کلان شهر قم جزو کلان‌شهرهای مذهبی کشور است که از آن به نگین گردشگری مذهبی کشور تعبیر می‌شود و از مقاصد مهم گردشگرانی است که از سراسرکشور و حتی کشورهای همسایه و جهان اسلام به عشق زیارت دخت حضرت امام موسی کاظم علیه السلام، کریمه اهل بیت حضرت معصومه (سلام الله علی‌ها) و زیارت مسجد مقدس جمکران به قم سفر می‌کنند..
مهم ترین شاخص یک کلان‌شهر توسعه یافتگی ها است توسعه شهر قم طی سالیان گذشته مطلوب بوده و نمی‌توان منکر این امر شد ولی متأسفانه در شان و منزلت این شهر نیست در دل شهر قم پروژه‌هایی نهفته است که اگر به آن تمرکز و توجه شود می‌تواند جایگاه این شهر را دو چندان کند. پروژه عظیم بلوار پیامبر اعظم (ص) پروژه ایی که منتظر تعیین تکلیف و تکمیل شدن است.
پروژه پیامبر اعظم (ص) کم تر کسی به این نکته توجه کرده است که اگر تعیین تکلیف شود می‌تواند اقتصاد، گردشگری و مسائل فرهنگی و بعد معنوی و مذهبی شهر قم را متحول و چهره جدیدی به این شهر ببخشد.
بلوار پیامبر اعظم (ص) بزرگترین بلوار اقتصاد مذهبی کشور است و از آن به پروژه حرم تا حرم نیز تعبیر می‌شود.
اما با گذشت چندین سال هنوز که هنوز خاک می‌خورد در حالی که در نقطه نقطه این بلوار می‌توان کاربری‌هایی با بعد معنوی و مذهبی، فرهنگی، تفریحی و تجاری و از سویی گردشگری جانمایی کرد اما مسئولان از این پروژه درآمد ساز و پول‌ساز غفلت کرده‌اند .
در حالی در شهر مقدس مشهد پروژه‌های مهم اقتصادی، تفریحی و فرهنگی برای گردشگری و اقتصاد و توسعه مشهد روز به‌روز در حال رشد است؛ با یک جستجو پی می‌بریم که این روزها تولیت آستانه حرم حضرت سیدالشهدا و حضرت ابوالفضل (ع) پروژه‌های مهم اقتصادی؛ فرهنگی و گردشگری در اطراف شهرکربلا در حال ساخت دارند از پروژه شهرک زائرین و بیمارستانهای تخصصی ویژه زنان تا هتل و پروژه‌های اقتصاد محور که می‌تواند در توسعه و درامد شهر کمک کند.
شهردار قم شهریور سال گذشته طی مصاحبه گفته است پروژه بلوار پیامبراعظم (ص) مهم‌ترین بستر برای سرمایه‌گذاری شهر قم به‌شمار می‌رود که می‌تواند در تولید خدمت بهتر به زائران و مجاوران حضرت معصومه (س) اهمیت داشته‌باشد اما باید پرسید پروژه‌ای با این مهمی چرا هنوز تعیین تکلیف نشده است؟ شاید این بلوار در کنار پروژه فرودگاه و منوریل و مترو باید در میراث ماندگار قم ثبت شود.
روزهای ابتدایی سال ۱۳۷۴ و پیش از سفر مقام معظم رهبری به شهر قم بود که جلسه‌ای با حضور مسئولان وقت مدیریت شهری و مدیریت استان قم در دفتر وزیر کشور وقت برگزار شد. علی‌محمد بشارتی، وزیر کشور وقت در آن جلسه از مسئولان استان قم خواست پروژه‌ای ویژه برای شهر قم تعریف کنند که در آستانه سفر رهبر انقلاب به قم آغاز شود.
در آن جلسه که برخی مسئولان شهرداری تهران نیز حضور داشتند، تجربه پروژه بلوار نواب صفوی در تهران مطرح و بر اساس آن الگوی احداث خیابانی عریض مابین حرم مطهر و مسجد مقدس جمکران تصویب شد، از همان روزها تملک اراضی واقع در طرح این بلوار که از قضا در بافت تاریخی شهر قم نیز قرار داشت توسط شهرداری تهران آغاز و بخشی از محلات، باغ‌ها و خانه‌های تاریخی قم از این بابت تخریب شد.
مسیر شکل‌گیری این پروژه چندان سرراست و مستقیم نبود. ابتدای دهه ۹۰ بود که شهرداری قم آن‌هم در زمانی که تمام بودجه یک سال شهرداری در حوزه عمران شهری به ۱۰۰ میلیارد تومان نمی‌رسید، ۴۰۰ میلیارد تومان برای تکمیل این بلوار اوراق مشارکت فروخت. اوراق مشارکتی که بعدها تبدیل به بدهی‌های کلان بانکی شد و فرایند تکمیل این بلوار را به کاری بسیار پرهزینه بدل کرد، تا جایی که سال ۱۳۹۹ رئیس وقت شورای اسلامی شهر قم هزینه ساخت این بلوار را بیش از هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان برآورد کرد.
ظرفیت های بلوار پیامبر اعظم (ص) مغفول مانده است
برای بررسی آخرین وضعیت بلوار پیامبراعظم (ص) به سراغ رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت مردمی شهرداری قم می‌رویم تا در جریان این پروژه عظیم قرار گیریم.
رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت مردمی شهرداری قم درباره اهمیت بلوار پیامبر اعظم (ص) می گوید: پروژه بلوار پیامبر اعظم به طول ۷ کیلومتر با عرض ۱۰۰ متر در ۳ فاز شامل فاز اول از حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علی‌ها تا میدان معلم، فاز ۲ از میدان معلم تا زیرگذر بلوار فردوسی و فاز ۳ از زیرگذر فردوسی تا مسجد مقدس جمکران طراحی و احداث گردیده است؛ در دو طرف بدنه بلوار پیامبر اعظم (ص) بلوک هایی با کاربری‌های فرهنگی گردشگری تفریحی، تجاری، مسکونی، باغ موزه‌ها و بوستان‌های موضوعی شامل ۱۰۵ بلوک به مساحت تقریبی۱٫۳۰۰٫۰۰۰متر مربع با زیربنای۲٫۸۰۰٫۰۰۰ متر مربع طراحی شده‌است.
این مسئول تاثیر این بلوار بر کلان‌شهر قم را این چنین وصف می‌کند: پروژه بلوار پیامبر اعظم یکی از پروژه های شاخص کلان‌شهر قم می‌باشد که کارکردهای آئینی، مذهبی ، دینی و گردشگری زیارت خواهد داشت و سالانه شاهد میلیون‌ها زائر و گردشگر و مسافر از اقصی‌نقاط کشور و جهان می‌باشیم که به‌عنوان یک محور جذاب سفر و توریسم مذهبی می‌تواند قم را در تراز و سطح بین الملل معرفی نماید.
تنوع کاربری در اقتصادی‌ترین بلوار مذهبی کشور
رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت مردمی شهرداری قم در بخش دیگری از گفت وگوی خود در پاسخ به نوع کاربری‌هایی که برای این بلوار در نظر گرفته شده عنوان می‌کند: کاربری‌های تعریف شده در بلوار پیامبر اعظم (ص) شامل فضاهای تجاری، خدماتی ، مسکونی، گردشگری ، اقامتی، فرهنگی و هنری و بوستان‌های موضوعی (باغ موزه‌ها) می‌باشد که قراردادهای سرمایه‌گذاری در بدنه بلوار پیامبر اعظم (ص) منعقد گردیده‌است.
رمضانی می‌افزاید: این سرمایه‌گذاری ها را می‌توان به قرارداد ساخت هتل ۵ ستاره، مجتمع های تجاری – مسکونی، مجتمع تجاری و مجموعه شهربازی معارفی نام برد که در سال‌های آتی شاهد بهره‌برداری از آنها خواهیم بود. .
بلواری استراتژیک و اعتباراتی سنگین و بی تکلیف
رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت مردمی شهرداری قم با اشاره به میزان اعتبارات این بلوار می‌گوید: در سال ۸۸ به‌جهت تأمین منابع مالی در راستای تملک و بازگشایی مسیر بلوار پیامبراعظم (ص) به میزان ۴۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت سه ساله با نرخ سود بانکی ۱۶ درصد منتشر گردید که با احتساب اعتبارات داخلی، هزینه های قابل ملاحظه طراحی و احداث بلوار پیامبر اعظم (ص) تأمین گردیده‌است که هنوز هم در برخی از اراضی بلوار بلوک‌های تملک نشده به چشم می‌خورد که می‌بایست جهت تکمیل شدن طرح نهایی بودجه و اعتباراتی اختصاص یابد.
رمضانی در ادامه گفت وگوی خود در ارتباط با آخرین وضعیت این پروژه می‌افزاید: بالغ بر ۱۰ قرارداد سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری (هتل ۵ ستاره) مجتمع‌های تجاری – مسکونی، مجتمع‌های اقامتی و شهربازی معارفی در عرصه‌ای به مساحت ۵۸ هزار مترمربع با زیربنای ۳۶۲ هزار مترمربع در حال اجرا می‌باشد که با بهره برداری از پروژه‌های فوق در سال‌های آتی می‌توانند به نوبه خود کمک شایانی به زائرین و مسافرین کریمه اهل بیت سلام الله علی‌ها بنمایند و همین امر موجب می‌گردد سرمایه‌گذاران جدیدی نیز وارد شهر قم شود.
وی ادامه می‌دهد:پروژه بلوار پیامبر اعظم (ص) اگر مورد توجه قرار گیرد می‌تواند در حوزه گردشگری به ماندگاری زائر و در زمینه اقتصادی شهر قم وحتی در زمینه فرهنگی نیز نقش مهمی داشته‌باشد.
بلوار پیامبر اعظم (ص) مهم‌ترین بلوار مذهبی کشور
یکی از اساتید دانشگاه و مدیر گروه رشته گردشگری دانشگاه علمی و کاربردی شهرداری قم درباره اهمیت بلوار پیامبر اعظم (ص) و نوع کاربری‌های آن می‌گوید: بلوار پیامبر اعظم (ص) جزو مهم‌ترین بلوارهای اقتصاد مذهبی کشور به‌شمار می‌رود که مسیر آن ۷ کیلومتر طول دارد و این پروژه در دل آن پروژه‌های عظیم تجاری، اقتصادی، گردشگری مهمی نهفته است این بلوار اگر به آن توجه شود دستاوردهای مهمی برای شهر قم به‌دنبال خواهد داشت.
محمد آقازاده که فعالیت مطلوبی در حوزه گردشگری دارد در ادامه می‌افزاید: با توجه به این مسافت طولانی می‌توان در بلوار پیامبر اعظم (ص) جریانی از زائران را از حرم به‌سمت مسجد جمکران پیش بینی کرد و این طولانی بودن مسافت که وجود خدماتی برای زائران در دل آن نهفته باشد می‌توان انواع خدمات را به گردشگران با توجه به نوع کاربری‌های در نظر گرفته شده ارائه داد که در ماندگاری گردشگران قم تأثیر گذار خواهد بود.
وی با اشاره به‌بعد اقتصادی این بلوار اظهار می‌کند: در بعد اقتصادی و تجاری اگر این پروژه تعیین تکلیف شود می‌تواند آثار اقتصادی خوبی برای قم داشته‌باشد. ارزش افزوده آن با هر خریدی که صورت می‌گیرد ۴ درصد آن برای شهر و شهرداری و یک درصد آن برای تأمین اجتماعی کلان‌شهر قم خواهد بود در بحث‌های خزانه هم نمی‌توان منکر این ارزش افزوده باشیم.
این استاد حوزه گردشگری به‌بعد فرهنگی این بلوار هم اشاره و می‌افزاید: بعد فرهنگی این بلوار را می‌توان چنین تفسیر کرد یک پیاده روی در مسیر حرم تا حرم با فضای معنوی به‌ویژه در سه شنبه‌ها یکی از دستاورد مهم این پروژه عظیم خواهد بود.
وی با اشاره به تأثیر منفی تعلل در تکمیل این پروژه بیان می‌کند: این تعلل‌ها در آینده می‌تواند تغییر کاربری‌هایی صورت گیرد که به ضرر جامعه شهری است و هم اکنون نیز ۸۰ درصد کاربری‌های در نظر گرفته شده در آن تجاری و تفریحی است هرچند چند هتل هم در حال ساخت است ولی کافی نیست باید مسئولان نسبت به تعین تکلیف این پروژه مهم توجه داشته‌باشند اگر پروژه‌های این بلوار تعیین تکلیف شود در رونق گردشگری و ماندگاری مسافر و اقتصاد پایدار شهر قم مؤثر باشد.