیلی با جریان‌سازی رسانه‌های معاند مقابله کرده و نقشه‌ها و عملیات روانی آنان را از تحولات غزه و منطقه نقش بر آب کرده است.
«سیاست خارجی» ایستاده در جنگ روایت‌ها
«سیاست خارجی» عنوان برنامه‌ای ترکیبی است که به‌صورت زنده از شبکه سه سیما پخش می‌شود. این برنامه با دعوت از کارشناسان زبده و تحلیلگران مسائل سیاسی همپای دیگر برنامه‌های مناسبتی سیاست خارجی در اسفند سال ۱۴۰۰ هم‌زمان با جنگ روسیه و اوکراین شکل‌گرفته و با ساختاری که دارد در قالب بسته خبری تحلیلی، موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی را واکاوی و تحلیل می‌کند. این برنامه کوشیده با تحلیل‌های واقعی در حوزه سیاست خارجی در برابر رسانه‌هایی که مغرضانه سعی در جریان‌سازی منفی اخبار و رویدادها بین‌المللی دارند، به مقابله برخیزد و با پشتوانه غنی پژوهشی، آنها را زمین‌گیر سازد و به این شکل مخاطبان شبکه سه را که بیشترشان جوان هستند، حفظ و آگاه کند.
در این برنامه موضوعات براساس اتفاقات روز دنیا، چون انتخابات، تحولات غزه و لبنان و ... انتخاب می‌شود و اگر موضوعی مثل جنگ غزه نیاز به بررسی بیشتری داشته باشد با چندین برنامه تکمیلی مخاطب را اقناع می‌کند.
یکی از وجوه تمایز برنامه «سیاست خارجی» ارتباط مستقیم با کارشناسان بین‌الملل است که به‌صورت گفت‌وگوی اینترنتی انجام می‌گیرد. موضوعات و تحلیل‌های ارائه‌شده از زبان کارشناسان بین‌المللی باعث باورپذیری برنامه شده است و می‌توان آن را از دیگر امتیازات سیاست خارجی دانست.
این برنامه با انتخاب دو مجری - کارشناس که بر حوزه بین‌الملل تسلط کامل دارند به برنامه قوام بخشیده است. الهام عابدینی و امیرحسین طهماسبی از چهره‌های شناخته‌شده‌ای هستند که «سیاست روز» را تا به اینجا پیش برده‌اند.
لحظه‌شماری «ساعت به‌وقت قدس» برای پیروزی
برنامه «ساعت به‌وقت قدس» هم‌زمان با روز جهانی قدس در سال ۱۴۰۲ روی آنتن شبکه یک سیما رفته است و به‌صورت هفتگی به موضوع فلسطین و مقاومت اسلامی می‌پردازد. این برنامه با هدف تبیین اتفاقات و ارائه اطلاعات دقیق در حوزه فلسطین و مقاومت اسلامی‌شکل‌گرفته و در پایان فصل اول خود با آخرین تحولات نوار غزه و حمله بی‌سابقه رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان در خدمت مخاطبان خود بوده است.
استفاده از دو مجری عرب‌زبان، چون علی خلیلی از کشور فلسطین و سوسن الهمه از کشور سوریه باعث باورپذیری بیشتر برنامه شده و نزدیکی دو ملت ایران و فلسطین را بیشتر نمایان می‌کند.
پرداخت ویژه سیما به وقایع اخیر از جنایت‌ها علیه لبنان تا شهادت رهبر حزب‌الله
روایت مجاهدت
بلافاصله پس از آغاز تجاوز وحشیانه رژیم غاصب صهیونیستی به منطقه ضاحیه در بیروت که منجر به شهادت سیدحسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله، جمعی از یاران و شهادت مردم مظلوم و بی‌دفاع لبنان شد، برنامه‌ها و فضای شبکه‌های تلویزیون در جهت این رخداد منعطف شدند و ویژه‌برنامه‌های زنده و تولیدی با رویکرد تبیینى، تحلیلی و آگاهى‌بخشى جدیدترین تحولات، در جدول پخش شبکه‌ها جانمایى شدند و همچنان متناسب با شرایط پیش رو، عملیات رسانه‌ای سیما در شبکه‌های مختلف، طراحی و متناسب با شرایط دنبال خواهد شد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین برنامه‌های مرتبط با این رویداد، اشاره شده است.
شبکه یک: «جریان»، «به توان مردم»، «ایران عزیز»، «امروز» و «ثریا»، «صبح به‌خیر ایران» و «سیمای خانواده» به تحلیل اتفاقات پرداختند و گفت‌وگوی تلفنی با تحلیلگران مختلف از شبکه پخش شد.
شبکه دو: شبکه دو سیما از ساعت ۲۳:۰۰ تا ۲:۳۰ بامداد هفتم مهر با گفتگو‌های ویژه تلفنی با کارشناسان و همچنین گفتگو با علی صفری، خبرنگار اعزامی‌به بیروت، مخاطبان را به‌صورت لحظه‌ای از اتفاقات باخبر کرد.
شبکه سه: برنامه «سیاست خارجی» با بررسی حوادث اخیر لبنان و حملات رژیم صهیونیستی به منطقه ضاحیه در بیروت با حضور کارشناسان و ارتباط زنده با مهمانان خارجی به جوانب مختلف حمله رژیم صهیونیستی به بیروت پرداخت.
شبکه چهار: شبکه چهار هم برنامه زنده طوفان‌الاقصی را هفته گذشته پخش کرد و ویژه‌برنامه‌های خبری-تحلیلی نیم‌ساعته را در فواصل برنامه‌ها تحت عنوان «وضعیت جنگی» به‌صورت زنده روی آنتن برد.
شبکه افق: «به افق فلسطین»، «جهان آرا» و «کافه مستند» به موضوع شهادت سیدحسن نصرالله و وقایع اخیر لبنان و عملیات وعده صادق ۲ پرداختند.
شبکه قرآن و معارف سیما: شبکه قرآن از ابتدای هفته گذشته برنامه‌ای را به‌صورت زنده و مستقیم از شهر قم و حرم حضرت معصومه (س) روی آنتن برده است.
شبکه آموزش: برنامه‌های «مثبت آموزش»، مستند‌های «باریکه نور»، «شیدای حرم»، «اسرائیل رؤیای بازگشت»، «بازخوانی یک پرونده»، «اسرائیل تخریب مساجد»، «چشمان حقیقت»، «شهید قدس»، «ابوجهاد»، «وداع با اسلحه»، «سها»، «بی‌انتها» و سریال «هفت سنگ» در پی این حادثه در جدول پخش شبکه آموزش جانمایی و پخش شدند.
شبکه تهران: برنامه‌های زنده «سلام تهران»، «به خانه برمی‌گردیم» و «تهران ۲۰» به این موضوع پرداختند و Mc پخش به این موضوع اختصاص یافت.
شبکه مستند: مستند‌های «تنبیه»، «حبرون بدون روتوش»، «قله‌های برفی»، «سید ذوالفقار»، «ارابه عنکبوت»، «قنیطره مثلث آتش»، «وعده»، «غزه مبارزه برای آزادی»، «سلاح و معامله»، «داستان سمیر»، «سرزمین مادری»، «من‌های ۷۵»، «مرز‌های مقاومت (باکس ناشنوایان)»، «معادله نصر»، «عماد»، «مسجدالاقصی» و «بیشه شیران» در جدول پخش این شبکه جانمایی و پخش شدند.
شبکه نمایش با پخش میان‌برنامه‌ها، نماهنگ‌ها و جانمایی فیلم‌های سینمایی و تولیدات مرتبط با حوزه مقاومت و حادثه اخیر جدول پخش خود را متناسب با اوضاع کنونی تغییر داد. شبکه‌های نسیم و سلامت نیز با پخش زیرنویس و نماهنگ‌های مقاومت و طوفان‌الاقصی به این موضوع پرداختند. همچنین شبکه جهانی جام‌جم هم‌زمان با جنایت صورت‌گرفته اقدام به دو قاب کردن پخش شبکه کرد. پنج مستند مرتبط با مردم مظلوم فلسطین و لبنان نیز در جدول پخش این شبکه قرار گرفته بود.
از طوفان‌الاقصی تا شهادت سیدحسن نصرالله
صدای فلسطین در رادیو
معاونت صدای رسانه ملی با آغاز عملیات طوفان‌الاقصی در مهر سال گذشته تلاش کرده تا در قالب برنامه‌های مختلف شبکه‌های رادیویی از ابعاد مختلف به این موضوع بپردازد و با پخش برنامه‌های خبری، تحلیلی، گفتگو و ... خوراک حقیقی برای مخاطبان فراهم کند تا آنها بدانند در این جنگ ترکیبی کجای جهان ایستاده‌اند. معاونت صدا در سالگرد این عملیات، برنامه‌های متنوعی را تدارک دیده که در سالروز این عملیات از شبکه‌های رادیویی پخش می‌شوند.
رادیو ایران: برنامه «بحث روز» در سالگرد طوفان‌الاقصی به‌صورت ویژه از رادیو ایران تقدیم می‌شود. این برنامه با ادامه‌دار بودن راه مقاومت و پیروزی حق بر باطل روانه آنتن می‌شود. همچنین برنامه «جهان سیاست» نیز در این روز تاریخی مروری بر دستاورد‌های طوفان‌الاقصی دارد.
رادیو فرهنگ: رادیو فرهنگ در برنامه «صبح به‌وقت فرهنگ» مروری بر این روز و طوفان الاقصی و آینده منطقه دارد. برنامه «سرزمین من» به بررسی دستاورد‌های طوفان‌الاقصی و نقش محور مقاومت در نشان دادن ضعف رژیم صهیونیستی اختصاص دارد. «مستند فرهنگ» نگاهی تاریخی و ریشه‌ای به چگونگی اشغال سرزمین فلسطین خواهد داشت.
رادیو تهران: شبکه رادیویی تهران به‌مناسبت روز جهانی حماسه فلسطین طوفان‌الاقصی را به همت چهار گروه برنامه‌ساز روی آنتن می‌برد. «بام تهران»، «باغ فردوس» و «باغ فیض» به ابعاد مختلف این عملیات، تأثیرات و دستاورد‌های سیاسی و منطقه‌ای آن می‌پردازند.
رادیو ورزش: مستند «در برابر تاریکی» رادیو ورزش، روایتی متفاوت از زندگینامه ورزشکاران خارجی در رشته‌های مختلف است که حامی فلسطین‌اند و رویکرد‌های ضد صهیونیستی دارند.
رادیو صبا: «صبح صبا»، «عصر صبا»، «صباهنگ» و مستند «طوفان‌الاقصی» به بررسی عملیات طوفان‌الاقصی می‌پردازند.
ایران‌صدا: هم‌زمان با فرارسیدن سالگرد طوفان‌الاقصی ایران‌صدا کتاب گویای «غزه از بازگشت می‌نویسد» را منتشر کرده است.
رادیو معارف: «مهربان باشیم» و «عصر جوانی» به موضوع مظلومیت فلسطین و جنایات رژیم غاصب و تشریح رویداد‌های منطقه اختصاص دارند.
رادیو قرآن: شبکه رادیویی قرآن ویژه این ایام برنامه «وعده صادق» را پخش می‌کند. برنامه‌های «طلیعه»، «محیا» و «جشنواره قرآنی ۱۰۰» از دیگر تولیدات در نظر گرفته‌شده برای این شبکه است.
رادیو اقتصاد: شبکه رادیویی اقتصاد در مجله تحلیلی «رهیافت» در سالروز جهانی حماسه فلسطین، به بررسی ابعاد عملیات افتخارآمیز طوفان‌الاقصی به‌عنوان نقطه عطف تاریخی در معادلات منطقه و جهان می‌پردازد.
رادیو نمایش: برنامه «طوفان سخت» به‌صورت زنده روی آنتن رادیو نمایش می‌رود که از جنبه‌های مختلف نگاهی دارد به آنچه که در یک سال گذشته پس از این عملیات در ابعاد مختلف سیاسی و اجتماعی در منطقه گذشته است.
رادیو سلامت: «به زندگی سلام کن»، بخش خبری ویژه «۱۰۲ ثانیه با غزه» و برنامه «عصری نو» را به این مناسبت روی آنتن می‌روند.
رادیو پیام: رادیو پیام در شش بخش چهار ساعته و در قالب متن گوینده به‌صورت شناور به موضوع طوفان‌الاقصی می‌پردازد. برنامه‌های «پیام مقاومت» و «پیام روز» و «آخرین رویدادها» با هدف آگاهی و اطلاع‌رسانی در خصوص آخرین رویدادها و اطلاعات جبهه مقاومت روانه آنتن می‌شوند.