کابینه و ارتش رژیم صهیونیستی با گذشت بیش از ۲۷۰ روز از جنگ غزه همچنان نتوانسته اند به وعده‌های اصلی خود یعنی نابودی زیرساخت‌های نظامی- سیاسی جنبش حماس، ترور رهبران ارشد مقاومت و آزادی اسرای در بند عمل نماید. همین امر سبب شده است تا ماشین جنگی اسرائیل بیش از گذشته به مناطق غیرنظامی حمله کرده و امکان زیست عادی را برای شهروندان فلسطینی از بین ببرد. در این کارزار طولانی، بزرگ‌ترین ذی‌نفع نتانیاهو است که می‌تواند بر شرایط جنگی سوار شده و امکان بقای سیاسی خود را تضمین نماید. پس از تصویب قطعنامه ۲۷۳۵ شورای امنیت براساس طرح سه مرحله‌ای بایدن، رژیم صهیونیستی سعی داشت تا در نگاه رسانه‌ها، مقصر اصلی عدم حصول آتش بس در نوار غزه را جنبش مقاومت اسلامی فلسطین یا همان حماس نشان دهد.
در چنین شرایطی تدبیر اخیر رهبران حماس برای تاکید بر تضمین میانجی‌ها به جای اسرائیل سبب شده است تا افق جدیدی برای حصول توافق میان طرفین منازعه نمایان شود. حال بسیاری از تحلیلگران امیدوارند تا بعد از ماه‌ها جنگ و جنایت صهیونیست‌ها علیه غیرنظامیان فلسطینی، امکان توقف جنگ و ارسال کمک‌های بشردوستانه به این منطقه فراهم شود. در ادامه این یادداشت سعی خواهیم کرد تا ضمن بررسی آخرین اقدامات صورت گرفته در مذاکرات آتش‌بس، به بررسی علل تغییر تاکتیک حماس در مذاکرات دوحه- قاهره بپردازیم.
نتانیاهو، ذی‌نفع اصلی ادامه جنگ
به گزارش «تایمز اسرائیل» بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی پیش از عزیمت هیأت موساد به دوحه و قاهره فهرستی از خواسته‌های غیرقابل مذاکره رژیم صهیونیستی را همچون عدم ارائه تضمین در خصوص پایان یافتن جنگ ارائه کرده است. منابع عبری معتقدند نتانیاهو با نیت قبلی این شروط را قرار داده است تا از این طریق بتواند جلوی فرآیند تبادل اسرا و پایان جنگ را بگیرد. اقدامات خرابکارانه نخست وزیر کنونی اسرائیل سبب شد تا بازیگران میانجی، به ویژه آمریکا و خانواده‌های اسرا وی را متهم به کارشکنی در روند مذاکرات کنند. پس از انتشار نقش سلبی نتانیاهو در روند مذاکرات، حال اخبار ضدونقیض از مخالفت فرماندهان ارتش با نخست وزیر سرکش رژیم به گوش می‌رسد. همزمان خانواده اسرا به همراه معترضان به سیاست‌های جنگ طلبانه تل‌آویو خواستار اولویت یافتن پایان جنگ و آزادی اسرا شدند.
غزه، اما تنها میدان ماجراجویی نتانیاهو نبوده است. طی پنج هفته اخیر گزارش‌های منتشر شده از سوی سازمان‌های اطلاعاتی غربی- عربی خبر از برنامه‌ریزی ارتش رژیم برای لشکرکشی به جنوب لبنان می‌دهد. برخی کشور‌ها حتی جانب احتیاط را رعایت کرده و از شهروندان خود خواستند تا هر چه سریع‌تر «عروس خاورمیانه» را ترک کنند. انتقال زره‌پوش‌ها، تشدید ترور‌های هدفمند، سرعت پایین میانجی‌گری واشنگتن- پاریس و ضرب الاجل بازگشایی مدارس سبب شده است تا شانس صدور بحران به شمال سرزمین‌های اشغالی افزایش یابد.
در چنین شرایطی توقف جنگ غزه می‌تواند دست ارتش رژیم را برای حمله گسترده به جنوب لبنان باز کند. برهمین اساس به نظر می‌رسد مقاومت قصد دارد براساس راهبرد «وحدت میدان‌ها» جلوی تحقق این نقشه صهیونیست‌ها را گرفته و به صورت همزمان به نقطه آتش‌بس در غزه و جنوب لبنان دست یابد. اگر رژیم صهیونیستی تن به این خواسته ندهد به معنای برنامه‌ریزی نتانیاهو برای لشکرکشی مجدد به باریکه غزه برای اتمام مأموریت ناتمام است.
چراغ سبز حماس، توپ در زمین صهیونیست‌ها
کارشکنی‌های عامدانه نتانیاهو سبب شد تا تیم مذاکره کننده حماس خواستار مکتوب شدن تضمین‌های شفاهی ارائه شده از سوی آمریکا، مصر و قطر شود. پیش از این رهبران مقاومت با اشاره به بدعهدی‌های رژیم تل آویو اعلام کرده بودند که تن به آتش‌بس دائمی نخواهند داد مگر آنکه ناظران بین‌المللی- منطقه‌ای عدم تجاوز مجدد صهیونیست‌ها را تضمین نمایند. ظاهراً در هفته‌های گذشته هیأت آمریکایی از طریق کانال‌های محرمانه به حماس پیام داده است که اجازه از سرگیری جنگ در غزه را نخواهد داد.
ابتکار جدید حماس سبب شده است تا ویلیام برنز، رئیس سازمان سیا برای مذاکره با هیأت‌های فلسطینی- اسرائیلی راهی دوحه پایتخت قطر شود. همزمان هیأت‌های اسرائیلی- فلسطینی در قاهره حضور پیدا کردند تا درباره مسائل باقی مانده، مانند سازوکار ارسال کمک‌های بشردوستانه، روند آزادی اسرا و عقب نشینی ارتش رژیم از مناطق پرجمعیت به بحث و رایزنی بپردازند. شکست سنگین بایدن از ترامپ در مناظره ۲۷ ژوئن سبب شده است تا دموکرات‌ها بیش از گذشته به دنبال پایان یافتن جنگ غزه باشند. در جریان این مناظره ترامپ با اشاره به شرایط حاکم در فلسطین اشغالی لب به انتقاد از سیاست‌های بایدن گشود و وی را فردی ناکارآمد برای اسرائیل و حتی فلسطین دانست! حال بایدن برای احیای کمپین انتخاباتی و مقابله مجدد با ترامپ چاره‌ای جز حل این معمای لاینحل ندارد. حمله اسرائیل به لبنان می‌تواند سبب گسترش آتش جنگ در سراسر منطقه شده و اندک شانس دموکرات‌ها برای جلب نظر ترقی‌خواهان و مسلمانان را از بین ببرد.
بهره سخن
با توجه به مسائل باقی مانده میان هیأت‌های اسرائیلی- فلسطینی به نظر می‌سد دور جدید مذاکرات آتش‌بس برای اجرای قطعنامه ۲۷۳۵ شورای امنیت بین دو تا سه هفته به طول بینجامد. پس از هشت سفر بی‌سرانجام آنتونی بلینکن به خاورمیانه حال باید دید که این معمای پیچیده به دست ویلیام برنز باز خواهد شد یا خیر. رئیس سازمان سیا با آگاهی به جاه‌طلبی‌های نتانیاهو برای بقا در قدرت باید به درخواست مشروع جنبش حماس مبنی بر ارائه تضمین کتبی در خصوص عدم نقش آتش‌بس از سوی رژیم صهیونیستی پاسخ دهد. در جریان مذاکرات فنی، هیأت فلسطینی خواستار رفع ابهام میان مرحله اول و دوم آتش‌بس شده است، زیرا این امکان وجود دارد که پس از تبادل کامل اسرا بار دیگر صهیونیست‌ها تعهداتشان را نادیده بگیرند.
علاوه بر این، رژیم صهیونیستی باید به ناظران بین‌المللی و منطقه‌ای تعهد دهد که اقدام جدیدی در مرز لبنان- فلسطین اشغالی انجام نخواهد داد. مقامات حزب الله پس از دریافت پاسخ مثبت حماس در خصوص طرح آتش‌بس، ضمن استقبال از این تحول جدید اعلام کردند که با پایان یافتن جنگ در غزه، مقاومت لبنان نیز حملات هدفمند علیه منافع و نیرو‌های رژیم صهیونیستی را متوقف خواهد کرد. تحولات روز‌های آینده نشان خواهد داد اسرائیل و آمریکا تا چه اندازه در مذاکرات آتش‌بس جدی بوده و خواهان پایان یافتن جنگ فرسایشی هستند.
منبع: مهر