پژوهشگران با مقایسه عکس‌هایی که توسط دو ماموریت ناسا با فاصله بیش از ربع قرن از یکدیگر گرفته شده‌اند، آتشفشان فعال جدید و بزرگی را در قمر «آیو» (Io) سیاره مشتری مشاهده کرده‌اند.
به نقل از اسپیس، عکس‌های آتشفشان جدید با فضاپیمای «جونو» (Juno) ناسا و دوربین «جونوکم» (JunoCam) آن هنگام عبور از نزدیک قمر آیو –آتشفشانی‌ترین جرم منظومه شمسی- گرفته شده‌اند. این عکس‌ها از سمت شب قمر آیو گرفته شده‌اند که با نور خورشید منعکس‌شده از سیاره مشتری روشن شده است.
مقایسه عکس‌های جونو با عکس‌های فضاپیمای «گالیله» (Galileo) از همان منطقه در قمر آیو که در نوامبر ۱۹۹۷ گرفته شد، نشان داد که قبلا هیچ ویژگی آتشفشانی در آن مکان وجود نداشته است. این بدان معناست که آتشفشان وسیع و اثرات پس از آن در یک نقطه زمانی طی ۲۷ سال گذشته ظاهر شده است.
«مایکل راوین» (Michael Ravine) مدیر پروژه‌های پیشرفته در شرکت «سیستم‌های علوم فضایی مالین» (MSSS) که جونوکم را برای پروژه جونو ناسا طراحی، توسعه و راه‌اندازی کرده است، گفت: عکس‌های اخیر جونوکم، تغییرات زیادی را در آیو نشان می‌دهند؛ از جمله این ویژگی بزرگ و پیچیده آتشفشانی که به نظر می‌رسد از سال ۱۹۹۷ شکل گرفته است.
عکس‌های جونوکم یک ناحیه را در سمت شرقی آتشفشان نشان می‌دهند که قرمز رنگ شده است. گمان می‌رود رنگ قرمز ناشی از گوگرد باشد که ابتدا به فضا پرتاب شده و سپس دوباره روی سطح آیو فرود آمده است. در سمت غربی، دو نهر تاریک گدازه به طول حدود ۱۰۰ کیلومتر وجود دارند که توسط دو دایره از رسوب خاکستری احاطه شده‌اند.
براساس گزارش‌ها، جونوکم در مجموع ۹ ستون بخار مرتبط با ویژگی‌های آتشفشانی فعال و همچنین تغییرات دیگر مانند جریان‌های گدازه‌ای جدید و سایر رسوبات سطحی را طی سه پرواز در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ در قمر آیو مشاهده کرده است.
آیو که کمی بزرگ‌تر از ماه است، بین سیاره مشتری و قمر‌های «اروپا» (Europa) و «گانیمد» (Ganymede) گیر افتاده است. نیرو‌های گرانشی، کششی را درون آیو ایجاد می‌کنند و گرمای ناشی از اصطکاک را به وجود می‌آورند. در نتیجه، فعالیت آتشفشانی گسترده‌ای در سطح قمر آیو به وجود می‌آید. تصور می‌شود که فوران‌ها، گوگرد مذاب و ترکیبات آن را بیرون می‌ریزند.
جونو در سال ۲۰۱۱ پرتاب شد و در سال ۲۰۱۶ به منظومه مشتری رسید. این فضاپیما ماموریت اولیه خود را در ژوئیه ۲۰۲۱ به پایان رساند، اما در حال انجام دادن یک ماموریت طولانی تا سپتامبر ۲۰۲۵ است.
منبع: ایسنا