امین حسین رحیمی با اشاره به پیوستن جمهوری اسلامی ایران به گروه بریکس از ابتدای سال ۲۰۲۴ میلادی (دی‌ماه ۱۴۰۲)، یاد و خاطره شهید آیت‌الله رئیسی رئیس‌جمهور شهید کشورمان به واسطه تلاش در راستای عضویت کشورمان را گرامی داشت.
وی، پیوستن کشورهای جدید به جمع اعضای بریکس را زمینه‌ساز قدرتمندی و اثرگذاری بیشتر این گروه دانست و گفت: اقدامات در دست بررسی و همکاری‌ها میان اعضای بریکس موجب تقویت چندصدایی در جهان شده است.
توافق برای ایجاد مرکز داوری بریکس
وزیر دادگستری، محور دستورکار‌های نشست وزرای دادگستری کشورهای عضو گروه بریکس را موضوعات حقوقی و قضایی عنوان کرد و گفت: در این نشست از پیشنهاد تشکیل مرکز داوری میان کشورهای عضو استقبال کردیم.
وی تصریح کرد: در روند فعالیت‌های مرتبط با حوزه سرمایه گذاری و اقتصادی ممکن است بین تجار و فعالان این عرصه اختلافاتی ایجاد شود که نیازمند اقدامات قضایی و حقوقی است. با توجه به اینکه این فرایند در کشورهای مختلف ممکن است با پیچیدگی و صرف زمان طولانی صورت گیرد، اگر مرکز داوری بریکس شکل گیرد، اختلافات میان فعالان تجاری و اقتصادی از طریق داوری و داورانی که در این مرکز فعال خواهند بود، رسیدگی خواهد شد.
گروه بریکس در عرصه حقوقی و قضایی فعال‌تر می‌شود
رحیمی در ادامه گفت: در اجلاس وزرای دادگستری همچنین تشکیل کارگروه‌هایی برای فعال‌تر شدن گروه بریکس در موضوعات حقوقی و قضایی پیشنهاد و مقرر شد که بررسی‌های کارشناسی در این باره پس از این اجلاس انجام و سازوکار تشکیل این کارگروه‌ها نهادینه شود.
تقویت همکاری در زمینه فناوری اطلاعات در بخش قضایی
وزیر دادگستری با بیان اینکه فناوری اطلاعات، ابزار مؤثری در همه حوزه‌ها محسوب می‌شود، از طرح پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران به بریکس برای اشتراک گذاری تجربیات در زمینه بهره‌گیری از فناوری در حوزه قضایی خبر داد.
وی از دادرسی الکترونیکی در جمهوری اسلامی ایران به عنوان نمونه‌ای از بهره‌گیری فناوری در حوزه قضایی یاد کرد.
لزوم تلاش برای توقف جنایات رژیم صهیونیستی
رحیمی در ادامه با اشاره به سهم حدود ۴۰ درصدی کشورهای عضو گروه بریکس از جمعیت جهان و اثرگذاری این کشور‌ها در عرصه بین‌المللی، گفت: با توجه به این جایگاه، از وزیران دادگستری کشورهای عضو خواستیم که در قبال جنایات رژیم غاصب و نامشروع صهیونیستی ساکت نباشند، موضع اتخاذ کنند و هر گونه اقدامی که برای توقف این جنایات لازم است، را انجام دهند.
وی یادآور شد: در این نشست از کشور آفریقای جنوبی که اقدامات حقوقی در مجامع بین‌المللی علیه رژیم صهیونیستی انجام داده است، قدردانی کردیم.
تکمیل موافقت‌نامه‌های قضایی دوجانبه
وزیر دادگستری با بیان اینکه در فرایند همکاری کشورهای بریکس، موافقت‌نامه‌های دوجانبه نیز از اهمیت زیادی برخوردار هستند، گفت: جمهوری اسلامی ایران پیش از این موافقت‌نامه‌هایی همچون انتقال محکومان، استرداد مجرمان و معاضدت قضایی را با کشورهای زیادی به امضا رسانده است. در این میان، برخی موافقت‌نامه‌ها با برخی کشور‌ها به امضا نرسیده است یا کامل نشده است؛ از این رو، پیشنهاد شد که اعضای بریکس، موافقت‌نامه‌های دوجانبه قضایی بین کشورهای خود را تکمیل کنند؛ از آن جمله، این موضوع در دیدار ما با وزیر دادگستری امارات متحده عربی مورد توافق قرار گرفت.
دیدار وزرای دادگستری ایران و امارات در حاشیه نشست بریکس
بنا بر گزارش دیگری، وزیر دادگستری در حاشیه نشست بریکس با عبدالله بن سلطان عواد النعیمی وزیر دادگستری امارات متحده عربی دیدار و گفتگو کرد.
در این دیدار رحیمی با اشاره به راهبرد جمهوری اسلامی ایران مبنی بر همکاری با کشورهای بریکس گفت: همکاری‌های حقوقی و قضایی از جمله جنبه‌های مهم و موثر تعاملات در حوزه بریکس می‌تواند باشد و اعضا میتوانند در اشکال دو و چند جانبه به تعمیق مناسبات بپردازند.
وزیر دادگستری امارات متحده عربی نیز با اشاره به پیوند‌های تاریخی و فرهنگی عمیق میان دو کشور بر توسعه مناسبات حقوقی و قضایی در جهت بسترسازی مبادلات و مراودات متنوع فی‌مابین جاری و همچنین تسهیل امور شهروندان و حفاظت از حقوق اتباع، تاکید کرد.
وزیر دادگستری که روز سه شنبه با هدف شرکت در اجلاس وزرای دادگستری کشورهای عضو گروه بریکس وارد مسکو شد، چهارشنبه در سخنانی در این اجلاس از تحریم‌های یکجانبه به عنوان اقدامات غیرقانونی و نامشروع یاد کرد و اقدامات عملی گروه بریکس برای مقابله با این رویکرد غرب را خواستار شد.
رحیمی در حاشیه این اجلاس همچنین با کنستانتین چویچنکو، وزیر دادگستری فدراسیون روسیه و خانم «تمبی فومله سیملانه» وزیر دادگستری و توسعه قانون اساسی آفریقای جنوبی به صورت جداگانه دیدار و گقت و گو داشت. در نشست وزرای دادگستری کشورهای عضو گروه بریکس در مسکو، مقام‌های شرکت کننده از جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه، برزیل، آفریقای جنوبی، مصر و امارات متحده عربی به صورت حضوری در این اجلاس سخنرانی کردند. همچنین وزیران دادگستری کشورهای چین و هند نیز به صورت برخط به طرح دیدگاه‌های خود پرداختند.
«محمد سرگزی» رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی وزیر دادگستری را در سفر به مسکو همراهی می‌کرد.
درباره گروه بریکس
"اصطلاح اختصاری BRIC (بریک) – متشکل از حروف نخست اسامی کشورهای برزیل، روسیه، هند و چین - در سال ۲۰۰۱ میلادی توسط یک تحلیلگر غربی مطرح شد. وی پس از مطالعه پتانسیل اقتصادی کشورهای در حال توسعه، به این نتیجه رسید که این چهار کشور جهت اقتصاد و سیاست جهانی را در قرن بیست و یکم تعیین خواهند کرد؛ در واقع، این تحلیلگر غربی، ایجاد گروه بریکس را پیش بینی کرد. "
این عبارات بخشی از سخنان یوری اوشاکوف دستیار رئیس‌جمهوری روسیه درباره تاریخچه بریکس در یک مصاحبه است. بنا بر روایت این مقام روس، پنج سال بعد - در سال ۲۰۰۶ میلادی، در حاشیه شصت و یکمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، وزیران امور خارجه روسیه، برزیل و چین و وزیر دفاع هند یک نشست ویژه جداگانه برای توافق بر سر توسعه همکاری‌های متنوع در یک چارچوب چهارجانبه را بررسی کردند.
در سال ۲۰۰۹، نخستین اجلاس سران چهار کشور "بریک" در یکاترینبورگ (روسیه) برگزار شد که آنها در بیانیه مشترک نهایی، توافق کردند که گفتگو‌ها و همکاری‌های منسجم، فعال، عمل‌گرا، باز و شفاف را نه تنها به نفع کشورهای در حال توسعه و بازار‌های نوظهور، بلکه برای ایجاد نظم جهانی هماهنگ که صلح پایدار و مشترک را تضمین می‌کند، توسعه دهند.
با الحاق جمهوری آفریقای جنوبی در سال ۲۰۱۱، حرف س - "S" – (ابتدای نام South Africa) به "بریک" اضافه شد. در اجلاس سران بریکس در آفریقای جنوبی در تابستان ۱۴۰۲، سیریل رامافوزا رئیس جمهور این کشور اعلام کرد که اعضای این گروه (متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) تصمیم گرفته اند از آرژانتین، مصر، اتیوپی، ایران، عربستان سعودی و امارات برای عضویت کامل بریکس دعوت کنند.
رئیس‌جمهوری جدید آرژانتین پس از آن اعلام کرد که کشورش به این گروه نمی‌پیوندد. سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه که کشورش ریاست گروه بریکس را برعهده دارد، در پاسخ به پرسشی در این باره گفت: ما دعوت از آرژانتین را لغو نمی‌کنیم، این دعوت باقی می‌ماند. خواهیم دید که توسعه بیشتر بریکس چگونه پیش می‌رود و همکاران آرژانتینی ما درباره این موضوع چه نتیجه گیری خواهند کرد.
کشور روسیه به عنوان رئیس دوره‌ای گروه بریکس در سال ۲۰۲۴ حدود ۲۵۰ رویداد را در این چارچوب برنامه ریزی کرده است. مهمترین رویداد، اجلاس سران گروه بریکس است که اول تا سوم آبان ۱۴۰۳ در کازان روسیه برگزار می‌شود.
در میان اعضای جدید، مشارکت عربستان سعودی در رویداد‌های بریکس کمرنگ بوده است. به گفته کنستانتین کاساچف نایب رئیس شورای فدراسیون روسیه، ریاض همچنان در حال بررسی مشارکت در گروه بریکس است.
منبع: ایرنا