مشارکت در انتخابات جلوه و نمودی عینی از مردم‌سالاری است. در نظام‌های مردم‌سالار، مردم کنشگری خود در عرصه سیاسی را از طریق رای دادن به نامزد‌هایی محقق می‌کنند که خواست آنان را در جامعه نمایندگی می‌کنند.
در نظام جمهوری اسلامی، مشارکت، افزون بر پشتوانگی مولفه‌های مردم‌سالارانه، از اصول دینی هم منشا می‌گیرد. بر این مبنا شهروند نظام جمهوری اسلامی، برای حضور پای صندوق‌های رای، مسئولیتی دوگانه دارد؛ مسئولیت شهروندی و دینی.
تاکید رهبر انقلاب بر اصل مشارکت به عنوان عنصری برای سرافراز کردن جمهوری اسلامی در دیدار مردمی به مناسبت عید غدیر، ناظر بر همین مسئولیت است؛ مشارکتی که رسانه‌های فارسی زبان خارجی برای ایجاد خلل در آن کمر بسته و هم‌پیمان شده‌اند.
بی‌اعتبار جلوه دادن انتخابات، گزینشی خواندن نامزد‌های تایید صلاحیت شده، ناامیدسازی مردم نسبت به اصلاح روندها، تلاش برای تعمیق شکاف میان مردم و حاکمیت از طریق یادآوری برخی وقایع تلخ اخیر و گذشته، ناکارآمد و نمایشی قلمداد کردن انتخابات، زیر سوال بردن جایگاه و امکانات رئیس‌جمهوری در نظام سیاسی، هم معنا دانستن مشارکت در انتخابات با پذیرش و تأیید وضع موجود و ... محور‌های برجسته‌ای است که این رسانه‌ها در راستای کاهش مشارکت انتخاباتی مردم به خدمت می‌گیرند.
رادیو فردا، دویچه وله فارسی، ایران اینترنشنال، بی بی سی فارسی و دیگر رسانه‌ها در روز‌های گذشته با جدیت در این مسیر حرکت کرده‌اند.
سرمایه‌گذاری تبلیغاتی روی اصناف، اقلیت‌ها و آسیب‌دیدگان اغتشاشات ۱۴۰۱
رسانه‌های بیگانه در روز‌های گذشته با تمرکز روی برخی گروه‌ها، اخبار و محتوا‌هایی را منتشر کردند که مضامینی، چون کم‌اقبالی مردم به انتخابات را در خود حمل می‌کرد.
به عنوان نمونه رادیو فردا در گزارشی مدعی «سکوت و بی‌اعتنایی سینماگران به انتخابات ریاست جمهوری ایران» شد. این در حالی است که تاکید تک تک گروه‌های مختلف صنفی بر مشارکت در انتخابات روال و عرف رایج نیست و اظهارنظر نکردن در این زمینه لزوما به کم اقبالی به انتخابات تعبیر نمی‌شود.
همزمان، این رسانه‌ها تمام اظهارنظر‌ها و بیانیه‌های گروه‌های مخالف و ناهمسو با نظام برای عدم مشارکت در انتخابات را به صورت گسترده پوشش دادند. بی بی سی فارسی در گزارش‌های متعددی پیام‌ها و بیانیه‌های مخالفان نظام برای «تحریم گسترده» انتخابات را بازتاب داد.
همزمان، این رسانه‌ها مدعی فشار‌های حاکمیت به برخی گروه‌ها برای حمایت از مشارکت شدند. به عنوان مثال، صدای آمریکا مدعی افزایش فشار نیرو‌های امنیتی به علمای اهل سنت برای تشویق مردم به «انتخابات حکومت» شد.
کاربرد تکنیک «همراهی جمعیت» برای تبلیغ عدم مشارکت
از زمان شروع مناظرات، رسانه‌های بیگانه تلاش خود برای دلسرد کردن مردم از حضور پای صندوق‌های رای را از طریق تکنیک همراهی جمعیت کلید زدند. در این تکنیک، چنین القا می‌شود که اکثریت مردم تصمیم به انجام کاری دارند و اگر کسی با آنها همراه نشود، اشتباه می‌کند.
این رسانه‌ها در این مسیر با انتشار به اصطلاح نظرسنجی‌هایی که اقبال ناچیز مردم به انتخابات را نشان می‌دهند، تلاش می‌کنند تا مردم را از مشارکت در انتخابات منصرف کنند.
به عنوان نمونه رادیو فردا با استناد به نظرسنجی یک تشکل مجهول در هلند با نام گروه مطالعات افکارسنجی ایرانیان (گمان)، مدعی شد بر اساس نظرسنجی این گروه، بیش از ۶۵ درصد از مردم ایران در این انتخابات شرکت نخواهند کرد. این بدان معنی است که تنها ۳۵ درصد حاضر به حضور پای صندوق‌های رای هستند.
استناد به نظرسنجی‌های داخلی که مشارکت را نه چندان بالا پیش‌بینی می‌کنند هم در صدر اخبار این رسانه‌ها است. دویچه وله فارسی با استناد به نظرسنجی موسسه افکارسنجی وابسته به مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از «سقوط» نرخ قطعی مشارکت از ۵۳ درصد (ششم تا نهم خرداد ماه) به ۴۵ درصد (بیست‌ونهم تا سی‌ویکم خرداد) خبر داد.
در این میان این رسانه‌ها مدعی شدند در انتخابات پیش رو، آرای باطله آمار بالایی خواهد داشت؛ آماری که نباید آن در معادلات تعیین نرخ مشارکت دخیل کرد.
دویچه وله در این ارتباط آورد: ناظران اکنون به ویژه با توجه به عدم استقلال در نظرسنجی‌ها معتقدند، در دوره چهاردهم «رأی باطله‌ها» به عنوان کسانی که به دلایل مختلف از جمله معذورات شغلی و معیشتی، مجبور به رأی دادن هستند، آمار بالایی را تشکیل دهند.
اینها در حالی است که برخلاف رسانه‌های داخلی متعلق به جریانات مختلف، تصاویر جمعیت استقبال‌کننده از نامزد‌های انتخابات به ویژه سه‌گانه «سعید جلیلی»، «محمدباقر قالیباف» و «مسعود پزشکیان» و انعکاس شور و هیجانات انتخاباتی در شهر‌های مختلف، راهی برای انتشار از دریچه اغلب این رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی آنها پیدا نکرد.
وعده‌های انتخاباتی نشدنی است؟
ایجاد تردید در خصوص عملی بودن وعده‌های انتخاباتی نامزد‌ها از دیگر تکنیک‌های رسانه‌های بیگانه برای ناامید کردن مردم از شرکت در انتخابات بوده است.
این رسانه‌ها با اشاره به تمکین نامزد‌ها به سیاست‌های کلی نظام و رهبری، تاثیرگذاری روسای جمهوری و دولت‌های مختلف بر سیاست‌ها و روند‌های کشور در حوزه‌های مختلف سیاسی، سیاست‌خارجی، اقتصادی، فرهنگی و ... را غیرممکن قلمداد می‌کنند و اساسا از این طریق، کارآمدی انتخابات و تاثیر انتخاب مردم بر تغییر شرایط کشور را زیر سوال می‌برند.
«مرتضی کاظمیان» کارشناس ایران اینترنشنال مدعی شد: برخی گمان می‌کنند مطالبات خودشان را از راه حل انتخابات می‌توانند پیگیری کنند این در حالی است که حتی نامزد اصلاح طلب انتخابات وعده‌هایی می‌دهند که محقق نشدنی است؛ وعده‌هایی، چون مبارزه با فساد که مشخص است در مقابله با فساد نهاد‌های غیرپاسخگوی حکومتی نشدنی است.
تئوریزه کردن و توجیه عدم‌مشارکت
رسانه‌های خارجی تلاش می‌کنند با تاکید بر کلیدواژه‌هایی، چون «تحریم انتخابات»، عدم مشارکت را تئوریزه کرده و مردم را نسبت به خانه‌نشینی در روز انتخابات، قانع کنند.
«رضا طالبی» دیگر کارشناس ایران اینترنشنال با اشاره به نظریه «اسکینر» یعنی «شرطی‌سازی کنش‌گر» اظهار داشته بر اساس این نظریه، شخص وقتی رفتار می‌کند که انتظار پیامد‌های مطلوب داشته باشد وگرنه خاموش می‌شود. مردم اعتقادی ندارند که انتخابات بتواند چیزی را تغییر دهد، به همین دلیل مشارکت نمی‌کنند.
«مجید محمدی» جامعه‌شناس هم در گفتگو با این رسانه، دلایلی، چون «نمایشی بودن انتخابات، فقدان چشم‌انداز، غیر ممکن بودن اصلاح روندها، تدارکاتچی بودن نقش رئیس‌جمهوری، نبود رقابت واقعی میان نامزد‌هایی که سلایق واقعی مردم را نمایندگی کنند و خیانت به کشته شدگان اعتراضات اخیر» را دلیلی بر «بی رغبتی مردم» به مشارکت عنوان کرده است.
دمیدن ناامیدی از اصلاح
تاکید بر تداوم برخی روند‌های نامطلوب موجود و ناامیدسازی مردم نسبت به هرگونه اصلاح از دیگر شگرد‌ها برای رویگردان کردن مردم از سازوکار انتخابات است.
دویچه وله فارسی در این ارتباط مدعی شد: افکار عمومی چشم‌انداز مثبتی در انتخابات برای ایجاد تغییر در رویه حکومت‌داری جمهوری اسلامی نمی‌بیند و مشارکت مردم در انتخابات همچنان حداقلی پیش بینی می‌شود.
ایران اینترنشنال هم تایید صلاحیت پزشکیان را صرفا تاکتیکی برای گرم کردن تنور انتخابات دانست و با اشاره به بیانات اخیر رهبری مدعی «تعیین تکلیف» انتخابات از سوی رهبر انقلاب شد.
این رسانه با طرح این ادعا که «رهبری با دخالت مستقیم در انتخابات، نامزد اصلح را کسی دانست که به مذاکره با آمریکا چشم نداشته باشد و کارگزارانش هم دلبسته آمریکا نباشند» مدعی «مداخله» ایشان در انتخابات شد.
این رسانه همزمان با اشاره به تاکید رهبر معظم انقلاب بر مشارکت بالا، هر رای را به معنی رای به جمهوری اسلامی دانست ولو اینکه این رای «انتقادی» یا حتی «باطله» باشد و به امید «اصلاح»، به نفع نامزد اصلاح‌طلبان به صندوق انداخته شود.
مناظره‌ها هم تنور انتخابات را گرم نکرد؟ حمله به نامزد‌ها و انگیزه رای‌دهندگان
برگزاری مناظره‌ها به شکل غیرچالشی، ادعای محدودیت و محذوریت نامزد‌ها در بیان کاستی‌ها، ممنوعیت تحمیلی به نامزد‌ها در واکاوی ریشه مشکلات اصلی کشور و ... دلایل و ادعا‌هایی است که این رسانه‌ها برای گرم نشدن تنور انتخابات به واسطه برگزاری مناظره‌ها مطرح می‌کنند.
دویچه وله فارسی در این ارتباط نوشت: بخش بزرگی از جامعه نسبت به انتخابات بدبین یا در بهترین حالت بی‌اعتنا است. مناظره‌های انتخاباتی جاذبه‌ای برای عامه نداشته و بیشتر مورد توجه طرفداران این یا آن گروه سیاسی بوده است.
بی بی سی فارسی هم از بی‌تاثیری مناظره‌ها و تبلیغات انتخاباتی بر «میل به مشارکت» میان مردم نوشت.
در مجموع این رسانه‌ها فضای انتخاباتی را سرد و منجمد توصیف می‌کنند. رادیو فردا سه روز مانده تا انتخابات فضای مشارکت را «سرد» توصیف کرد.
این رسانه نوشت: در شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه در میان فعالان رسانه‌ای، فضای انتخاباتی مشخص و دوقطبی به نظر می‌رسد، اما کف خیابان همچنان میان قطعیتِ «رأی ندادن» و تعللِ «رأی دادن» در نوسان است.
موضوع دیگری که در محتوا‌های انتشار یافته در این رسانه‌ها خودنمایی می‌کند هدف قرار دادن شخص نامزد‌ها با اتهاماتی مانند فساد، مشارکت در سرکوب و اعدام معترضان، زن‌ستیزی، حمایت از متهمان و مجرمان پرونده‌های گوناگون و ... و نیز نفرت‌پراکنی پیرامون آنها بوده تا از نظر روانی تمایل به رای دادن به نامزد مورد نظر رای‌دهندگان را مختل سازند.
نگاهی به کلیات عملکرد رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان نشان می‌دهد این رسانه‌ها با تاکید بر گزاره‌هایی، چون «مشارکت مشروعیت‌بخشی به نظام است»، «هر رای نشان‌دهنده تایید همه سازوکار‌ها و نهاد‌های سیاسی کشور است»، «هیچ تغییری در روند‌های کشور ممکن نیست» و ... ناامیدسازی مردم و کاهش سطح مشارکت را بسیار جدی‌تر از همیشه و در قیاس با مقاطعی مانند انتخابات اخیر مجلس شورای اسلامی دنبال می‌کنند و با درک حساسیت‌های این دوره از رقابت‌ها، بخش اعظم تقلا و توان تبلیغاتیشان صرف بازداشتن مخاطبان از حضور پای صندوق‌های رای است.
منبع: ایرنا