نزدیک به چهار دهه از قانون عجیب و بی‌منطق «۲۷ ساله‌ها» در فوتبال ایران می‌گذرد. قانونی که بر مبنای آن بازیکنان بالای ۲۷ سال جایی در تیم‌ملی فوتبال ایران نداشتند تا بلکه جوان گرایی در فوتبال ایران انجام شود. آن جوان گرایی عجیب و غریب که منجر به کنار رفتن بازیکنانی مثل ناصر حجازی شد نه عایدی برای فوتبال این مملکت به دنبال داشت و نه در آخر فهمیدیم در آن زمان چه بلایی سر آنها آمده است.
نزدیک به چهار دهه گذشت تا اینکه قانون دیگری در فوتبال ایران وضع شده که باز هم مستقیم به سن و سال مربوط است. البته این‌طور هم نیست که مثلا بر اساس این قانون بازیکنان یک سن و سال مشخص حق بازی کردن در تیم باشگاهی یا ملی را داشته باشند یا نه، اما به هر حال این قانون سن و سال بازیکنان لیگ برتری را نشانه گرفته است. براساس این قانون بازیکنان بالای ۳۰ سال از این پس قرارداد‌هایی به مدت یک فصل خواهند داشت. بازیکنان زیر ۳۰ سال هم باید حداقل قرارداد دو ساله ببندند. این الزام برای باشگاه‌ها وجود دارد که با بازیکنان زیر ۲۳ سال هم قرارداد حداقل سه‌ساله ببندند. هدف این قانون جدید مشخص است. باز هم تلاشی برای جوان گرایی صورت گرفته است.
نیاز به جوان گرایی؛ اصل اول
بدنه ضعیف و بی‌بنیه فوتبال ایران نیاز‌های فراوانی دارد. یکی از این نیاز‌ها جوان گرایی است. برای اینکه متوجه نیاز فوتبال ایران به جوان گرایی شویم پیش از هر چیزی باید تیم‌ملی فوتبال را رصد کنیم، تیمی مملو از بازیکنان بالای ۳۰ سال که این بالای ۳۰ ساله‌ها هم تمایلی برای وداع با رده ملی ندارند. فوتبال نتیجه‌گرای ایران هم تمام آنها را حفظ می‌کند، هم این بازیکنان را و هم سایر ۳۰ سال به بالا‌های فوتبال باشگاهی ایران. نیاز مبرمی به همه آنها وجود دارد. اما این نیاز روز به روز توان فوتبال ایران را تحلیل می‌برد. این تیم در جام‌جهانی ره به جایی نمی‌برد، به المپیک صعود نمی‌کند و در آسیایی هم توفیقی به دست نمی‌آورد. نخستین ایراد هم در سن و سال ارزیابی می‌شود. بر اساس این ارزیابی، سرمایه انسانی فوتبال ایران در سنین شکوفایی و رده‌های سنی جوان و نوجوان آنقدر کم است که این کاستی بزرگ تمام دامنه‌های فوتبال ایران را در برمی‌گیرد.
مزیت‌های یک قانون جدید
قانون جدید راهگشا خواهد بود؟ نخستین اتفاقی که با وضع این قانون جدید می‌افتد این است که قیمت بالای بازیکنان بالای۳۰ سال حتی بیشتر هم می‌شود، به خصوص آنهایی که نامی قابل توجه در فوتبال ایران برای خود دارند. آنها فقط یک فصل در یک باشگاه را پیش روی خود می‌بینند و همین موضوع باعث می‌شود قیمت خود را بالاتر ببرند. توضیح ساده تری از این نمی‌تواند وجود داشته باشد. اما در مقابل انعقاد قرارداد حداقل سه ساله با بازیکنان زیر ۲۳ سال اتفاقی خوب برای جریانی خواهد بود که سعی در جوان کردن فوتبال ایران دارد. زیر ۲۳ ساله‌ها با این قانون جدید فرصت گرانبهاتری خواهند داشت و بهتر و راحت‌تر می‌توانند خود را در یک باشگاه جا بیندازند. این امر موجب فرصت بیشتر برای بازیکنان جوان‌تر خواهد شد. نوبت خوشبختی آنها رسیده است؟ فعلا که همه چیز برای آنها خوب به نظر می‌رسد.
اهمیت سن در دنیای فوتبال
در دنیای فوتبال عقد قرارداد طولانی مدت با بازیکنان رده‌های سنی جوان و نوجوان گاه یک دوراندیشی است و گاه یک قانون. در هلند این الزام وجود دارد. آکادمی‌های بزرگ فوتبال هلند منبع ترانسفر بازیکنان ملیت‌های مختلف به سایر باشگاه‌ها هستند. یکی از دلایلی که فوتبال هلند را به این مرحله از بازیکن‌سازی رسانده، همان قانون عقد قرارداد‌های حداقل سه ساله با بازیکنان رده‌های سنی است. در آلمان نیز این قانون حتی برای بازیکنان ۱۵ساله هم وجود دارد. نباید جای دوری رفت. همین حوالی خلیج فارس نیز قوانینی مشابه در فوتبال برخی از کشور‌ها وجود دارد. درامارات لیگ زیر۱۶سال دارند وباشگاه‌های حرفه‌ای این کشور ملزم هستند با بازیکنان کم سن و سال قرارداد‌های طولانی مدت و حرفه‌ای ببندند. راه‌های دور زدن قانون عقد قرارداد طولانی مدت با بازیکنان رده‌های سنی زیر ۲۳ سال باید خیلی زودتر از این در فوتبال ایران وضع می‌شد. نادیده گرفتن چنین اصل مهمی در فوتبال ایران فرصت‌های زیادی را هدر داد و موقعیت‌های ممتازی را سلب کرد که نیم قرن حسرت صعود به المپیک در صدر آن قرار دارد. اما باید در انتظار بازخورد‌های وضع این قانون درفوتبال ایران بود. باشگاه‌های لیگ برتری که برخی از آنها سابقه دور زدن انواع و اقسام قوانین را دارند چطور با این قانون کنار می‌آیند؟ در حالی که نتیجه‌گیری درصدر بسیاری ازبرنامه‌های بزرگ‌ترین باشگاه‌های ایران قراردارد الزام قراردادحداقل سه ساله با زیر۲۳ساله‌ها یک چالش بزرگ خواهد بود. فوتبال ایران به صورت کاملا نامحسوس فصل تازه‌ای از اتفاقات را پیش روی خود می‌بیند.
منبع: جام جم