سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور به عنوان یک سازمان مستقل حاکمیتی، اجرایی و در جایگاه تشکیلات یکی از معاونت‌های وزارت جهاد کشاورزی مسئولیت حفظ، احیا، توسعه و بهره‌برداری اصولی و پایدار از منابع طبیعی تجدیدشونده کشور را بر عهده دارد.
اعمال حاکمیت و مدیریت بر اراضی منابع طبیعی کشور که از آن به عنوان اراضی ملی و انفال هم یاد می‌شود، مأموریت خطیر این سازمان است.
هدف سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، حفظ و حمایت، احیا، توسعه و بهره‌برداری اصولی از جنگل‌ها، مراتع، اراضی جنگلی، بیشه‌های طبیعی، اراضی مستحدثه ساحلی و حفاظت و حمایت از آب و خاک کشور از طریق مدیریت علمی بر حوزه‌های آبخیز و رعایت اصول توسعه پایدار است.
همچنین یکی از وظایف منابع طبیعی، حفظ مراتع و جلوگیری از تخریب یا آتش سوزی آنها به علل مختلف است که همکاری مردم برای جلوگیری از بروز این موضوع اهمیت زیادی دارد.
براساس آمار موجود، وسعت کل مراتع استان حدود ۱.۲ میلیون هکتار بوده که ۴۲۰ هزار هکتار آن جزء مراتع ییلاقی، ۳۰ هزار هکتار جزء مراتع قشلاقی و ۷۵۰ هزار هکتار جزء مراتع میانبند (مناطق بین قلمروهای ییلاقی و قشلاقی عشایر) است.
وقتی فصل گرما می‌رسد، آتش سوزی در مراتع، مزارع و جنگل ها به دغدغه‌ای برای کشاورزان، محیطبانان و فعالان محیط زیست تبدیل می شود خوشبختانه امسال به رغم اینکه اولین ماه تابستان، آخرین روزهای خود را سپری می کند، موارد آتش سوزی در مراتع استان در مقایسه با سال گذشته بسیار اندک بود اما اطلاع رسانی و آگاهی بخشی در این زمینه بسیار لازم و ضروری است.
ثبت ۳۹۲ هکتار آتش سوزی مراتع زنجان در سال گذشته
مدیرکل مدیریت بحران استان زنجان با بیان اینکه طی سال گذشته ۶۷ مورد آتش سوزی مراتع استان به میزان ۳۹۲ هکتار به وقوع پیوست، گفت:این میزان در مقایسه با مدت مشابه قبل، افزایش ۶۳ درصدی داشت.
عباس بابایی افزود:طی سال ۱۴۰۱ چهار مورد آتش سوزی مراتع استان به میزان ۵۸ هکتار ثبت شده بود.
این مسوول با بیان اینکه از ابتدای سال جاری تاکنون ۹ مورد آتش سوزی به میزان ۴۸ هکتار در استان ثبت شد، ادامه داد: از این میزان، بیشترین آتش سوزی مربوط به شهرستان زنجان با ۳۰ هکتار و مابقی نیز مربوط به شهرستان های ابهر، ایجرود، طارم و ماهنشان بوده است.
وی بر لزوم آمادگی دستگاه های متولی در خصوص اقدامات به هنگام برای خاموش کردن آتش سوزی مراتع استان تاکید کرد و یادآور شد: با توجه به فصل گرما این مهم باید بیش از گذشته در دستور کار دستگاه قرار بگیرد.
بابایی با اشاره به بارندگی های استان در سال جاری، افزود: بارش ها به تراکم پوشش گیاهی منجر شده است اما از طرفی گرمای ماه های تیر و مرداد احتمال آتش سوزی ها را به مراتب افزایش می دهد.
وی با بیان اینکه مدیریت بحران استان برنامه ریزی مطلوبی را برای مقابله با حوادث آتش سوزی امسال در دستور کار خود قرار داده است، اظهار داشت: در این زمینه جلسات هماهنگی با دستگاههای متولی و منابع طبیعی استان برگزار شده است.
مدیر کل مدیریت بحران استان زنجان با تاکید بر اینکه همکاری های بین بخشی در این زمینه به پیشبرد بهتر کارها منتهی می شود، ادامه داد: همکاری روستاییان و رهگذران نیز در تحقق اهداف تعیین شده امری مهم محسوب می شود.
وی با تاکید بر اینکه هم افزایی بهتر به انسجام بخشی همچنین پوشش ضعف ها کمک بسزایی می کند، گفت: منابع طبیعی یک ثروت همگانی است و در قبال آن همه باید خود را مسوول بدانند.
بابایی علت عمده آتش سوزی های مراتع استان را عامل انسانی، اختلافات و درگیری بر سر زمین، روشن نگه داشتن آتش، بی احتیاطی رهگذران، رها سازی مواد اشتعالزا و خشکسالی ذکر کرد.
به گفته مدیرکل مدیریت بحران استان زنجان طی سال گذشته بیشترین آتش سوزی های مراتع استان در شهرستان های زنجان، طارم و ماهنشان بوده و شهرستان های سلطانیه، ابهر و خرمدره در رده های بعدی قرار گرفته اند.
وی با تاکید بر اینکه پیشگیری از آتش سوزی در مراتع استان توسط عوامل انسانی نیازمند فرهنگسازی و ارایه آموزش های لازم است، اظهار داشت: در این زمینه رسانه‌ها و صدا و سیما می توانند یاریگر باشند.
بابایی با قدردانی از زحمات و اقدامات دستگاه‌هایی مانند محیط زیست، شهرداری‌ها و آتشنشانی، گفت: عمدتا آتشنشانی و مدیریت آن در مراتع بر عهده اداره منابع طبیعی است ولی نحوه مدیریت کلان این مساله بسیار اهمیت دارد چون نیازمند تامین تجهیزات، نیروی انسانی و بودجه لازم است.
بی احتیاطی رهگذران از علل بروز آتش سوزی مراتع
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان به علل و عوامل بروز و توسعه آتش سوزی در استان اشاره کرد و گفت: بی احتیاطی برخی از رهگذران، گسترش آتش به جنگل های کاشته شده با گونه های سوزنی برگ در مناطق حساس و وجود درختان پوسیده، توخالی، شکسته و افتاده فراوان هم احتمال وقوع آتش سوزی را افزایش می دهد.
سید حسن حسینی افزود: بروز پدیده خشکسالی مستمر طی سالیان اخیر و افزایش دما و آتش زدن بقایای گیاهان زراعی در اراضی مجاور جنگل ها و مراتع توسط برخی از کشاورزان در بروز آتش سوزی ها موثر بوده است.
این مسوول ادامه داد: مراتع با توجه به ارائه خدمات متنوع زیست محیطی بسیار ارزشمند هستند و باید با استفاده از تمامی امکانات برای صیانت از آنها تلاش کنیم.
وی با بیان اینکه یکی از مواردی که موجب تخریب مراتع می شود چرای بی رویه دامهاست، اظهار داشت: در این راستا طرح مدیریت چرا و ساماندهی کوچ با رویکرد پیشگیرانه و حفاظتی به مرحله اجرا درآمده که موثرترین اقدام در مدیریت بهره برداری از مراتع است.
این مسوول اضافه کرد: تخریب مراتع نه تنها بر دامداران اثر می‌گذارد بلکه منابع آب و خاک را نیز در معرض تهدید جدی قرار می‌دهد به همین دلیل مدیریت و حفاظت از آنها ضروری است.
حسینی افزود: در زمان حاضر مساحت کل استان زنجان ۲ میلیون و ۲۱۶ هزار هکتار و مساحت مراتع نیز یک میلیون و ۶۲ هزار و ۸۶۲ هکتار است.
زنجان از استان های نیمه بحرانی در حوزه آتش سوزی
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان با بیان اینکه در صورت وقوع آتش سوزی هرچه سریعتر اقدام کنیم موفقتر خواهیم بود، ادامه داد: استان زنجان در خصوص آتش سوزی از استان‌های نیمه بحرانی است.
سرهنگ عباس عباسی با بیان اینکه بارش‌های اخیر موجب تقویب پوشش گیاهی می‌شود، افزود : با افزایش دمای هوا قطعا درگیر مشکلات آتش سوزی خواهیم شد و باید برای آن آماده باشیم که در این راستا رزمایش‌هایی نیز با حضور دستگاههای اجرایی برای آمادگی بیشتر برنامه ریزی و اجرا شد.
این مسوول گفت: در این حوزه در ابتدا مقوله حفاظت مطرح است و فرهنگسازی بسیار اهمیت دارد و رسانه‌ها در این امر می‌توانند نقش پر رنگی ایفا کنند.
وی با بیان اینکه هم اکنون شیفت بندی کشیک های آتشنشانی مراتع در استان انجام شده است، خاطر نشان کرد : تمامی اکیپ‌ها آماده باش هستند تا در صورت وقوع آتش سوزی هر چه سریعتر و به موقع اقدام شود.
عباسی اضافه کرد: باید از روش‌های نوین و مطالعات علمی مناطق خطرخیز را مشخص کنیم تا هرچه بهتر بتوانیم از خطر آتش سوزی پیشگیری یا آن را کنترل کنیم.
منبع: ایرنا