۶ شهریور، روز جهانی خفاش‌ها

به بهانه روز جهانی، در اصل شب جهانی خفاش‌ها کمی با این موجودات ارزشمند آشنا شویم.

 پرنده ه‎ایی که پر ندارد، با چشم‌های جادویی در میان حیوانات، شاید هیچ موجودی به اندازه خفاش‎ خارق‎العاده نباشد. تقریباً هیچ چیز نمی‌تواند از دید او پنهان بماند و فرار کند.

 خفاش‌ها حتی می‌توانند اشیایی را که به نازکی تارِ مو هستند، تشخیص دهند. فناوری هیچ هواپیمای بی سرو صدایی نمی‌تواند به پیچیدگی پرواز خفاش‎ها باشد.

در دنیا بیش از ۱۰۰۰ نوع خفاش وجود دارد. آن‌ها نه تنها دارای رنگ، جثه، وزن و اندازه متفاوتی هستند که از نظر نحوه زندگی و خورد و خوراک هم دارای اختلاف‏اند.

 بعضی حشره‎خوار، بعضی گیاه‎خوار و تعداد بسیار معدودی هم خون خوار هستند. خفاش‏‎ در حالی‎‏که پرنده‎ای چابک و سریع پرواز است، فاقد پر است! بال‌های آن‌ها به جای پوست و پر، جنسی همچون چرم دارد که حالت ارتجاعی‌اش به خفاش امکان پرواز می‎دهد. همچنین مانند دیگر پستانداران دندان دارند و قسمت‌هایی از بدنشان را مو پوشانده است. جالب است بدانید خفاش ماده به جای تخم‎‏گذاری، باردار می‎شود. خفاش ماده، یک مامان توانمند خفاش‏ها از تمیزترین حیوانات‎اند، فصل جفت‎گیری شان پاییز است، اما بعضی از گونه‌های آن‌ها قادرند حاملگی خود را با نگهداری سلول‏های نر در بدنشان، مدت‏ها به عقب بیندازند و دوران بارداری را در فصل بهار و ایام گرمی هوا سپری کنند.

خفاش ماده در هر بارداری، تنها یک نوزاد به دنیا می‎آورد ولی به طور نادر، گاهی هم دوقلو می‎زاید. هنگام شیر دادن، مادر‌ها و نوزادان دور هم جمع می‌شوند و با تشکیل گروه بزرگی، هوای غار را با حرارت بدنشان گرم می‌کنند.

تامین غذای نوزاد هم به عهده مادر است و شب هنگام که مادر برای یافتن غذا به پرواز درمی‎آید، بچه‎، خود را به مو‌های مادر می‌چسباند و تا پایان شکار همراه اوست. این همراهی و مراقبت و مواظبت تا چهار هفته ادامه دارد. در این مدت بچه‌خفاش کاملا رشد کرده، قادر به پرواز و شکار می‌شود و پی سرنوشتش می‎رود. عجایب زندگی خفاش‌ها در ایام گرمی هوا، یعنی بهار و تابستان و اوایل پاییز لایه‎ای چربی بدن خفاش را می‎پوشاند و موجب افزایش وزنش می‎شود و در واقع همین لایه چربی، ذخیره غذایی است که سوخت و ساز ایام خواب زمستانی او را تامین می‎کند، اما مصرف ذخیره غذایی او در ایام بیداری، خیلی زیاد می‎شود و اگر زودتر از بهار بیدار شود، به مشکل کمبود مواد غذایی دچار و چه‏بسا با خطر مرگ مواجه شود.

 خفاش‌ها جانورانی اجتماعی هستند و به‌طور گروهی زندگی می‎کنند، به خواب می‏روند و در خواب‎های زمستانی از گرمای بدن هم بهره ‎مند می‏شوند. آن‌ها هر شب برای تغذیه خود، بین هزار تا سه هزار حشره بزرگ و کوچک را شکار کرده و می‎‏خورند.

خفاش «پوزه خوکی» تایلند با قدی به طول ۵/۲ سانتی‎متر و وزنی حدود دو گرم، کوچک‎ترین آن هاست و خفاش «روباه پرنده»، بزرگ‌ترین آن‌ها به شمار می‏رود. جثه روباه‌پرنده خیلی بزرگ‌تر از خفاش‏های معمولی و در حد یک توله سگ یا بچه گربه است؛ منتها توله سگ یا بچه گربه‌ای با بال‌هایی که فاصله دو سر آن‌ها گاه به دو متر می‏رسد و امکان و قدرت پرواز سریعی را به او می‏دهد.