کودکان و خردسالان عاشق قصه و داستانند؛ عاشق بازی و تفریح اند؛ خیلی دوست دارند کلبه کوچولوی امنی از آن خود داشته باشند. امروز کمتر از ۵ دقیقه با ما همراه باشید تا با توجه به شناختی که از علایق کودکان داریم، شما را با تکنیکی آشنا کنیم که کمکتان می‌کند به فرزندان تان از همان خردسالی یاد بدهید که احساسات، به ویژه خشم و عصبانیت شان را مدیریت و مهار کنند.
بسیاری از کودکان و خردسالان وقتی به خواسته‌های شان نمی‌رسند، کج خلقی می‌کنند، عصبانی می‌شوند، گریه می‌کنند و جیغ می‌کشند. همه این‌ها طبیعی است؛ کودکان بلد نیستند احساسات شان را مدیریت کنند و به محض اینکه اندکی اذیت می‌شوند، شروع به کج خلقی می‌کنند. اگر از همان خردسالی به فرزندان مان چگونگی مدیریت احساسات از جمله عصبانیت شان را بیاموزیم، کودک شیرین مان نه اوقات خودش را تلخ می‌کند و نه ما را کلافه می‌کند.
راه‌های زیادی برای آموزش مدیریت احساسات به کودکان وجود دارد. امروز با شماییم تا با یکی از تکنیک‌هایی که به ویژه در خردسالان خوب جواب داده است، آشنا شوید: تکنیک لاک پشت؛ تکنیکی که مبتنی با بازی و شادی است، و اگر جدی گرفته شود یک عمر جواب می‌دهد.
تکنیک لاک پشت به کودکان و خردسالان کمک می‌کند احساسات خود را بشناسند و برای مدیریت آن قدمی بردارند. در این متن تمرکز ما بیشتر روی دو احساس خشم و ناامیدی در کودکان است. ناامیدی به این معنا که وقتی فرزند خردسال ما با پسخ منفی مربی مهد یا والدین اش روبه رو می‌شود و به خواسته اش نمی‌رسد، ناراحت می‌شود و برای نشان دادن ناراحتی اش شروع می‌کند به گریه و کج خلقی کردن.
همه بچه‌ها گاهی عصبانی و خشمگین می‌شوند و کج خلقی می‌کنند. وقتی بچه‌ها به خواسته‌های شان نمی‌رسند، ناامیدی خود را به صورت کج خلقی نشان می‌دهند.
همین واقعیت نشان می‌دهد که کودکان نمی‌دانند چگونه احساسات خود را مدیریت کنند. آنها به خواسته شان نمی‌رسند و همین نرسیدن را به شکل خشم بروز می‌دهند. تکنیک لاک پشت شیوه مؤثری برای آموزش نحوه مدیریت احساسات در آنهاست.
تکنیک لاک پشت را می‌توان هم در خانه و هم در کلاس تمرین کرد و به کار گرفت. این تکنیک همچنین در خردسالان و کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی هم مؤثر است.
قبل از هر چیز، یکی از شب‌ها و روز‌هایی را که برای فرزندتان قصه می‌گویید، اختصاص دهید به تعریف کردن داستان " مانولیتا". قصه را طوری تعریف کنید که به دل فرزندتان بنشیند و با قهرمان قصه همزادپنداری کند و به نحوی ملکه ذهن اش شود. این دیگر هنر شماست که چگونه قصه را تعریف کنید و مِهر " مانولیتا" را به دل فرزندتان بیاندازید.
بعد‌ها وقتی کودک عصبانی می‌شود یا واکنشی تکانشی دارد که به عصبانیت و خشم ختم می‌شود، اولین کاری که باید انجام دهید این است که داستان لاک پشت کوچولو، مانولیتا را به یادش بیاورید:
«روزی روزگاری، لاک پشت کوچولویی بود که مانولیتا نام داشت. مانولیتا همیشه عصبانی بود، خیلی وقت‌ها تنبیه می‌شد و اغلب تنها بود. می‌دونید چرا؟ چون وقتی مانولیتا به دردسر می‌افتاد و کاری از دستش برنمی اومد، بداخلاقی می‌کرد، عصبانی می‌شد. مثلا ً همین دیروز تو مدرسه زنگ ورزش وقتی نتونست خوب بدود یا وقتی یکی از بچه‌ها ناخواسته از پشت به پاش لگد زد، خیلی عصبانی و خشمگین شد و شروع کرد به داد و بیداد کردن.
یا زنگ ریاضی وقتی بغل دستیش ازش چیزی پرسید و مانولیتا داشت جواب می‌داد، معلمش بهش گفت مانولینتا صحبت نکن و حواست به درس باشه! مگر نه از کلاس میری بیرون. همه این‌ها باعث می‌شد لاک پشت کوچولو خیلی غمگین باشه. همیشه عصبانی باشه و دوستی هم نداشته باشه.
یک روز در راه رفتن از مدرسه به خونه با لاک پشت پیری آشنا شد. لاک پشت پیر دانا که فهمید لاک پشت کوچولو به دردسر افتاده و ناراحته بهش گفت: مانولیتا غمگین نباش. مگر خبر نداری که راه حل همه مشکلات و دردسرهات توی لاک ِ خودت، روی پُشتته!
مانولیتا تعجب کرد و متحیر پرسید: چه طور؟ لاک پشت پیر گفت: از این به بعد هر وقت، هر جا به مشکلی برخوردی، برو توی لاک خودت و اونجا از یک تا ده بشمر، بعد یک نفس عمیق بکش و بیا بیرون.
روز بعد مانولیتا رفت مدرسه. اتفاقاً دوباره یکی از همکلاسی هاش از پشت هولش داد، مانولیتا یاد حرف دیروز لاک پشت پیر افتاد و قبل از اینکه عصبانی بشه و داد و فریاد کنه، رفت داخل لاکش و اونجا از یک تا ده شمرد، بعدش هم یک نفس عمیق کشید و اومد بیرون.
وقتی از لاکش دراومد دیگه خیلی عصبانی نبود! بیخیال همکلاسیش شد، با خودش گفت: اشکالی نداره؛ آخه تو بازی گاهی پیش میاد. بعد هم تا آخر زنگ بازی و تفریح کرد. این راه حل به مانولیتا کمک کرد تا با همه چیز یه طور دیگه برخورد کنه و بلافاصله عصبانی نشه.
راستی راستی همه چیز بهتر شد. دیگر همکلاسی هاش او را کنار نمی‌گذاشتند، معلم دیگه تنبیهش نمی‌کرد و او خیلی خوشحال بود؛ بنابراین مانولیتا با استفاده از این استراتژی که لاک پشت پیر خردمند بهش یاد داد تونست بهتر و خوشحال‌تر زندگی کنه».
تکنیک لاک پشت را می‌توان در هر سنی به کار برد. با این حال، هر چه کودکان زودتر یاد بگیرند که آن را به کار گیرند، بهتر است. به همین دلیل، در دوران مهدکودک برای کوچولو‌ها خیلی مفید است که داستان لاک پشت کوچک، مانولیتا را از قبل یاد داشته باشند.
علاوه بر این، روش‌های مختلفی برای کار با این تکنیک وجود دارد. به کار گیری این تکنیک صرفاً به تعریف کردن این داستان برای کودکان و خردسالان ختم نمی‌شود. باید به کودکان آموخت که چگونه و چه زمانی از آن استفاده کنند. منابع بسیار مفیدی برای این کار وجود دارد.
استفاده از کلمه "لاک پشت" برگرفته از مقاله‌ای علمی و پژوهشی است که در مورد کودکانی با اختلال بیش فعالی و بی توجهی نوشته شده است. در این تکنیک باید به محض شنیدن کلمه لاک پشت حواس متمرکز شود و اندکی پیش از انجام هر کاری مکث کنیم؛ بنابراین وقتی کودک به دلیل تنبیه شدن یا انجام کاری که مثلاً در ارتباط با یکی از همکلاسی هایش از او سر می‌زند، عصبانی است، معلم یا یکی از والدین باید با صدای بلند بگوید "لاک پشت".
کودک باید یاد بگیرد که به محض شنیدن این کلمه پا‌های خود را در آغوش بگیرد و سر خود را روی آنها بگذارد، چشمانش را ببندد و به این ترتیب وانمود کند که داخل لاک خود فرو رفته است. برای چند ثانیه باید تمام ماهیچه هایش را منقبض کند، نفس عمیق بکشد و تا ۱۰ بشمارد، پس از بیرون آمدن از این حالت، ماهیچه‌ها شل می‌شوند و کودک احساس آرامش بیشتری می‌کند.
در کلاس‌های مهد کودک معمولا اسباب بازی وجود دارد؛ بنابراین یکی دیگر از راه‌های آشنا کردن آنها با کنترل و مدیریت احساسات می‌تواند این باشد که مطمئن شوید خانه‌ای کوچک در کلاس وجود دارد که شبیه لاک لاک‌پشت است.
وقتی معلم کلمه لاک پشت را می‌گوید، کودکی که کج خلقی می‌کند یا عصبانی است باید وارد این پناهگاه شود. وقتی وارد پناهگاه شد باید چشمانش را ببندد و تا ۱۰ بشمارد؛ همچنین می‌تواند از تکنیک قبلی شامل انقباض عضلات استفاده کند. وقتی بیرون می‌آید، کودک آرام‌تر می‌شود.
چرا مهم است که تکنیک لاک پشت از سنین پایین به کار گرفته شود؟ زیرا این روش کودکان را عادت می‌دهد یا به نحوی بار می‌آورد که به طور خودکار هر وقت دستخوش احساسات می‌شوند، یاد بگیرند با اندکی درنگ و تمرین تنفس عمیق آنها را مدیریت کنند.
بالطبع کودکانی که این روش را فرا می‌گیرند در سنین نوجوانی که مراحل بلوغ را می‌گذرانند و غلیان احساسات در آنها قوی است، بهتر می‌توانند احساسات شان را مدیریت کنند.
بسیار شاهدیم که نوجوانان پرخاش می‌کنند و اطرافیان شان را کلافه می‌کنند. اگر بچه‌ها از خردسالی یاد بگیرند خشم شان را مهار کنند، در نوجوانی بهتر از پس احساسات شان برمی آیند.
بنابراین، ما با گذاشتن خشت‌های اساسی اول که حقیقتاً خشت‌های ارزشمندی هم هستند، کمک مؤثری به شکل گیری شخصیت کودک مان در دوران نوجوانی و جوانی می‌کنیم.
آموزش عاطفی، مانند آموزش در بسیاری از انواع رشته‌های دیگر، هنگامی که در دوران کودکی انجام می‌شود، تأثیرات بسیار قدرتمندی دارد.
همانطور که دیدیم، تکنیک لاک پشت یکی از راه‌های رسیدن به بلوغ عاطفی است، اما روش‌های بسیار دیگری نیز وجود دارد. هر روشی چنانچه به درستی اجرا شود، تاثیر مثبت خود را خواهد گذاشت.
منبع: سواد زندگی