مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها یکی از جدی‌ترین چالش‌های بهداشتی جهان است که در سال‌های اخیر شدت بیشتری گرفته است. پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۵۰، میلیون‌ها نفر به دلیل عفونت‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک‌ها جان خود را از دست بدهند. این موضوع ضرورت بررسی عمیق‌تر و اقدام فوری را برای جلوگیری از یک بحران جهانی سلامت روشن می‌کند.
مقاومت آنتی‌بیوتیکی زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها و میکروب‌ها، به دنبال توانایی‌های کسب شده، دیگر به دارو‌های ضدمیکروبی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها پاسخ نمی‌دهند. این پدیده به این معناست که درمان‌های استاندارد دیگر نمی‌توانند عفونت‌ها را مهار کنند و در نتیجه بیماری‌ها طولانی‌تر می‌شوند یا حتی به مرگ بیمار منجر می‌شوند. با توجه به این که آنتی‌بیوتیک‌ها از مهم‌ترین ابزار‌های پزشکی مدرن برای درمان عفونت‌ها هستند، افزایش مقاومت به آنها نگرانی‌های گسترده‌ای را در سطح جهانی به وجود آورده است. به‌ویژه که این مقاومت ممکن است حتی بیماری‌های ساده را نیز به مشکلات جدی تبدیل کند.
اهمیت تحقیق در این حوزه نه تنها به دلیل تعداد بالای قربانیان آن است، بلکه به دلیل تأثیرات گسترده‌ای است که بر سیستم‌های بهداشتی و درمانی وارد می‌شود. اگر این روند ادامه یابد، درمان بسیاری از عفونت‌ها غیرممکن می‌شود و هزینه‌های بهداشتی افزایش چشم‌گیری پیدا خواهد کرد. مقابله با این تهدید نیازمند سرمایه‌گذاری‌های عمده در زمینه‌های پیشگیری از عفونت، توسعه واکسن‌های جدید و دسترسی بهتر به دارو‌های مؤثر است.
در مطالعه‌ای که توسط تیمی از محققان بین‌المللی به رهبری دکتر محسن نقوی از مؤسسه معیار‌های سلامت در دانشگاه واشنگتن انجام شده است، تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از ۲۰۴ کشور و منطقه مختلف، صورت گرفته که در مجموع بیش از ۵۲۰ میلیون رکورد بهداشتی از جمله اطلاعات مربوط به مرگ‌ومیر، عفونت‌های ناشی از باکتری‌های مقاوم و میزان استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها را پوشش داده است.
محققان در این مطالعه از روش‌های مدل‌سازی آماری برای برآورد تعداد مرگ‌ومیر‌های مرتبط با مقاومت به آنتی‌بیوتیک استفاده کردند. آنها داده‌های بیمارستانی، سوابق مرگ‌ومیر و مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها را تجزیه و تحلیل کردند تا بتوانند به تصویر دقیقی از روند مقاومت آنتی‌بیوتیکی در طول سه دهه گذشته برسند. این بررسی‌ها نشان داد که مرگ‌ومیر مستقیم ناشی از مقاومت به آنتی‌بیوتیک در سال ۲۰۲۱ به ۱.۱۴ میلیون نفر رسیده است.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که تعداد مرگ‌های ناشی از مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها از سال ۱۹۹۰ تاکنون روند افزایشی داشته است. برای مثال، مرگ‌ومیر ناشی از باکتری «استافیلوکوکوس اورئوس» مقاوم به متی‌سیلین (MRSA) بیش از دو برابر شده است و در سال ۲۰۲۱ به ۱۳۰ هزار نفر رسیده است. همچنین باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک‌های کارباپنم از ۱۲۷ هزار نفر در سال ۱۹۹۰ به ۲۱۶ هزار نفر در سال ۲۰۲۱ افزایش یافته‌اند.
براساس پیش‌بینی‌های این مطالعه، اگر اقدامات فوری انجام نشود، تا سال ۲۰۵۰ سالانه حدود ۱.۹۱ میلیون نفر مستقیماً بر اثر مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها جان خود را از دست خواهند داد. این رقم به معنای افزایش ۶۷.۵ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۱ است. در همین حال، تخمین زده می‌شود که مقاومت باکتریایی به آنتی‌بیوتیک‌ها در سال ۲۰۵۰ در مجموع با ۸.۲۲ میلیون مرگ‌ومیر در سراسر جهان در ارتباط باشد.
تمام این‌ها بدین معناست که از هم اکنون تا سال ۲۰۵۰، رقم کل کشته شدگان به دلیل مقاومت به دارو‌های آنتی بیوتیک به رقم عجیب ۳۹ میلیون نفر خواهد رسید.
این یافته‌ها اهمیت بالای تحقیق در حوزه مقاومت آنتی‌بیوتیکی و تلاش برای توسعه دارو‌های جدید را نشان می‌دهند. در عین حال، این پژوهش تاکید دارد که روش‌های پیشگیری از عفونت، بهبود کیفیت مراقبت‌های بهداشتی و افزایش دسترسی به آنتی‌بیوتیک‌ها، می‌توانند نقش بزرگی در جلوگیری از وقوع میلیون‌ها مرگ‌ومیر داشته باشند. اقدامات به موقع می‌توانند در مناطق آسیب‌پذیر مانند جنوب آسیا و آفریقا بیشترین تأثیر را داشته باشند و از افزایش آمار مرگ‌ومیر جلوگیری کنند.
شایان ذکر است نتایج این مطالعه در نشریه معتبر «The Lancet» منتشر شده‌اند. پژوهش فوق یکی از بزرگ‌ترین مطالعات جهانی در حوزه مقاومت آنتی‌بیوتیکی است و نتایج آن بدون شک، پایه‌ای برای تصمیم‌گیری‌های بهداشتی در سراسر جهان خواهد بود.
منبع: ایسنا