سند تحول و تعالی قوه قضاییه در مسیر اجرای هفتمین مأموریت قوه قضاییه در حمایت از حقوق مالکیت اشخاص، دو چالش «تزلزل مالکیت اموال غیرمنقول» و «ضعف در صیانت از حقوق اشخاص در اجرای ثبت» را شناسایی کرده است.
طبق سند تحول عوامل ایجاد مشکل تزلزل مالکیت اموال غیرمنقول، سه عامل «اعتبار معاملات عادی» و «دشواری مراحل صدور سند حدنگار» و «ضعف در دقت تعیین حدود در اسناد مالکیت» است.
راهبرد سند تحول برای رفع عامل دشواری مراحل صدور سند حدنگار، «اصلاح فرآیند و رفع موانع قانونی صدور سند حدنگار» است.
راهکار‌های سند تحول برای اصلاح فرآیند و رفع موانع قانونی صدور سند حدنگار
سند تحول قضایی برای اجرای راهبرد اصلاح فرآیند و رفع موانع قانونی صدور سند حدنگار، پنج راهکار مشخص دارد که مسئولیت اجرای آنها با سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و معاونت حقوقی و امور مجلس است.
راهکار اول: فراهم‌سازی امکان تنظیم صورت‌مجلس تفکیکی و سند رسمی تقسیم‌نامه پیش از صدور گواهی پایان‌کار برای مالکان املاکی که صدور گواهی پایان‌کار برای آنها منوط به پرداخت جریمه یا بدهی به دستگاه‌های اجرایی و بانک‌ها باشد و همچنین فراهم‌سازی امکان صدور گواهی پایان‌کار تفکیکی و سند مالکیت رسمی تفکیکی برای هر یک از مالکانی که سهم خود از جریمه یا بدهی مذکور را به نسبت قدرالسهم ایشان از عرصه پرداخت نموده‌اند، با اصلاح قوانین و مقررات مرتبط. مهلت اجرای این راهکار تا پایان سال ۱۴۰۴ است.
راهکار دوم: اعطای سند مالکیت به کلیه اراضی کشاورزی با هر مساحتی که مالک آن، مالک هیچ یک از اراضی کشاورزی مجاور نباشد و سپس جلوگیری از هرگونه افراز، تقسیم و تفکیک اراضی مذکور بر اساس «قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی» و ایجاد قطعات مناسب فنی، اقتصادی و منوط نمودن تنظیم سند انتقال اراضی با کاربری کشاورزی به تائیدیه برخط و آنی وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر حفظ کاربری با اصلاح قوانین و مقررات مرتبط. مهلت اجرای این راهکار تا پایان سال ۱۴۰۴ است.
راهکار سوم: ارائه غیرحضوری تمامی خدمات ثبتی از قبیل درخواست تجمیع پلاک‌های ثبتی، درخواست تفکیک آپارتمانی، درخواست افراز، درخواست صدور گواهی عدم افراز، بارگذاری الکترونیک نقشه‌های عرصه و اعیان، گواهی قطعیت تصمیم واحد ثبتی و درخواست توقف دائمی یا موقت اجرای این درخواست‌ها و همچنین فراهم‌سازی امکان تصدیق الکترونیک صورتجلسه تجمیع، تفکیک و افراز املاک در سامانه یکپارچه سازمان ثبت اسناد و املاک کشور با اصلاح قوانین و مقررات مرتبط. مهلت اجرای این راهکار تا پایان سال ۱۴۰۴ است.
راهکار چهارم: تسهیل فرآیند درخواست افراز، صدور گواهی عدم افراز و صدور دستور فروش املاک مشاعی با ایجاد امکان درخواست‌های مرتبط به صورت غیرحضوری و از طریق سامانه و صدور گواهی عدم افراز بر اساس ضوابط ابلاغ شده از سوی مراجع ذیصلاح مانند ضوابط حداقل حد نصاب مساحت، بدون استعلام از آنها با اصلاح قوانین و مقررات مرتبط. مهلت اجرای این راهکار تا پایان سال ۱۴۰۴ است.
راهکار پنجم: تسهیل تنظیم سند رسمی تجمیع املاک مجاور از طریق رفع الزام به فقدان مانع فیزیکی، رفع الزام به مشابهت این املاک از نظر کاربری و رفع الزام به مطابقت مالکان و مقدار سهم ایشان از املاک مذکور پیش از تجمیع و فراهم شدن امکان تعیین و ثبت سهم هر یک از مالکان از ملک تجمیعی با ثبت سند تجمیع‌نامه در دفاتر اسناد رسمی (مشابه سند تقسیم‌نامه) و همچنین فراهم شدن امکان تجمیع املاک مرهونه در صورت اجازه مرتهن با اصلاح قوانین و مقررات مرتبط. مهلت اجرای این راهکار تا پایان سال ۱۴۰۳ است.