موسیقی اصیل ایرانی مرمت و بازآفرینی شود

امیرحسین سمیعی مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ در برنامه تلویزیونی «تار و ترنج» محصول شبکه آموزش حضور یافت و درباره موسیقی سنتی و اصیل ایرانی سخن گفت.

او در این برنامه ضمن بیان این نکته که شبکه‌های مجازی موجی از ضدفرهنگ‌ها را به ارمغان آورده‌اند، بیان کرد: ما به دلیل رسانه‌های قابل دسترس در شبکه‌های مجازی در یک واژگونی فرهنگی قرار داریم که ناخودآگاه موجی از ضد فرهنگ‌ها را برای ما به ارمغان آورده است.

وی افزود: اگر این نکته را بپذیریم، متوجه می‌شویم که ذهن سازنده موسیقی ما را چه چیز‌هایی پر کرده است. انواع و اقسام موسیقی‌هایی که برای ما مرجع اصالت ندارند. از موسیقی غرب و شرق گرفته تا خاورمیانه که ایرانی نیستند و برای ما کارکردی هم ندارند، چون ریشه در فرهنگ ما ندارند و صرفاً یکسری سروصدا هستند. من زمانی که در شهرداری مسئولیت داشتم شروع کردم به بازآفرینی نوحه‌های اقوام که در شهر‌های مختلف ما جریان داشت و آن را در قالب چند مجموعه منتشر کردم تا دوباره سبد شنیداری مخاطب پر شود.

مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ با اشاره به اینکه باید از نظر کیفی و کمی دست به تولید اثر زد، گفت: برای زنده نگه داشتن اصالت‌ها و عادت کردن گوش تولیدکنندگان باید این کار را انجام داد. البته که دوستانی هم هستند که در مقابل این موج ایستادگی می‌کنند، اما من معتقدم که این موج غالب می‌شود. کما اینکه ما دوباره پارچه‌نویسی عاشورایی را در مقابل بنر‌ها باب کردیم و چقدر هم از آن استقبال خوبی صورت گرفت.

این کارشناس موسیقی اظهار کرد: زمانی جهان بینی خطیب، واعظ و کسی که مخاطب را به فیض می‌رساند به شدت ریشه در سنت‌های موسیقایی و شعر ما داشت. نمونه بارز آن نوحه‌هایی است که این روز‌ها وقتی به یادآوری از گذشته خوانده می‌شود اصطلاحاً دل همه را تکان می‌دهد و این جهان‌بینی نشأت گرفته از نگاه آن انسانی بوده که روی منبر می‌نشسته و نوحه می‌خوانده است که به شدت عجین با ریشه‌های موسیقی ایرانی بود. در آن فصل از زمان، موسیقی ایرانی و موسیقی آئینی ما به قدری در هم تنیده بودند که گاهی شما نمی‌دانستید معروف‌ترین خوانندگان زمان نوحه‌خوان بوده‌اند و برعکس؛ در مجموعه «پرده عشاق» همه این نوحه‌ها جمع شده است.

او ادامه داد: موسیقی سوگ بوشهر یکی از غنی‌ترین موسیقی‌های ما است؛ یا تمام نوحه‌هایی که در مراسم‌های سینه‌زنی قدیم بوده است که گاهی نامنظم بود، اما در هم تنیده در موسیقی ایرانی. ما بیش از حد تحت تأثیر ضدفرهنگ‌ها هستیم، اما فرصت برای زنده کردن این امر را داریم. ما خودمان مقصر هستیم چرا که رسانه را مهار نکردیم، درحالی که در همه جای دنیا رسانه مهار می‌شود. باید یک نقطه سنجش و رصد در رسانه داشته باشیم و نگذاریم هرچیزی در آن اتفاق بیفتد. گاهی آنقدر فاصله ایجاد می‌شود که دیگر به آنچه که داشتیم، نمی‌رسیم. این سعی، تلاش، بازآفرینی و آوردن نغمه‌های سنتی می‌تواند فرهنگ آئینی خودمان را دوباره زنده کند، معتقدم هنوز ریشه‌ها را داریم و این رشته کامل پاره نشده است.

سمیعی در ادامه تأکید کرد: ما در عین اینکه نمی‌گذاریم به میراث کهن و قدیمی‌مان خدشه‌ای وارد شود، اگر نیاز باشد آن را مرمت هم می‌کنیم؛ موسیقی نیز به این مرمت نیاز دارد و نمی‌توان آن را رها کرد، چرا که اگر فرو بریزد ما فرو می‌ریزیم. تصور کنید بیست سال بعد نوجوان هیچ چیزی از ریشه‌های خود ندارد. هرکدام از ما یک مسئولیت و وظیفه‌ای برای زنده نگه داشتن این اصالت داریم و باید آن‌ را حفظ کنیم.

مدیرکل دفتر موسیقی در پایان با اشاره به روح آثار موسیقایی افزود: آثار محسن چاوشی که خیلی دوست داشتنی هم هست از نظر محتوا و بار موسیقایی به شدت برگرفته از موسیقی ایرانی است. نوگرایی در ارکستراسیون، استفاده از موسیقی تلفیقی و پاپ اشکالی ندارد، مهم روح اثر است که باید موسیقی ایرانی در آن جوشش داشته باشد. موسیقی‌هایی که رنگ و بوی آئینی و عاشورایی دارند، به شدت ایرانی هستند و باید زنده بمانند. متأسفانه، روشنگری برای نسل جوان انجام نشده است. ما یک جا نشسته‌ایم و صرفاً می‌گوییم این خوب است و این بد است، اما هیچ توضیحی درباره آن نداریم. مسئله تبیین برای ما مسئله‌ای است که همه صاحب نظران باید پای کار بیایند و وارد میدان شوند.

منبع: معاونت هنری