براساس اعلام وزارت نیرو، بخش کشاورزی با مصرف سالانه ۸۰ میلیارد متر مکعب آب بزرگترین مصرف کننده آب در کشور است، درحالیکه معاونت آب و خاک وزارت جهاد این رقم را قبول ندارد و حداکثر مصرف را ۷۲ میلیارد مترمکعب اعلام می کند، بدین منظور همواره بر تحویل آب حجمی تاکید دارد.
در برنامه هفتم وزارت جهاد بر کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی تاکید شده است به طوریکه در پایان برنامه، وزارت نیرو ۶۵ میلیارد متر مکعب آب در اختیار بخش کشاورزی قرار می دهد که براین اساس وزارت جهاد راهی جز ارتقای بهره وری و راندمان آبیاری از طریق توسعه سامانه های نوین آبیاری، لایروبی و مرمت قنوات، اجرای آبیاری زیرسطحی ندارد.
در این راستا غلامرضا نوری قزلجه وزیر جهاد کشاورزی در افتتاحیه نمایشگاه آیفارم کشاورزی گفت: با توجه به نیاز آب و خاک کشور مکلف هستیم که سالانه ۳۵۰ هزار هکتار سیستم‌های مدرن آبیاری و ۱۰ میلیون تن محصولات گلخانه‌ای ایجاد شود که این امر ضرورت استفاده از تجهیزات و سیستم‌های مدرن را بیشتر کرده است.
وزیر جهاد کشاورزی با تاکید بر اجرای سامانه های نوین آبیاری و کشت‌های متراکم در سطح وسیع افزود: تولید پایدار و توسعه عمودی یکی از اهداف دیگر بخش کشاورزی است که براین اساس نیاز است از تولیدات داخلی به شکل گسترده استفاده شود.
نوری ادامه داد: با توجه به ضرورت‌های کشور برای مصرف بهینه آب و توسعه کشت‌های متراکم در کشور ناشی از محدودیت‌های منابع آبی و خاک، بحث کشت‌های گلخانه، کشت‌های متراکم و اصلاح روش‌های نوین آبیاری و ترجیحا هوشمند از برنامه‌های دولت است که باید به این سمت و سو پیش برویم و همواره هدایت تمام منابع به سمت استفاده بهینه از آب و بهره‌وری از زمین در قالب کشت‌های گلخانه‌ای و متراکم خواهد بود.
اجرای سالانه ۳۵۰ هزارهکتار سامانه های نوین آبیاری در برنامه هفتم
صفدر نیازی معاون امور آب و خاک وزارت جهاد در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: با توجه به اقلیم خشک کشور و شرایط تغییر اقلیم و همچنین کاهش شدید منابع در اختیار، راهی جز ارتقای بهره وری نداریم چراکه تولید و نیاز مردم به غذا روز به روز بیشتر می‌شود. براین اساس یکی از مولفه ها و شاخص های بهره وری تولید، ارتقای بهره وری در حوزه آبیاری و اصطلاحا راندمان آبیاری است.
او با بیان اینکه تاکنون در سطح ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار سامانه های نوین اجرا شده است، افزود: این پروژه بشدت درحال پیگیری است و امسال موافقت نامه اعتباری بین ما و سازمان برنامه حدود ۱۹۰۰ میلیارد تومان است که قرار است در مهرماه به حوزه آب و خاک تخصیص دهند و براین اساس می توان در سطح ۳۰ هزارهکتار پروژه اجرا کرد و مازاد بر آن از کانال دیگر کشاورزان، سرمایه گذاران و مجموعه های غیردولتی ستاد فرمان امام، بنیادبرکت ما را در اجرای سیستم های نوین آبیاری و مرمت قنوات کمک می کنند.
نیازی ادامه داد: در برنامه هفتم سالانه ۳۵۰ هزارهکتار سامانه های نوین آبیاری در کشور باید اجرا شود که براین اساس ۱۴۷ همت اعتبار نیاز داریم، درحالیکه سالانه ۴ تا ۵ همت اعتبار بیشتر نداریم، از این رو مابقی این اعتبارات از طریق سرمایه بخش خصوصی و بهره برداران باید تامین شود.
معاون وزیر جهاد درباره آخرین وضعیت مصرف آب در بخش کشاورزی افزود: براساس آخرین آمار مجموعه بخش کشاورزی سالانه مصرف ۷۲ میلیارد متر مکعب آب مصرف می کند که تا پایان برنامه هفتم باید به ۶۵ میلیارد متر مکعب برسد چراکه وزارت نیرو در پایان برنامه ۶۵ میلیارد متر مکعب آب در اختیار ما قرار می دهد که براین اساس باید راندمان را در راستای پایداری تولید از طریق توسعه سامانه های نوین آبیاری، لایروبی و مرمت قنوات، ایجاد شبکه ها، یکپارچه سازی و ... باید ارتقا دهیم.
براساس سند ملی امنیت غذایی، اجرای سالانه ۵۰۰ هزار هکتار سامانه‌های نوین آبیاری، افزایش بهره‌وری آب از ۱.۳۹ به ۲.۶ کیلوگرم ماده خشک بر مترمکعب، افزایش راندمان آبیاری از ۴۵ درصد به ۶۰ درصد، کاهش کل آب مصرفی در بخش کشاورزی از ۸۱ میلیارد مترمکعب به ۵۱ میلیارد مترمکعب به عنوان تکلیف وزارت جهاد کشاورزی تا پایان سال ۱۴۱۱ آمده است.
عملکرد تولید با اجرای سامانه های نوین آبیاری ۲ برابر افزایش می یابد
علیقلی ایمانی مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: اجرای سامانه های نوین آبیاری نیاز به منابع دارد که متاسفانه به حد نیاز در استان ها تامین نمی شود. براساس قانون ۸۵ درصد اجرای سامانه های نوین آبیاری باید بصورت بلاعوض در اختیار بهره بردار قرار بگیرد که این امر اجرا نمی شود. به عنوان مثال اگر اجرای سامانه های نوین آبیاری در هرهکتار ۱۰۰ میلیون تومان هزینه داشته باشد، دولت اعلام می کند ۸۵ درصد آن تا سقف ۶۰ میلیون تومان را پرداخت می کند که با اضافه شدن ۱۵ درصد آورده خود کشاورزان، این تامین مالی از عهده آنها خارج است، درحالیکه اگر ۸۵ درصد واقعی باشد مورد استقبال تولیدکننده قرار می گیرد.
به گفته او، با توجه به شرایط تغییر اقلیم کشاورزان به این نتیجه رسیدند که بدلیل محدودیت منابع آبی باید مصرف بهینه شود، لذا انتظار می رود دولت حمایت های لازم را از این حوزه داشته باشد تا مصرف کل آب بخش کشاورزی در برنامه هفتم کاهش یابد.
ایمانی ادامه داد: معاونت امور آب و خاک وزارت جهاد بدنبال اجرای آبیاری های طیف و زیرسطحی است که حداقل ۶۰ تا ۷۰ درصد مصرف آب را کاهش می دهد که تامین منابع مورد نیاز سیستم های نوین آبیاری شرط این صرفه جویی است.
مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران با بیان اینکه اجرای سامانه های نوین آبیاری در افزایش عملکرد تولید بسیار موثر است، گفت: در روش روش غرقابی امکان تامین نیاز گیاه وجود ندارد. به عنوان مثال عملکرد تولید گوجه فرنگی در روش غرقابی ۵۰ تن است، درحالیکه با روش های نوین آبیاری به سبب تامین تغذیه مناسب برای گیاه به ۱۰۰ تن عملکرد افزایش می یابد که این امر بیانگر افزایش ۲ برابری عملکرد تولید در روش های نوین آبیاری نسبت به غرقابی است.
با توجه به موضوع تغییر اقلیم و خشکسالی سنوات اخیر، راهی جزء مدیریت بهینه مصرف آب و کاهش فشار بر منابع آب های زیرزمینی وجود ندارد که تحقق این امر تنها با ارتقای شاخص های بهره وری تولید محقق می شود، حال امیدواریم با تامین منابع مالی مورد نیاز و اجرای سامانه های نوین آبیاری، لایروبی و مرمت قنوات و ایجاد شبکه های آبیاری و ... بتوانیم مصرف آب تا پایان برنامه هفتم را به ۶۵ میلیارد متر مکعب کاهش دهیم.
خبرنگار: آزاده محبی