اولین قسمت از مستند «سرطان اجتماع» شب گذشته ۶ مرداد روی آنتن شبکه مستند سیما رفت، مستندی که تیزر و خبر پخش آن با اقبال در شبکه‌های اجتماعی مواجه شده است و احتمالاً جزء مستند‌های پربیننده باشد.
افتتاحیه مستند با روایتی از اولین فساد بزرگ در ایران شکل گرفت و یاسر قدسی راوی مستند اینگونه شروع کرد که «اولین فساد اقتصادی پر سر و صدا در ایران اختلاس ۱۲۳ میلیارد تومانی بود که اوایل دهه ۷۰ رخ داد و فاضل خداداد اعدام شد.»
وی در ادامه به نام‌هایی اشاره کرد که اسامی‌شان در پرونده‌های جنجالی فساد خبری شده است از شهرام جزایری تا مه‌آفرید امیرخسروی و دیگر چهره‌ها و سوژه‌هایی که در صدر اخبار فساد قرار گرفتند.
اولین قسمت از مستند با پرونده‌ای درباره بورس کالا پیش رفت و با تصویری که از صف طولانی و چند ده متری مردم نشان داده شد، راوی این پرسش را مطرح کرد: «صف جلوی وزارت صمت، نه صف نانوایی است، نه صف دریافت کالا‌های اساسی و نه حتی صف صندوق‌های رای. فکر هر چیزی را می‌شود کرد؛ جز اینکه این صف، صف متقاضیان دریافت پروانه تولید باشد؛ پروانه صنایع پایین‌دستی پتروشیمی. یعنی چه اتفاقی افتاده که تولید، این همه علاقه‌مند و مشتاق پیدا کرده؟!»
مستند در قسمت اول با نگاهی به تاریخچه بورس کالا به مفسدانی پرداخت که شرکت‌ها و کارخانه‌های مختلفی به صورت سوری ثبت کردند تا بتوانند سهم و امتیاز دریافت کنند.
فرم مستند «سرطان اجتماع» روایت محور است که یاسر قدسی که خود در ابتدای قسمت اول به ۲ دهه فعالیت خبری و رسانه‌ای‌اش اشاره کرد این روایت را بر عهده دارد.
او در مستند گفت‌وگو و مصاحبه دارد و به لوکیشن‌های مختلفی مرتبط با فساد، مجرمین و ... سر می‌زند تا مستند از یک مجموعه گفت‌وگو محور صرف خارج شده و بیشتر به اثری تحقیقی تبدیل شود. در این میان گاهی هم با کارشناسان امنیتی که یک پای ثابت شناسایی موارد فساد هستند گفت‌وگو می‌شود که چهره‌های آنها از دوربین‌ها پنهان می‌ماند.
این مستند بنا دارد با مروری بر پرونده‌های مجرمانه اقتصادی، روند اختلال در سیستم را از مرحله شکل‌گیری معضلات تا خروجی، همراه با انواع نابسامانی‌های اقتصادی در زندگی مردم به نمایش درآورد و امشب دومین قسمت از آن در حوزه قاچاق سوخت روی آنتن می‌رود.
مجموعه مستند «سرطان اجتماع» در حوزه‌های خصوصی‌سازی، نظام سلامت، قوانین شهرداری، زمین، گمرگ، سوخت و … به بررسی پرونده‌های واقعی می‌پردازد تا از طریق مرور جرائم به شکلی جزئی‌تر، به اتفاقات رخ داده در نظام اقتصادی کشور توجه شود. این مجموعه در هر قسمت ضمن بررسی پرونده‌های واقعی، به ردیابی فرآیند معیوب رخ داده با حضور کارشناسان و ارائه راهکار خواهد پرداخت.
«سرطان اجتماع» محصول مشترک موسسه فرهنگی هنری اندیشه شهید آوینی، شبکه مستند سیما و مرکز هنری رسانه‌ای نهضت است.