سیارکی غول پیکر که محور بزرگترین قمر منظومه شمسی را تغییر داد

یک مطالعه تازه نشان داده است که بزرگترین قمر منظومه شمسی با یک سیارک باستانی ۲۰ برابر بزرگتر از سنگی که ۶۶ میلیون سال پیش به زمین برخورد کرد و دایناسور‌ها را از بین برد، برخورد کرده است.

گانیمد به عنوان بزرگترین قمر منظومه شمسی شناخته می‌شود، حتی بزرگتر از سیاره عطارد و همچنین به دلیل اقیانوس‌های آب مایعی که در زیر سطح یخی خود دارد، قمر جالبی است.

دانشمندان بر این باورند که سیارکی که با گانیمد برخورد کرده است ممکن است حدود ۳۰۰ کیلومتر قطر داشته باشد که حدود ۲۰ برابر بزرگتر از سیارکی است که ۶۵ میلیون سال پیش با زمین برخورد کرد و به عصر دایناسور‌ها پایان داد و دهانه‌ای با قطر بین ۱۴۰۰ تا ۱۶۰۰ کیلومتر ایجاد کرد.

بر اساس شبیه سازیانجام شده در مطالعه، تنها یک ضربه به این بزرگی باعث می‌شود که محور چرخش این قمر به موقعیت فعلی خود تغییر کند. این نتیجه صرف نظر از جایی که ضربه روی سطح رخ می‌دهد٬ صادق است.

برخورد ویرانگر ۴ میلیارد سال پیش روی سطح این قمر رخ داده و باعث شد گانیمد، یکی از حدود ۱۰۰ قمر شناخته شده مشتری، به گونه‌ای بچرخد که دهانه برخوردی در سمت دور ماه قرار گیرد.

درست مانند قمر زمین، این قمر نیز به صورت جزر و مدی قفل است، به این معنی که همیشه یک سمت را به سیاره‌ای که به دور آن می‌چرخد نشان می‌دهد و یک سمت دیگر آن دور است.

دکتر نائویوکی هیراتا، دانشمند سیاره‌شناسی در دانشگاه کوبه در ژاپن، گفت که شیار‌های متمایز که سطح گانیمد را می‌پوشانند، مدت‌هاست که بقایای یک «اتحاد مرکزی» (اشتراک دو شکل یا بدن در مرکز یا نقطه) در نظر گرفته می‌شد. منشأ آن ها به شکل هندسی در اطراف این مفصل ناشی از برخورد یک سیارک غول‌پیکر بوده است، اما مشخص نیست که این برخورد چقدر قوی بوده و چه تاثیری بر قمر مشتری داشته است.

اگرچه داده‌های قمر دوردست گانیمد کمیاب است، هیراتا توانست محل برخورد را در دورترین طول جغرافیایی مشتری مشخص کند.

بر اساس شباهت‌ها به یک رویداد برخورد در پلوتون که باعث جابه‌جایی محور چرخش این سیاره کوتوله شد و آنچه توسط کاوشگر فضایی افق‌های نو فراگرفته شده است، این بدان معنی است که گانیمد نیز تحت چنین جهت گیری مجدد قرار گرفته است.

شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای انجام‌شده توسط هیراتا تأیید می‌کند که یک سیارک با گانیمد برخورد کرده و باعث چرخش آن به‌گونه‌ای شده که محل برخورد همیشه در سمت دور ماه قرار داشته باشد.

انتظار می‌رود کاوشگر فضایی JUICE آژانس فضایی اروپا به درک بیشتر درباره گانیمد کمک کند، اگر همه چیز به خوبی پیش برود، این فضاپیما در سال ۲۰۳۴ وارد مدار ماه خواهد شد و به مدت شش ماه مشاهدات را انجام خواهد داد و انبوهی از داده‌ها را ارسال خواهد کرد.

منبع: گاردین