بنابر آمار سالانه ۱۸۰ هزارتن پنبه مورد نیاز صنعت نساجی است که حدود نیمی از آن در داخل تولید و مابقی از طریق واردات تامین می شود. این درحالی است که بر خودکفایی پنبه به عنوان یکی از ۵ محصول مهم استراتژیک در برنامه هفتم تاکید شده است.
با توجه به سابقه خودکفایی تولید پنبه و حتی صادرات در کشور، دستیابی مجدد به این امر دور از انتظار نیست و تنها تحقق این موضوع نیازمند رفع مشکلات بازرگانی و حذف ارز نیما از واردات است تا با توسعه کشت، خودکفایی تحقق یابد. در همین راستا محمدحسین کاویانی مدیرعامل صندوق پنبه می گوید: بنابر آمار سالانه حداکثر ۱۸۰ هزار تن پنبه مورد نیاز کارخانجات پنبه پاک کنی است، که با احتساب تولید ۸۰ تا ۸۵ هزارتن پنبه در کشور، حداکثر نیاز واردات ۱۰۰ هزارتن خواهد بود.
کاویانی با بیان اینکه پتانسیل خودکفایی ۱۰۰ درصدی پنبه در کشور وجود دارد، افزود: طی یک برنامه منسجم ۵ ساله امکان تولید ۵۰۰ هزارتن پنبه در کشور وجود دارد چراکه نمی توان کشاورز را وادار کرد که در صورت عدم صرفه اقتصادی زراعت پنبه این محصول را کشت کند یا صنعت نساجی را مکلف کرد که در شرایطی که پنبه خارجی ۸۰ تا ۸۵ هزارتومان تمام می شود، پنبه داخل را گرانتر خریداری کند.
مدیرعامل صندوق پنبه ادامه داد: تا سال ۸۲ به پنبه دانه همانند دیگر دانه های روغنی یارانه تعلق می گرفت و در شرایط کنونی حداقل ۱۰۰ هزارتن تولید تخم پنبه داریم که ۱۶ هزارتن روغن مطلوب از آن استحصال می شود. اما از سال ۸۲ تاکنون پنبه دانه از روغن کشی حذف شده است که با پرداخت امتیازات دیگر دانه های روغنی علاوه بر استحصال روغن، کنجاله سویا در اختیار کشاورزان قرار می گیرد.
او گفت: دولت و وزارت جهاد کشاورزان را نمی تواند وادار به تولید پنبه ارزان کند، از این رو همانند اکثر کشورهای تولیدکننده پنبه باید یارانه به این بخش تخصیص دهد تا فرصت خودکفایی این محصول استراتژیک، بی نیازی از واردات، ایجاد اشتغال و تناوب کشت با دیگر محصولات را از دست ندهیم چراکه کشاورزان کشور با ارز آزاد تولید می‌کنند که براین اساس توان رقابت با پنبه خارجی را ندارند، از این رو مابه التفاوت ارز نیما و آزاد باید تحت عنوان یارانه در اختیار کشاورزان پنبه کار قرار بگیرد.
پتانسیل خودکفایی پنبه ظرف ۳ سال دست یافتنی است
در ادامه ابراهیم هزارجریبی مجری طرح پنبه وزارت جهاد گفت: براساس برآوردهای صورت گرفته امسال سطح زیرکشت پنبه حدود ۹۰ هزارهکتار است که با برداشت ۲۵۰ تا ۲۷۰ هزارتن وش، حدود ۷۰ تا ۷۵ هزارتن پنبه سفید استحصال می شود که این رقم نصف نیاز صنعت نساجی را جوابگوست.
به گفته او، با توجه به سیاست خودکفایی پنبه در برنامه هفتم، بذر استاندارد به میزان کافی تهیه و در اختیار بهره برداران گذاشته شده است، همچنین به ازای هرکیلو پنبه تولید داخل ۲۰ هزارتومان یارانه بذر تخصیص دادیم و برای رسیدن به خودکفایی باید واردات را با عدم تخصیص ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان کنترل کرد تا با ایجاد رقابت عادلانه بین تولیدکننده و واردکننده، توسعه کشت پنبه صورت بگیرد.
هزارجریبی با بیان اینکه سالانه ۱۵۰ هزارتن پنبه مورد نیاز صنعت نساجی است، افزود: با ایجاد کارخانه های جدید و توسعه کارخانه فعلی ۱۸۰ هزارتن پنبه در داخل مورد نیاز است که با بازنگری موضوع بازرگانی در داخل و حذف ارز نیما از واردات پنبه، تولید برای کشاورز صرفه اقتصادی دارد.
مجری طرح پنبه وزارت جهاد گفت: براساس برنامه هفتم طی ۵ سال باید به خودکفایی پنبه برسیم، درحالیکه دستیابی به این امر مهم از لحاظ فنی به شرط رفع مسئله بازرگانی و عدم تخصیص ارز ارزان طی ۳ سال شدنی است که بدین ترتیب حدود ۳۰۰ میلیون دلار در خروج ارز از کشور جلوگیری می شود.
آمارها حاکی از آن است که از ابتدای سال ۳۲ هزار تن پنبه وارد کشور شده است که با احتساب تولید داخل، میزان واردات حداکثر همانند سال گذشته ۱۰۷ هزارتن خواهد بود.
خودکفایی پنبه تنها مستلزم ایجاد زیرساخت و اقتصادی بودن تولید
قاسم پیشه ور رئیس اتاق اصناف کشاورزی گفت: در سنوات قبل دولت کارخانه های متعدد پنبه پاک کنی و نخ ریسی ایجاد کرده بود و از طرفی برای کشت عمده محصول هم سیاست های حمایت های در قالب کشت قراردادی و سرمایه در گردش در نظر گرفته بود که متاسفانه پایین بودن قیمت پنبه در مقایسه با دیگر زراعت ها، فرسودگی کارخانجات و عدم جایگزینی موجب شد تا تولیدکنندگان به سمت کشت دیگر محصولات روند.
به گفته او، دولت باید زیرساخت های لازم را در قالب کشت قراردادی فراهم کند تا محصول تولیدی روی دست کشاورز باقی نماند که دولت ناگریز به خرید تضمینی از کشاورزان شود. گفتنی است با اعمال سیاست های حمایتی از کشاورزان خودکفایی این محصول استراتژیک محقق می شود.
پیشه ور با بیان اینکه دستیابی به خودکفایی پنبه نیازمند فراهم شدن زیرساخت های لازم است، افزود: بنابر آمار در سنوات گذشته سه استان شمالی به سرزمین طلای سفید شهرت داشت، درحالیکه اکنون کشت در این استان ها بندرت انجام می شود، درحالیکه بدلیل مزایای بالای کشت این محصول باید حمایت های همه جانبه از تولید صورت بگیرد.
رئیس اتاق اصناف کشاورزی گفت: با کشت پنبه در کارخانجات پنبه پاک کنی از تخم پنبه امکان استحصال روغن وجود دارد و از طرفی از پوست دانه و تخم پنبه ها می توان به عنوان خوراک دام استفاده کرد، از این رو توسعه کشت این محصول استراتژیک نیازمند اقتصادی شدن تولید است، درغیر این صورت کشاورزان به سراغ کشت دیگر‌محصولات می روند.
براساس اسناد بالادستی به ویژه سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب در برنامه هفتم، وزارت جهاد کشاورزی به کمک سایر دستگاه‌ها و نهادها باید بتواند امنیت غذایی را تا حد ۹۰ درصد با خودکفایی محصولات اساسی و البته با حفظ منابع زیستی و پایه و طبیعی حاصل کند، هرچند تحقق خودکفایی ۵ محصول اساسی مستلزم ایجاد زیرساخت های لازم و حذف ارز نیما از واردات است تا امکان رقابت تولیدکنندگان داخل و خارج وجود داشته باشد.
خبرنگار: آزاده محبی