پای صحبت برگزیده رویان درباره روشی برای درمان ناباروری مبتلایان به سرطان

لیلا راشکی، پژوهشگر پژوهشگاه رویان و دکترای بیولوژی تولید مثل از برندگان بیست و پنجمین کنگره بین المللی پزشکی رویان است. او که از سال ۱۳۸۷ در مجموعه رویان و در قسمت جنین شناسی به صورت تخصصی در حوزه ناباوری مردان مشغول به فعالیت  است، در گفت و گو با  خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان درباره طرح برگزیده خود توضیح داد: طرحی که برنده جایزه شد در زمینه تمایز سلول‌های بنیادی بیضه به سمت سلول‌های کبدی بود که البته این آزمایش به صورت پایلوت و با استفاده از اسید هیالورونیک فعلا فقط روی موش‌های نابالغ انجام شده است.

او گفت: این برای همه ما یک اتفاق جدید بود. چنین کاری تا به حال انجام نشده بود و بار اول بود که چنین پدیده‌ای را می‌دیدیم.

راشکی توضیح داد: سلول‌های بنیادی بافت بیضه مسئولیت تولید اسپرم را دارند. در تحقیقاتی که ما انجام می‌دهیم هدف اصلیمان به نوعی تلاش برای این است که برای پسران نوجوانی که سلول اسپرم ندارند و تحت درمان سرطان قرار می‌گیرند و  سلول‌های بنیادیشان به دلیل رادیوتراپی یا شیمی تراپی آسیب خواهد دید، روشی را پیدا کنیم که بعد از درمانشان در آزمایشگاه بتوانند سلول اسپرم به دست بیاورند و صاحب فرزند بشوند.

این پژوهشگر ادامه داد:  اتفاقی که در این طرح افتاد این بود که با توجه به این که سلول‌های بنیادی تستیس testis خیلی پرتوان هستند، این امکان را فراهم می‌کنند که رده‌های اندام‌های دیگر مثل کبد و کلیه را هم به وجود بیاورند و از آن ها به عنوان بافت‌های شبه اندامی برای بررسی مکانیزم‌های مولکولی و درمان‌های دارویی استفاده کنیم.

او تاکید کرد: این طرح‌ها عموما هیچ عوارضی ندارند؛ به دلیل این که همه امور در آزمایشگاه انجام و همه جوانب بررسی می‌شوند و هیچ محیط شیمیایی به کار برده نمی‌شود. آن چیزی که ما استفاده می‌کنیم ترکیبات طبیعی است که داخل بدن است و اسید هیالورونیک یکی از این‌ها است که به طور معمول در جنین شناسی باعث تکامل جنین می‌شود. در آزمایشگاه وقتی آن را استفاده می‌کنیم٬ همان مسیر تکاملی را در پیش می‌گیرد و باعث می‌شود که تمایز به سمت سلول‌های دیگر اتفاق بیفتد.

 راشکی درباره چالش‌های این مسیر گفت:  به عنوان پژوهشگر که در این زمینه کار می‌کند، بیش از هر چیزی همه ما دنبال این هستیم که بتوانیم هزینه‌های این طرح‌ها را تامین کنیم. با توجه به تحریم‌هایی هم که داریم خیلی از تست‌ها برای اطمینان از کاری که  انجام می‌دهیم قابل انجام نیستند. بحث هزینه دریافت موادی که از خارج باید وارد شوند هم وجود دارد. همه این‌ها به نوعی کار را تحت الشعاع قرار می‌دهند.

او ادامه داد:  یک بخش دیگر، مشکل ما در چاپ مقاله است که علی رغم کیفیت و بلوغی که دارد به دلیل تحریم‌ها خیلی از مجلات نمی‌پذیرند و این  را مستقیم می‌گویند که از ایران مقاله چاپ نمی‌کنند. در حالی که کارهای ما شاید به مراتب خیلی بالاتر از کار‌هایی باشد که در خیلی از کشور‌های دیگر انجام می‌شوند.

این پژوهشگر عنوان کرد: نیاز داریم بستری برای همکاری بیشتر با دانشگاه‌های دیگر فراهم شود و همین طور ورود مواد مورد نیاز و تجهیزاتی که لازم داریم؛ در حدی که بتوانیم کارمان را به صورت حداقلی جلو ببریم و پیشرفت دهیم، فراهم شود.

لیلا راشکی، از برندگان بیست و پنجمین کنگره رویان تاکید کرد: چیزی که ما مد نظرمان است، کمک به پسرانی است که در آینده نسل این مملکت را باید حفظ کنند؛ با توجه به افزایش ناباروری و افزایش درمان سرطان بین کودکان باید راهکار‌هایی برای حفظ باروری در این افراد داشته باشیم. تمام این تحقیقات پیش زمینه ای است برای این که در آینده بتوانیم به این بچه‌ها کمک کنیم که بعد از رهایی از سرطان، امید بچه دار شدن همچنان در آن‌ها حفظ شود و بتوانیم امید به زندگی آینده را همچنان در آنان روشن نگه داریم.

خبرنگار: فاطمه کربلایی