فرایند بازگشت آزادگان به میهن، دو هفته پس از اشغال نظامی کویت توسط ارتش صدام و دو روز پس از آن انجام شد که صدام در نامه‌ای به آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی ـ رئیس‌جمهور وقت ایران ـ بار دیگر عهدنامه ۱۹۷۵ الجزیره را پذیرفت و به شرایط ایران برای پایان جنگ تسلیم شد و از جمله قول عقب‌نشینی از مرز‌های ایران و آزادسازی اسیران ایرانی را داد.
به دنبال تبادل این نامه و پاسخ آن بود که توافق نهایی برای پذیرش آتش‌بس در سرتاسر مرز‌های مشترک دو کشور ایران و عراق صورت عملی به خود گرفت؛ البته ناگفته نماند که اتخاذ چنین رویکردی مخصوصا از سوی رژیم بعث عراق ناشی از الزامات ضروری و ذاتی گشایش و شروع جنگ در جبهه کویت بود.
ستاد رسیدگی به امور آزادگان در ۲۲ مرداد ۱۳۶۹، در نخستین گام با تبادل انبوه اسرا مواجه شد و بر اساس همان قانون و با مساعدت و همراهی دیگر دستگاه‌ها مسوولیت این کار عظیم را به دوش گرفت و تبادل بیش از ۴۰ هزار آزاده و به همین تعداد اسیر عراقی را انجام داد.
اگر چه در جریان تبادل اسرا تعداد بسیاری از آنها به میهن بازگشتند، اما در میان آنها خلبانی ارتشی بود که برای صدام از ارزش ویژه‌ای برخوردار بود و او را سال‌ها در عراق زندانی نگه داشت. در روز ۲۶ شهریور ماه ۵۹ ارتش رژیم بعثی صدام در مناطق مهران و قصرشیرین و همچنین پاسگاه‌های بازرگان، سوبله، صفویه، رشیدیه، طاوسیه، دویرج و فکه عملیات نظامی انجام داد. دولت جمهوری اسلامی ایران نیز تصمیم گرفت برای جوابگویی به تجاوزات رژیم بعثی صدام، تعدادی از تانک‌ها و توپخانه دشمن که در منطقه زرباتیه شناسایی شده بود، منهدم کند.
صبح روز ۲۷ شهریور ماه ۵۹ حسین لشکری با یک فروند هواپیمای «اف-۵» به همراه یک دسته پروازی برای پاسخگویی به تجاوزات دشمن، اقدام به انهدام تانک‌ها و توپخانه‌هایی کرد که روز قبل پاسگاه‌های مرزی ایران را گلوله باران و وارد خاک ایران شده بودند. پس از منهدم کردن ادوات نظامی دشمن، هواپیمای لشکری دچار سانحه و آسیب می‌بیند و حسین لشکری که دیگر هواپیمایش قادر نبود به سلامت در پایگاه هوایی به زمین بنشیند، مجبور به ترک هواپیما و استفاده از چتر نجات می‌شود و نهایتاً در نقاط مرزی به اسارت نیرو‌های رژیم بعثی عراق درمی‌آید.
شرح حال زندگی اولین اسیر و آخرین آزاده جمهوری اسلامی ایران شهید سرلشکر خلبان حسین لشکری که لقب «سید الاسراء» ایرانی را از رهبر معظم انقلاب (مد ظله العالی) دریافت کرد جالب و شنیدنی است. خلبان آزاده حسین لشکری، ملقب به «سیدالاسراء ایران»، در سال ۱۳۳۱ در روستای ضیاء آباد شهرستان قزوین به دنیا آمد.
وی دوره تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش به پایان رساند و برای ادامه تحصیل به قزوین رفت. در سال ۱۳۵۰ پس از اخذ دیپلم برای انجام خدمت سربازی به لشکر ۷۷ خراسان اعزام شد. همان موقع با درجه گروهبان سومی در رزمایش مشترکی که بین نیروی زمینی و هوایی انجام می‌گرفت، حضور داشت و با خلبانان شرکت‌کننده در رزمایش آشنا شد.
پس از آن شور و شوق فراوانی به حرفه خلبانی در وی ایجاد شد؛ به طوری که پس از پایان دوره سربازی در آزمون دانشکده خلبانی شرکت کرد و پس از موفقیت به استخدام نیروی هوایی درآمد.
در سال ۱۳۵۴ پس از گذراندن مقدمات آموزش پرواز در ایران، برای تکمیل دوره خلبانی به آمریکا اعزام شد و با درجه ستوان دومی به ایران بازگشت و به عنوان خلبان هواپیمای شکاری اف ـ ۵ مشغول به خدمت شد.
ابتدا در پایگاه تبریز مشغول به کار بود ولی با شدت گرفتن تجاوزات رژیم بعث عراق به پاسگاه‌های مرزی جنوب و غرب کشور، برای دفاع از حریم هوایی میهن اسلامی به پایگاه هوایی دزفول منتقل شد.
حسین لشکری با آغاز جنگ تحمیلی به خیل مدافعان کشور پیوست و پس از انجام ۱۲ ماموریت هواپیمای وی مورد اصابت موشک دشمن قرار گرفت و مجبور به ترک هواپیما شد که نهایتاً در مناطق مرزی به اسارت نیروی بعث عراق درآمد.
سه ماه اول دوران اسارتش در سلول انفرادی بود و پس از آن در مدت هشت سال با حدود ۶۰ نفر دیگر از همرزمانش در یک سالن عمومی و دور از چشم صلیب سرخ جهانی نگهداری شد.
پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ از سوی جمهوری اسلامی ایران در ۲۷ تیرماه ۱۳۶۷ وی را از سایر دوستان جدا کردند و قسمت دوم دوران اسارت او ۱۰ سال به طول انجامید. خلبان حسین لشکری پس از ۱۶ سال، در سال ۱۳۷۵ به نیرو‌های صلیب سرخ معرفی شد و دو سال بعد در روز هفدهم فروردین سال ۱۳۷۷ به ایران بازگشت.
خلبان لشکری جانباز ۷۰ درصد نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران که با تحمل ۱۸ سال (۶۴۱۰روز) اسارت دشمن بعثی و مقاومت جانانه در برابر تهدید، تطمیع و شانتاژ رژیم بعث عراق، پیروزمندانه به میهن اسلامی بازگشته بود، در بدو ورود در دیدار صمیمانه با فرماندهی معظم کل قوا (مدظله العالی) ضمن تجدید بیعت با معظم له، مفتخر به لقب «سید الاسرای ایران» از سوی رهبر معظم انقلاب شد.
این خلبان سرافراز سرانجام در روز نوزدهم مرداد سال ۱۳۸۸ بر اثر عارضه‌های ناشی از دوران اسارت در سال‌های جنگ تحمیلی به شهادت رسید. در آثاری همچون «سید الاسراء»، «۶۴۱۰» و «روز‌های بی‌آینه» به زندگی شهید لشکری اشاره شده است.
منبع: ایسنا