اواخر تابستان بود که سرهنگ علی ملکی آهنگران فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی به کمبود اعتبار اشاره کرده و گفته بود: دو سال و نیم است که ۶۰ دوربین را برای پایگاه جنگل‌ها و مراتع خریداری کرده‌ایم ولی به علت نبود اعتبار برای نصب پایه آنها در انبار خاک می‌خورند. حالا مدیرکل دفتر حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری از آغاز فرایند نصب این دوربین‌ها در ماه جاری خبر می‌دهد.
حمیدرضا قنبری با بیان اینکه بهره‌برداری از سامانه مونیتورینگ در سازمان منابع طبیعی پیشینه بیش از ۱۰ سال دارد، گفت: در حال حاضر در صدد مونیتورینگ عرصه‌های منابع طبیعی کشور و نیرو و امکانات هستیم و هدف از این کار رصد و نظارت کامل بر واحد‌های عملیاتی و عرصه است تا اشراف کافی نسبت به اتفاقات رخ داده در عرصه‌های طبیعی از جمله آتش‌سوزی، قاچاق چوب و تصرف اراضی ملی داشته باشیم و بتوانیم به‌موقع وارد عمل شویم.
مدیرکل دفتر حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری با مقایسه استاندارد سرانه نیرو‌های حفاظتی در دنیا با ایران اظهارکرد: در حال حاضر استاندارد جهانی سرانه نیروی حفاظتی به ازای هر ۱۰هزار هکتار منابع طبیعی یک نفر تعریف شده است ولی به علت کمبود نیروی انسانی در سازمان منابع طبیعی سهم سرانه ما به ازای هر۵۰ هزار هکتار، یک نفر است، یعنی کمبود ۵ برابری نیروی حفاظتی داریم که موجب ایجاد مشکلات متعدد می‌شود. یکی از راهکار‌های مهمی که می‌تواند این کمبود را پوشش دهد، راهکار علمی مبتنی بر عمل است یعنی بهره‌گیری از ابزار‌های فناوری در این حوزه.
وی با بیان اینکه یکی از این ابزار‌ها دوربین‌های پایش تصویری است، گفت: استفاده از فناوری پایش تصویری عرصه‌های طبیعی از استان‌های قزوین و گلستان آغاز شده است. در حال حاضردر استان‌های اردبیل و مازندران نیز از آن بهره برده می‌شود، به‌گونه‌ای که هفت ایستگاه فعال پایش عرصه و بیش از ۳۰ ایستگاه پایش تردد جنگلی داریم. ایستگاه‌های پایش عرصه، به‌صورت کلان به پایش می‌پردازند و در زمینه شناسایی دود حریق، تصرف اراضی و قاچاق چوب به کار می‌آید ولی ایستگاه پایش تردد جنگلی به بررسی راه‌های تردد در داخل جنگل می‌پردازد.
قنبری تاکید کرد: این کار تجربه موفقی است که در بیشتر کشور‌های دنیا انجام می‌شود و قصد داریم این کار را در اقصی نقاط کشور با هدف ارتقای توان حفاظتی عملیاتی کنیم.
آخرین وضعیت ۶۰ دوربین حفاظتی خریداری شده
وی در ادامه درباره ۶۰ دوربین حفاظتی خریداری شده گفت: این دوربین‌ها سال گذشته از محل اعتبارات سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ خریداری شد و دارای قدرت زوم مناسب و میدان دید ۳۶۰ درجه هستند که طی ۲۴ ساعت امکان رصد مداوم از محدوده مورد نظر را دارند. با نصب ۶۰ دوربین حدود ۷ میلیون هکتار تحت پایش و نظارت حریق قرار می‌گیرد. یکی از مزیت‌های این دوربین‌ها این است تا ۲۰ متر می‌توانند دود را کشف و تصاویر را علاوه بر مرکز استان به ستاد سازمان نیز ارسال کنند. اولویت اول از خرید دوربین‌های پایش تصویری، آشکارسازی دود برای اطفای حریق است تا بتوانیم بلافاصله دود را در عرصه‌های جنگلی و مرتعی شناسایی کنیم.
قنبری با بیان اینکه هر دوربین پایش تصویری که روی یک دکل نصب شود، به عنوان یک سایت در نظر گرفته می‌شود، گفت: دوربین‌ها بیش از ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار هکتار عرصه را در صورت مناسب بودن شرایط جوی با عمق میدان ۴۰ تا ۵۰ کیلومتر می‌توانند پوشش دهند.
گسترش پایش تصویری عرصه‌های طبیعی در چهار مرحله
قنبری با اشاره به برنامه طراحی شده با سازمان برنامه و بودجه برای پایش تصویری عرصه‌های طبیعی گفت: چهار خط سیر پیوسته برای اجرای این طرح طراحی کردیم. مسیر اول اجرای پروژه پایش تصویری در دامنه‌های شمالی البرز و ارسباران شامل هفت اداره کل منابع طبیعی استان‌های اردبیل، آذربایجان شرقی، گیلان، مارندران - ساری، مازندران- نوشهر، گلستان و خراسان شمالی و ۸۳ سایت می‌شود.
وی ادامه داد: خط سیر دوم دامنه جنوبی البرز شامل شش اداره کل منابع طبیعی زنجان، قزوین، البرز، سمنان، تهران و خراسان رضوی و ۶۵ سایت است چراکه در دامنه‌های شمالی و جنوبی البرز جنگل‌های ارزشمند هیرکانی وجود دارند و برای اطفای به‌موقع حریق و مدیریت تنش، استقرار دوربین‌های پایش تصویری در این مکان‌ها اهمیت زیادی دارد.
مدیرکل دفتر حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری افزود: خط سیر سوم هم مربوط به دامنه شرقی و غربی زاگرس است که ۱۱ اداره کل منابع طبیعی خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، کردستان، کرمانشاه، همدان، ایلام، لرستان، چهارمحال و بختیاری، آذربایجان غربی، فارس و اصفهان و ۱۷۵ سایت را در بر می‌گیرد. خط سیر چهارم استان‌های حوزه مرکز و شرق کشور را شامل می‌شود که اولویت پایش در این مناطق شناسایی تخریب و تصرف اراضی و قاچاق چوب است که در فاز بعدی اجرایی می‌شوند و ادارات کل منابع طبیعی استان‌های خراسان جنوبی، بوشهر، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، یزد، مرکزی، قم، کرمان و جنوب کرمان و ۸۵ سایت را در بر می‌گیرد.
وی با بیان اینکه طرح جامع سامانه پایش تصویری سال گذشته با همکاری سازمان برنامه و بودجه مصوب شد، گفت: برآورد اولیه جهت پیاده‌سازی طرح در فاز اول در بازه زمانی پنج ساله بالغ بر ۴۰۸ سایت است که که در مناطق اولویت دار و بحرانی از نظر امکان وقوع حریق نصب می‌شوند با اجرای این طرح ۱۴ میلیون هکتاراز عرصه‌های طبیعی تحت پایش تصویری قرار می‌گیرد که ۳۶ درصد از عرصه‌های منابع طبیعی را پوشش می‌دهد.
قنبری اضافه کرد: قرار است طی پنج سال اعتبارات مورد نیاز برای اجرای این طرح را دریافت کنیم تا هم دوربین‌ها را خریداری و هم آنها را نصب کنیم البته این ۶۰ دوربین را قبل از ارایه طرح خریداری کردیم و شش ماه دوم سال ۱۴۰۲ تحویل گرفتیم و بین استان‌ها توزیع کردیم.
وی درباره دکل‌های مورد استفاده برای نصب دوربین‌های حفاظتی گفت: هم از دکل‌های خودمان برای نصب دوربین‌های پایش تصویری استفاده می‌کنیم. برای استفاده از دکل‌های مخابراتی دستگاه‌های دیگر نیز هماهنگی‌هایی انجام داده‌ایم به‌ویژه وزارت دفاع. یک سری از دکل‌ها را نیز باید احداث و راه‌اندازی کنیم. هزینه نصب و راه‌اندازی یک سایت پایش تصویری به‌طور متوسط یک میلیارد تومان است. با توجه به تخصیص اعتبار ۵۰ میلیارد تومانی در مهرماه فاز عملیاتی آغاز می‌شود.
چالش بودجه ای
قنبری با بیان اینکه یک مشکل اساسی در حوزه اعتبارات پایش تصویری عرصه‌های طبیعی داریم، گفت: برخی اعتبارات نقدی، بعضی دیگر در قالب اسناد خزانه و برخی دیگر در قالب اسناد اوراق اسلامی است. تعلل در نصب دوربین‌ها به این علت رخ داده است که اعتبار به‌صورت نقدی نبوده بلکه در قالب اعتبار اسناد خزانه بوده است. امیدواریم تا سه ماه آینده تا زمانی که شرایط جوی مناسب است به ترتیب اولویت این سایت‌ها را راه‌اندازی کنیم. سایت‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که بتوانیم امنیت آنها را نیز تامین کنیم.
وی اضافه کرد: ضمن تقدیر از نگاه ویژه سازمان برنامه و بودجه به منابع طبیعی کشور که در برنامه هفتم توسعه نیز این رویکرد تداوم یافته است انتظارداریم اعتبارات، نقدی باشد و به‌موقع تخصیص یابد چراکه اگر طرح پایش تصویری اجرا شود یک شبکه زنجیره‌ای کل عرصه‌های بحرانی کشور را در قالب ۴۰۸ سایت پوشش می‌دهد.
قنبری در پایان اظهار کرد: در فاز بعدی که پس از تخصیص بودجه سال ۱۴۰۳ انجام می‌شود، پیش‌بینی خرید و نصب۶۰ دوربین را کرده‌ایم و سال سوم و چهارم با همین روند کار را ادامه می‌دهیم البته همانقدر که جنگل‌های هیرکانی برای ما اهمیت دارد، جنگل‌های زاگرسی هم مهم است. مونیتورینگ جنگل‌های دست‌کاشت کویری و بیابانی هم اهمیت دارد.
منبع: ایسنا