تونل سبز فومن (جاده بهشت گیلان) با بیش از چهار هزار درخت زیبا، قدیمی و تنومند چنار با بیش از ۵۰ سال قدمت در ورودی این شهرستان منظره‌ای چشم‌نواز ایجاد کرده‌است؛ اما آفت پروانه سفید (کرم تارتن) تهدید جدی برای درختان این مسیر زیبا شده‌است.
آفت پروانه سفید تقریبا از هفت سال گذشته بر روی درختان جاده بهشت گیلان نمایان شد؛ بعد از مشاهده این آفت در سال ۹۶ با تشکیل کارگروه حفظ و احیاء تونل سبز فومن در فرمانداری این شهرستان وظایف هر یک از دستگاه‌ها مشخص و مصوب شد؛ اگر چه سازمان‌های مرتبط کارهای اصلاحی برای مقابله با این آفت انجام دادند اما پس از مدتی شاید به دلیل نداشتن متولی؛ به فراموشی سپرده شد.
چندی پیش بار دیگر افزایش آفت پروانه سفید درختان در مسیر تونل سبز شهرستان فومن حساسیت‌ها را بیشتر کرد؛ دادستان عمومی و انقلاب فومن با ارسال نامه‌ای به استاندار گیلان خواستار اقدام فوری برای حفاظت از تونل سبز ورودی این شهرستان شد.
مراد قربان‌زاده هریس در این نامه بیان کرد: باتوجه به اینکه درختان چنار ورودی فومن معروف به تونل سبز که از نمادهای مهم گردشگری این شهرستان است مبتلا به آفت پروانه سفید درختان شده و در معرض خشکی قرار گرفته‌اند؛ درخواست می‌شود تا به مدیران استانی و شهرستانی اعلام فرمایید ظرف حداکثر هفت روز در این خصوص اقدام لازم انجام و نتیجه را به اطلاع مردم برسانند.
پس از نامه دادستان عمومی فومن نشست بررسی و حل مشکل درختان تونل سبز این شهرستان ۳۱ مرداد امسال به ریاست موسی فکور معاون عمرانی استاندار گیلان و با حضور مسئولان منابع طبیعی، حفاظت محیط زیست، جهاد کشاورزی و راهداری و حمل و نقل جاده‌ای برگزار شد.
معاون عمرانی استاندار گیلان در این نشست با اشاره به آفت پروانه سفید درختان ورودی فومن گفت: ادارات جهاد کشاورزی، منابع طبیعی، حفاظت محیط زیست و راهداری اقدامات لازم از جمله سمپاشی، شاخه‌زنی و علف‌زنی را انجام دهند.
موسی فکور با بیان اینکه چهار هزار اصله درخت چنار در ورودی شهرستان فومن درگیر آفت پروانه سفید شده و شاهد از بین رفتن تدریجی این درختان ارزشمند هستیم افزود: این آفت از مدتی قبل گریبان درختان چنار ورودی فومن را گرفته‌است؛ اقدامات لازم طی سال‌های گذشته انجام شده و مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان کار سمپاشی به‌موقع را انجام داده اما اخیرا افزایش این آفت گزارش شده‌است.
وی با اشاره به تخصیص اعتبار لازم برای مبارزه با آفت پروانه سفید درختان تونل سبز فومن بیان کرد: پس از برآورد هزینه‌ها توسط دستگاه‌های مرتبط اعتبار مربوط به مدیریت بحران اختصاص داده می‌شود.
کرم تارتن پاییزه یا پروانه برگ خوار سفید درختان یکی از آفات مهم درختان است؛ خسارت ناشی از لاروهای این آفت که گاه منجر به بی‌برگی کامل درختان می‌شود لزوم اقدام جدی را در زمینه کنترل آن ایجاب می‌کند.
منابع طبیعی برای مقابله با آفت پروانه سفید درختان نقشی ندارد
رئیس اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی گیلان در این باره گفت: اگر چه منابع طبیعی برای مقابله با آفت پروانه سفید درختان ورودی شهرستان فومن نقشی ندارد اما همواره با مشاهده آفت؛ این سئوال که چرا منابع طبیعی کاری برای مقابله با آفت درختان انجام نداده یا نمی‌دهد؟ مطرح می‌شود.
دکتر رضوان محمدپور اظهار کرد: گرچه مسئولیت حفظ و نگهداری درختان جنگلی بر عهده منابع طبیعی است اما درختان مسیر تونل سبز شهرستان فومن جنگلی به شمار نمی‌رود؛ درختان در مسیر این تونل سال‌های گذشته برای زیباسازی کاشته شده‌است.
وی اضافه کرد: آفت پروانه سفید درختان دامنه گستره زیادی برای تغذیه (درختان مثمر و غیرمثمر) دارد و ممکن است به باغات یا جنگل‌های اطراف خود سرایت کند.
محمدپور بیان کرد: برای مبارزه با این آفت نیاز به سم پاشی وسیع است ضمن اینکه برای سمپاشی گسترده به مجوز محیط زیست احتیاج است؛ البته به دلیل اثرات منفی بر سایر حشرات مفید، معمولا از این نوع آفت‌زدایی جلوگیری می‌شود.
وی اضافه کرد: اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری نمی‌تواند کاری انجام دهد مگر اینکه شهرداری و راهداری به صورت محدود نسبت به سم پاشی درختان تونل سبز فومن اقدام کند؛ ضمن اینکه به دلیل ارتفاع بسیار بلند درختان این مسیر سمپاشی با دستگاه‌های معمولی امکان‌پذیر نیست از طرفی محیط زیست باید مجوز لازم برای سم پاشی وسیع را بدهد.
محیط زیست بر اجرای مصوبات کارگروه حفظ و احیاء تونل سبز نظارت می‌کند
رئیس محیط زیست شهرستان فومن نیز با اشاره به تشکیل کارگروه حفظ و احیاء تونل سبز و نشست ۳۱ مرداد امسال با حضور معاون امور عمرانی استاندار گیلان گفت: در این نشست نظارت بر اجرای مصوبات کارگروه حفظ و احیاء تونل سبز بر عهده محیط زیست گذاشته شده‌است.
علیرضا بابایی اظهار کرد: درختان مسیر تونل سبز فومن دست کاشت بوده و از نوع درختان بومی نیستند؛ ضمن اینکه محدوده نفوذ قوانین محیط زیست در قلمرو مناطق چهارگانه بوده و ارتباط مستقیم به حوزه محیط زیست ندارد.
وی با بیان اینکه محیط زیست از اعضای کارگروه حفظ و احیاء درختان تونل سبز فومن است اضافه کرد: درختان این مسیر نمادی از میراث گذشتگان است؛ از طرفی در خصوص ویژگی‌ها و اثرات درختان بر محیط زیست نمی‌توان غافل بود و مسئولیت خود را قبول نکرد؛ ضمن اینکه به لحاظ ویژگی‌های زیستی اثرگذاری در طبیعت جزو حیطه وظایف محیط زیست است.
بابایی با تشریح اقدامات محیط زیست در ۲ مقطع قبل از بروز آفت پروانه سفید و بعد از بروز آفت در سال ۹۶ بیان کرد: قبل از سال ۹۶ اقداماتی اعم از اخطار به دهیاران برای جمع‌آوری زباله در مسیر این تونل، گفت و گو با مغازه‌داران برای پاکیزگی و آتش نزدن زباله در این مسیر، همکاری با شهرداری و اولویت پاکسازی این مسیر، استعلام از اداره راهداری و شهرداری برای هرس درختان و حذف شاخه‌های خشک انجام می‌شد.
وی افزود: بعد از مشاهده آفت سال ۹۶ کارگروه حفظ و احیاء تونل سبز فومن در فرمانداری این شهرستان تشکیل شد؛ در این کارگروه هر یک از دستگاه‌ها اعم از جهاد کشاورزی و منابع طبیعی توصیه‌های کارشناسی و فنی ارائه دادند و در نهایت وظایف دستگاه‌ها مشخص و مصوب شد.
رئیس محیط زیست شهرستان فومن با بیان اینکه بعد از تشکیل کارگروه چند ماه یک سری کارها اعم از نهالکاری، آبیاری و سم‌پاسی انجام شد اما به دلیل نداشتن متولی خاص رها گردید اظهار کرد: محیط زیست در این کارگروه نقش ناظر را داشته و دارد؛ محیط زیست دستگاه اجرایی نیست بلکه نظارتی است و در مورد آفت پروانه سفید و موضوعات علمی این چنینی اظهارنظر نمی‌کند.
وی بیان کرد: سال ۹۶ بار دیگر یک برنامه برای مرداد سال ۹۷ مصوب شد؛ در آن مقطع یک سری برنامه انجام شد تا اینکه سال ۹۸ دوباره موضوع انتخاب متولی برای تونل سبز فومن مطرح شد اما با برگزاری نشست‌هایی عملا تا شیوع بیماری کووید ۱۹ برای رفع مشکل آفت پروانه سفید درختان تونل سبز فومن کاری انجام نشد.
بابایی در ادامه اضافه کرد: موضوع آفت پروانه سفید درختان تونل سبز فومن بار دیگر طی ماه گذشته مطرح شد اما با برگزاری چند نشست هنوز متولی واحدی برای آن پیدا نشده است؛ در این نشست‌ها هر یک از دستگاه‌های متولی در حوزه کاری خود مطالبی ارائه دادند.
وی با اشاره به نامه دادستان عمومی فومن به استاندار گیلان به منظور اقدام فوری حفاظت از تونل سبز ورودی فومن اظهار کرد: بعد از نامه دادستان چند نشست برگزار شد و در نهایت ۳۱ مردادماه امسال نشستی به ریاست معاون امور عمرانی استاندار گیلان و مسئولان استانی برگزار و در نهایت با ۱۰ مصوبه به پایان رسید.
بابایی با بیان اینکه در نشست یاد شده وظایف هر یک دستگاه‌های مرتبط برای مقابله با آفت پروانه سفید درختان مشخص شد، افزود: در این نشست مصوب شد تا با توجه به ارزش و اهمیت درختان تونل سبز فومن به عنوان یک اثر زیست محیطی؛ اداره محیط زیست این شهرستان بنا به وظایف ذاتی ضمن همکاری با دستگاه‌های مرتبط بر اجرای مصوبات نظارت کند.
رئیس محیط زیست شهرستان فومن یادآور شد: مسئولان جهاد کشاورزی در نشست اخیر کارگروه حفظ و احیاء تونل سبز فومن، سم پاشی در این مقطع از سال را توصیه نکردند؛ بر این اساس مقرر شد تا عملیات اصلاحی در این مسیر انجام شود.
معاون برنامه‌ریزی و امور عمرانی فرماندار شهرستان فومن؛ تونل سبز این شهر را یک اثر میراث طبیعی خواند و بر ضرورت فرهنگ سازی برای حفاظت از محیط زیست تاکید کرد.
علف تراشی و خاکریزی پای درختان تونل سبز فومن بر عهده راهداری گیلان است
معاون راهداری اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای گیلان با اشاره به مصوبات اخیر نشست کارگروه حفظ و احیاء تونل سبز فومن گفت: بعد از این نشست مصوب شد تا راهداری استان ظرف ۱۰ روز نسبت به علف تراشی و خاکریزی (خاک مناسب) پای درختان اقدام کند.
فریبرز لطفی‌پور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: مقرر شد تا جهاد کشاورزی گیلان خاک مناسب، محل خاکبرداری پای درختان، زمان خاک دهی و نحوه اجرا را به اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان اعلام کند تا هر چه سریعتر کارهای لازم انجام شود.
وی بیان کرد: نامه‌ای از سوی اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای گیلان به جهاد کشاورزی استان با موضوع مصوبه یاد شده ارسال شد؛ هم‌اینک منتظر اعلام جهاد کشاورزی هستیم تا بی‌درنگ نسبت به خاکریزی پای درختان و سایر موارد اقدام شود؛ ضمن اینکه حجم کار زیاد بوده و پنج تا ۶ ماه زمان نیاز است.
معاون راهداری اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای گیلان اظهار کرد: گل‌کاری و درختکاری جزو کارهای ظریف بوده و در تخصص و حیطه کاری این اداره کل نیست؛ علف تراشی از نظر ایمنی دید از وظایف ذاتی راهداری است.
وی بیان کرد: اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای گیلان برای مقابله با آفت پروانه سفید درختان ضمن انجام وظیفه ذاتی خود (علف تراشی) نسبت به سایر موارد از جمله خاکبرداری و خاکریزی اقدام می‌کند.
جهاد کشاورزی برای مقابله با آفت پروانه سفید در کنار سایر دستگاه‌هاست
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان با بیان اینکه توزیع سم و مشاوره‌های فنی مقابله با آفت پروانه سفید درختان تونل سبز فومن از برنامه‌های این سازمان است، گفت: جهاد کشاورزی برای مقابله با این آفت در کنار سایر سازمان‌هاست.
صالح محمدی با تشریح برنامه‌های سازمان جهاد کشاورزی برای مقابله با آفت پروانه سفید درختان (کرم تارتن) اظهار کرد: مشاوره‌های فنی از سوی جهاد کشاورزی اعم از زمان بهره‌گیری از سم، استفاده از نوع سم، راه‌های مقاوم‌سازی گیاه و مبارزه با علف‌های هرز و آبیاری ارائه می‌شود.
وی با اشاره به ارائه سم رایگان برای مبارزه با آفت پروانه سفید درختان تونل سبز فومن به شهرداری این شهرستان افزود: جهاد کشاورزی گیلان برای مقابله با این آفت به مدیر جهاد کشاورزی شهرستان فومن تکلیف کرده تا در کنار سایر مجموعه‌ها به وظایف خود عمل کند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان بیان کرد: با توجه به اینکه آفت پروانه سفید درختان؛ آفات نباتی است از این‌رو از ظرفیت جهاد کشاورزی و بخش‌های تحقیقاتی برای مبارزه با این آفت و حفظ زیبایی منظر تونل سبز فومن استفاده می‌شود.
وی بر ضرورت توجه جدی برای مراقبت از درختان تاکید کرد و افزود: بارها در نشست‌ها؛ توصیه‌های فنی برای نگهداری درختان اعم از گونه‌های جنگلی، زینتی و درختچه‌ها ارائه شد از این‌رو انتظارست تا به توصیه‌ها عمل شود.
محمدی بیان کرد: مسئولیت و مراقبت از گیاهانی که توسط سازمان‌ها در پارک‌ها، اتوبان‌ها، بلوارها، تفرجگاه‌ها و سایر مکان‌های غیراستفاده کشاورزی، کشت می‌شود بر عهده همان سازمان‌هاست.
وی با بیان اینکه نقش هر یک از دستگاه‌ها برای مقابله با آفت پروانه سفید درختان مشخص بوده که باید هماهنگی لازم و کار مشخص انجام شود، افزود: هم‌اینک شرایط برای مبارزه با آفت پروانه سفید درختان مناسب نبوده در حالیکه فصل زمستان و اردیبهشت با اندک سم پاشی قابل کنترل است.
در هر حال درختان زیبا و سر به فلک کشیده تونل سبز شهرستان فومن برای رهایی از آفت پروانه سفید؛ چشم به راه تعامل، همراهی و انجام وظایف محوله دستگاه‌های مرتبط هستند.
شهرستان فومن با ۲ بخش مرکزی و سردار جنگل در ۲۵ کیلومتری غرب مرکز گیلان واقع شده‌است.
منبع ایرنا