بخش کشاورزی به عنوان تامین‌کننده امنیت غذایی، جایگاه مهمی دارد و به تاکید صاحبنظران و کارشناسان اقتصادی، این بخش در حرکت چرخ‌های اقتصاد کشور نقشی اساسی ایفا می‌کند.
علاوه بر آن بخش کشاورزی به عنوان برقرارکننده تعادل اقتصادی و اجتماعی دارای حساسیت و نقش‌آفرینی بسیاری است چنانکه حفظ و توسعه کشاورزی می‌تواند در ایجاد اشتغال و جلوگیری از مهاجرت، نقشی بی‌بدیل ایفا کند.
اکنون ایران از نظر اقتصاد کشاورزی، کشور مهمی در منطقه است و با توجه به این اصل که در آینده کشور‌هایی میتوانند رشد و توسعه یافته و در رقابت با دیگران به موفقیت برسند که سه ویژگی دسترسی به انرژی، توجه به نیروی انسانی و تامین مواد غذایی (امنیت غذایی) را دارا باشند، می‌توان گفت ایران کشوری دارای ظرفیت فراوان برای توسعه است.
۲۷ درصد جمعیت ایران در روستا‌ها زندگی می‌کنند لذا حدود یک‌سوم جمعیت کشور در بخش کشاورزی فعالیت دارند پس باید توجه خاص و ویژه‌ای به ساختار بخش کشاورزی شود که خوشبختانه پس از انقلاب اسلامی به مراتب بیش از گذشته به این بخش توجه شده است و در این میان توجه دولت سیزدهم به این بخش به مراتب قوی‌تر و پررنگ‌تر از دولت‌های گذشته بوده است.
خراسان رضوی قلب تپنده کشاورزی کشور
خراسان رضوی با پهنه ۱۱۸ هزار و ۸۵۱ کیلومتر مربع، معادل هفت درصد کل گستره کشور شامل ۳۴ شهرستان، ۸۱ شهر، ۷۹ بخش، ۱۷۵ دهستان و سه هزار و ۲۸۱ روستا را داراست.
بیش از ۳۳۸ هزار بهره بردار در بخش کشاورزی خراسان رضوی فعالیت دارند و حجم تولید سالانه انواع محصولات باغی، زراعی و دامی این استان هشت میلیون تن است. همچنین ۲ میلیون و ۱۳۸ هزار هکتار عرصه مستعد کشاورزی در خراسان رضوی وجود دارد. سالانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار زمین در این استان زیر کشت ۸۳ نوع محصول می‌رود که ۹۰۰ هزار هکتار از این سطح مربوط به زراعت و ۳۰۰ هزار هکتار آن باغ است.
بخش کشاورزی ۲۸ درصد اشتغال و ۳۰ درصد صادرات غیرنفتی خراسان رضوی را به خود اختصاص داده است.
این بخش خراسان رضوی با سهم ۴۰ درصدی از کل ارزش تولید ناخالص این استان، به عنوان یکی از پایه‌های اقتصادی و حیاتی خطه خراسان رضوی محسوب می‌شود که هر سال در بخش‌های زراعی، دامی و باغی نه تنها رشد و افزایش بهره‌وری را تجربه می‌کند بلکه سهمی تعیین کننده در تامین و تولید محصولات مورد نیاز دیگر استان‌ها دارد.
بخش کشاورزی خراسان رضوی هم اکنون تنها منبع تامین معیشت افزون بر نیمی از جمعیت یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفری روستایی این استان است که در شرایط اقلیم خشک و نیمه‌خشک این خطه در جریان تجربه جدی بحران‌هایی، چون خشکسالی، تغییرات اقلیمی و تبعات گسترده ناشی از آن و دیگر چالش‌ها مانند تورم و گرانی، در حال تلاش برای تامین امنیت غذایی با تولید در بخش‌های مختلف کشاورزی هستند.
بخش کشاورزی این استان اکنون به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین تولیدکنندگان کشاورزی کشور با برخورداری از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های وسیع با بیش از یک میلیون هکتار سطح زیر کشت انواع محصولات زراعی و باغی و بیش از ۱۵ میلیون واحد دامی، در مجموع با تولید بیش از هفت میلیون تن انواع محصولات زراعی، باغی، دامی و آبزیان به ارزش ناخالص اقتصادی بیش از هزار و ۴۵۶ هزار میلیارد ریال، جایگاه ممتازی در اقتصاد ملی و استان داشته و نقش مهمی در تامین نیاز‌های حیاتی جامعه، امنیت غذایی، تامین مواد اولیه مورد نیاز صنایع و ایجاد اشتغال ایفا می‌کند.
رشد ۲۳ درصدی تولیدات کشاورزی خراسان رضوی در دولت سیزدهم
غلامرضا قنبری رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: میزان تولید محصولات کشاورزی این استان در سه سال فعالیت دولت سیزدهم ۲۳ درصد رشد را تجربه کرده است.
او افزود: مجموع کل تولید محصولات کشاورزی استان در پایان سال ۱۳۹۹ معادل ۶ میلیون تن بود که هم اکنون این میزان به حدود هفت میلیون و ۴۰۰ هزار تن رسیده است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی ادامه داد: نتیجه اقدامات مثبت دولت سیزدهم حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن، معادل ۲۳ درصد رشد در تولیدات استان نسبت به قبل از آن است که تولید محصولات زراعی استان در این بازه زمانی از سه میلیون و ۴۰۰ هزار تن به چهار میلیون و ۸۰۰ هزار تن، با معادل ۴۱ درصد رشد رسیده است.
قنبری بیان کرد: محصولات باغی خراسان رضوی نیز در این سه سال از ۹۷۰ هزار تن به ۹۹۰ هزار تن افزایش یافته است.
او تصریح کرد: تولید در بخش آبزیان هم با رشدی ۲۵ درصدی از ۱۰ هزار تن به ۱۲ هزار و ۵۰۰ تن رسیده و میزان تولید فراورده‌های دامی هم به یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن افزایش یافته است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی تاکید کرد: مجموع ارزش ناخالص تولیدات بخش کشاورزی استان در پایان سال ۱۳۹۹ در حدود ۶۴۲ هزار میلیارد ریال ثبت شده است که این رقم در دولت سیزدهم در پایان سال ۱۴۰۲ حدود هزار و ۴۵۶ هزار میلیارد ریال بوده است.
رشد هشت درصدی سرمایه‌گذاری حوزه کشاورزی خراسان رضوی
قنبری اظهار کرد: میزان سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی این استان در دولت سیزدهم نسبت به گذشته هشت درصد رشد داشته است.
او افزود: سرمایه‌گذاری کل بخش کشاورزی خراسان رضوی از ابتدای تاسیس این نهاد تا پایان سال ۱۴۰۲ بیش از ۱۳۹ همت (هزار میلیارد تومان) بوده است که در دولت سیزدهم این رقم ۱۱.۴ همت بوده که نسبت به کل سرمایه‌گذاری این بخش معادل هشت درصد رشد داشته است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی ادامه داد: میزان سرمایه‌گذاری در حوزه صنایع غذایی خراسان رضوی نیز در سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ معادل ۶.۵ درصد افزایش داشته است.
قنبری بیان کرد: در این مدت ۲۴۴ فقره پروانه بهره برداری در صنایع غذایی با سرمایه‌گذاری حدود ۵۰ هزار میلیارد ریال و ایجاد اشتغال برای سه هزار و ۶۷۶ نفر در استان محقق شده است.
او با اشاره به آثار مثبت عملکرد دولت سیزدهم تصریح کرد: از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا پایان سال ۱۴۰۲ در مجموع هزار و ۵۲۱ واحد تولیدی با سرمایه گذاری حدود ۷۷ هزار میلیارد ریال و اشتغال ۳۱ هزار و ۶۹۷ نفر در استان فعالیت داشته است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی تاکید کرد: بر این اساس حوزه کشاورزی استان در زمینه ایجاد واحد‌های تولیدی ۱۶ درصد و در زمینه رشد سرمایه‌گذاری ۶.۵ درصد و در نهایت در زمینه ایجاد اشتغال ۱۱.۵ درصد افزایش را در ۲ سال گذشته تجربه کرده است.
خراسان رضوی دارنده رتبه نخست تولید گوشت کشور
احمد داوطلب مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: خراسان رضوی سال گذشته با تولید با ۸۶ هزار تن گوشت قرمز از محل کشتار دام سبک و سنگین، رتبه نخست تولید گوشت قرمز کشور را در سال گذشته کسب کرده است.
او میانگین ماهانه مصرف گوشت قرمز استان را ۶ هزار تن عنوان کرد و افزود: از کل تولید گوشت قرمز سال گذشته مجموعا ۷۲ هزار تن در داخل استان مصرف شده است.
مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی ادامه داد: ۱۴ هزار تن باقیمانده این تولیدات نیز به صورت دام زنده، لاشه گرم یا گوشت منجمد به دیگر استان‌های کشور حمل شده است.
داوطلب بیان کرد: همچنین این استان رتبه سوم کشور در تولید شیر پس از استان‌های اصفهان و تهران را دارد.
او با بیان اینکه سال گذشته یک میلیون و ۱۵۱ هزار تن شیر در استان تولید شده است، تصریح کرد: روزانه به صورت میانگین بیش از سه هزار تن شیر در این استان تولید می‌شود که بخش عمده آن تحویل کارخانه‌های شیر استان و بخش اندکی برای فرآوری به دیگر استان‌ها ارسال می‌شود.
مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی تاکید کرد: خرید شیر و تولید شیر خشک در استان هم اکنون توسط کارخانجات تولید لبنیات انجام می‌شود.
صرفه‌جویی ۶.۹ میلیون مکعبی در مصرف آب کشاورزی
قنبری رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: اجرای سامانه‌های نوین آبیاری در سه سال گذشته منجر به صرفه جویی سالانه ۶.۹ میلیون متر مکعبی آب در استان شده است.
او با بیان اینکه اجرای ۹ هزار و ۸۹۰ هکتار سامانه‌های نوین آبیاری با هزینه‌ای بالغ بر سه هزار و ۹۵۰ میلیارد ریال این میزان صرفه جویی را رقم زده است، افزود: سامانه‌های نوین آبیاری اجرا شده ۳۳۹ خانواده بهره‌بردار را بهره‌مند کرده است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه در دولت سیزدهم هزار و ۲۶۰ رشته قنات استان احیا و مرمت شده است، ادامه داد: این تعداد قنات به طول ۲۶۷ کیلومتر با هزینه‌ای افزون بر هزار و ۹۸۰ میلیارد ریال احیا شد که از این نظر خراسان رضوی رتبه اول کشور را کسب کرده است.
قنبری بیان کرد: این اقدام برای ۸۹۱ خانوار بهره بردار منجر به افزایش سطح زیر کشت محصولات به میزان هزار و ۲۶۰ هکتار شد که باز هم در این بخش رتبه اول کشور را از آن خراسان رضوی کرد.
او تصریح کرد: بدین ترتیب ۸۰۶ روستای استان از آب مورد نیاز برای بخش کشاورزی برخوردار شده‌اند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی کل قنوات خراسان رضوی را ۶ هزار و ۹۷۰ رشته دانست و تاکید کرد: سه هزار و ۹۰۴ رشته قنات نیز در دولت‌های گذشته احیا و مرمت شده بود.
منبع: ایرنا