کمال‌گرایی؛ مسیری به سوی افسردگی پنهان

مهسا داوری، روانشناس بالینی سازمان روانشناسی کشور در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: کمال‌گرایی، به عنوان یکی از ویژگی‌های شخصیتی که در آن فرد به طور مداوم به دنبال رسیدن به استاندارد‌های بسیار بالا و غیرقابل دستیابی است، می‌تواند در بلندمدت منجر به مشکلات روانی مختلف از جمله افسردگی شود. این افراد معمولاً به خود فشار زیادی وارد می‌کنند تا همه چیز را به بهترین شکل ممکن انجام دهند و از اشتباهات به شدت هراس دارند. این تلاش برای رسیدن به کمال، اگرچه ممکن است در کوتاه‌مدت به موفقیت‌های قابل توجهی منجر شود، اما در بلندمدت به عواقب ناخوشایندی ختم می‌شود.

او ادامه داد: یکی از عوامل اصلی که باعث افسردگی در افراد کمال‌گرا می‌شود، ناکامی‌های پی‌درپی در رسیدن به اهداف بلندپروازانه است. این افراد به دلیل انتظارات غیرواقعی که از خود دارند، به ندرت از عملکرد خود رضایت دارند. حتی در صورت موفقیت، به جای لذت بردن از آن، بیشتر روی نقاط ضعف و کاستی‌های خود تمرکز می‌کنند. این احساس ناکامی مداوم می‌تواند به تدریج به افسردگی منجر شود.

داوری تصریح کرد: همچنین، افراد کمال‌گرا تمایل دارند که به شدت از شکست‌ها و اشتباهات خود ناامید شوند. آنها این شکست‌ها را نشانه‌ای از ناتوانی‌های خود می‌دانند و به سختی می‌توانند آنها را به عنوان بخشی از فرایند یادگیری بپذیرند. این نگرش منفی نسبت به شکست‌ها می‌تواند به احساس بی‌ارزشی و خودکم‌بینی منجر شود که از عوامل مهم ایجاد افسردگی است.

او ادامه داد: از سوی دیگر، افراد کمال‌گرا به دلیل تمایل به کنترل کامل بر همه جوانب زندگی، غالباً با استرس مزمن مواجه هستند. این استرس نه تنها باعث خستگی جسمی و روانی می‌شود، بلکه می‌تواند سیستم عصبی را تضعیف کند و فرد را در معرض خطر بیشتری برای افسردگی قرار دهد. آنها همچنین ممکن است از ترس عدم موفقیت، از انجام وظایف مهم خودداری کنند که این امر می‌تواند به احساس بی‌کفایتی و کاهش اعتماد به نفس منجر شود.

داوری تصریح کرد: کمال‌گرایی نیز می‌تواند به مشکلات اجتماعی منجر شود. افراد کمال‌گرا به دلیل انتظارات بالایی که از خود و دیگران دارند، ممکن است در روابط بین‌فردی خود با چالش‌های زیادی مواجه شوند. این افراد ممکن است از دیگران انتظارات غیرواقعی داشته باشند یا به شدت از انتقاد‌های دیگران تأثیر بپذیرند. این عوامل می‌تواند باعث ایجاد تعارضات در روابط و انزوای اجتماعی شود که از عوامل مهم افسردگی به شمار می‌آید.

او ادامه داد: در نهایت، کمال‌گرایی می‌تواند فرد را از تجربه لذت‌های زندگی محروم کند. افراد کمال‌گرا غالباً تمام وقت و انرژی خود را صرف رسیدن به اهداف بلندپروازانه می‌کنند و کمتر به خود اجازه می‌دهند که از لحظات خوش زندگی لذت ببرند. این تمرکز بر کار و وظیفه، به جای لذت‌بردن از زندگی، می‌تواند باعث احساس پوچی و نارضایتی عمیق در طولانی‌مدت شود.

داروی تصریح کرد: برای مقابله با این اثرات منفی، افراد کمال‌گرا باید بیاموزند که انتظارات خود را تعدیل کرده و از خود و دیگران انتظار کمال نداشته باشند. پذیرش اشتباهات و شکست‌ها به عنوان بخشی طبیعی از زندگی و یادگیری، می‌تواند به کاهش استرس و پیشگیری از افسردگی کمک کند. همچنین، یادگیری روش‌های مدیریت استرس و ایجاد تعادل بین کار و زندگی شخصی، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و پیشگیری از افسردگی در افراد کمال‌گرا منجر شود.

خبرنگار: عطیه رضایی