خشم، واکنش احساسی انسان به ناکامی و بدرفتاری، بهویژه از طرف دوستان و نزدیکانی است که نتوانسته‌اند انتظارات و خواسته‌های ما را برآورده سازند و بیشتر اوقات باعث بروز رفتار‌های جبران‌ناپذیری می‌شود. به تازگی، اعترافات مردی که در جنایتی تکان‌دهنده همسر و دختر ۲ ساله‌اش را کشته، در سایت‌ها و فضای‌مجازی پربازدید شده است. در ادامه نکاتی درباره راه‌های مدیریت خشم در زندگی‌مشترک، واکنش اصولی درباره همسر عصبانی و ... گفتیم.
قتل همسر به‌خاطر بی‌محلی و نریختن چای!
متهم این قتل هولناک درباره روز حادثه گفته: «.. خانمم با من قهر کرد و وقتی چای خواستم بی‌محلی کرد و دیگر با من حرف نزد. من هم عصبانی شدم و او را کتک زدم. زمان حادثه آن قدر عصبانی شدم که چاقو را از آشپزخانه برداشتم و زنم را زدم. از سر و صدای ایجاد شده، دخترم سروین بیدار شد. می‌دانستم اگر بازداشت شوم پدر و مادر مینا (خانمم) از بچه نگهداری می‌کنند. برای این که آن‌ها دست‌شان به بچه من نرسد او را هم کشتم» (منبع خبر: اعتمادآنلاین).
استدلال‌های عجیب در حمایت از عصبانی‌شدن
داغ‌ترین و پرشورترین احساسی که مردم در کنترل آن ناموفقاند، خشم است چراکه افراد حین بروز این احساس برای توجیه آن متقاعدکننده‌ترین استدلال‌ها را بیان می‌کنند. به عنوان مثال معتقد هستند که به وسیله دیگران خشمگین و عصبانی می‌شوند. اما واقعیت این است که شاید دیگران جرقه نخست را زده باشند، اما این خود مان هستیم که می‌توانیم آتش آن را شعله‌ور‌تر یا آن را خاموش کنیم.
نابودکردن صمیمیت در خانواده با خشمگین‌شدن
پژوهش‌های جدید نشان داده ابراز آزادانه خشم توسط افراد به افزایش خشم و احساسات منفی بیشتر منجر می‌شود. تخلیه خشم معمولا بیشتر از آن که سودمند باشد، تخریبگر است. همچنین تاثیر دوره‌های تکرارشونده خشم در خانواده بر یک رابطه، همانند اثر بریدن پوست بدن است. خشم باعث زخم عاطفی عمیقی همانند زخم جسمانی می‌شود و در درازمدت باعث از بین رفتن همدلی و صمیمیت در خانواده خواهد شد.
استفاده از خودگویی سازنده در برابر همسر عصبانی
وقتی همسرتان شما را عصبانی کرد، یکی از توصیه‌های جدید و کاربردی این است که از خودگویی‌های سازنده استفاده کنید. مثلا به خودتان بگویید: لازم نیست خودم را به او ثابت کنم؛ او باید خیلی ناراحت شده باشد که این‌قدر عصبانی است؛ با عصبانی‌شدن نمی‌توانم او را تغییر دهم؛ با مقابله به مثل فقط خودم را آشفته می‌کنم و .... البته وقتی خشم همسرتان به حدی افزایش یافت که به صورت خشونت و بدرفتاری جسمی درآمد (شبیه به همین پرونده مطرح‌شده در ابتدای این مطلب که به قتل منجر شده)، با مشاهده اولین نشانه‌های خشم این‌چنینی، موقعیت را ترک کنید و برای دریافت کمک تخصصی به یک مشاور و روانشناس آموزش دیده مراجعه کنید.
۱. طبیعی است که گاهی از دست همسرتان عصبانی شوید؛ اما باید راهبرد‌های کارآمدتری را به‌جای ابراز خشم و عصبانیت پیدا کنید. مثلا دنبال راه‌حلی باشید که بدون آسیب‌زدن به روان خود و همسرتان، خواسته هر دوی شما برآورده شود.
۲. خودتان نیازهای‌تان را تامین کنید. دردسر خشم از انجام کار برای برآوردن نیاز‌ها بیشتر است و گاهی تصمیم بگیرید خودتان منزل را مرتب کنید، برنامه یک سفر را هماهنگ کنید و ....
۳. به‌طور جرئت‌مندانه، نه پرخاشگرانه، با همسرتان مذاکره کنید. بیان خواسته به طور مستقیم و آرام، بدون سرزنش و عصبانیت روش جرئت‌مندانه است که دیگر جایی برای ابراز خشم و عصبانیت باقی نخواهد گذاشت.
۴. کوتاه بیایید، بله، گاهی کوتاه‌آمدن باعث می‌شود خشم فروکش کند و در شرایط مناسب‌تری شما به خواسته منطقی‌تان برسید.
۵. به خودتان بیاموزیدکه در شرایط سخت و روی اعصاب، آرام باشید. تنفس عمیق را تجربه کنید و از رفتار‌های هیجانی در زمان عصبانی شدن بپرهیزید.
۶. لازم نیست که تندترین واکنش‌ها را در برابر خطا‌های همسرتان داشته باشید. از بخشش و رهاسازی خطای همسر استفاده کنید. بخشش یکی از چیز‌هایی است که زندگی‌مشترک به شدت به آن نیاز دارد. در هر حال رابطه دو فرد با یکدیگر مستعد مشکلات و چالش‌های بسیاری است و طبیعتاً اشتباهات و کم‌کاری‌های مختلفی از سمت دو طرف پیش خواهد آمد.
۷. عذرخواهی را به عنوان یک گزینه در نظر داشته باشید. پذیرش اشتباه معمولاً برای ما سخت است. بااین‌حال ما نباید فراموش کنیم که پذیرش اشتباه نشانه ضعف نیست و نشانه بلوغ است.
۸. مشکلات را گسترش ندهید. مثلا صحبت درباره گذشته مشکلات را گسترش می‌دهد و خشم طرف مقابل را برمی‌انگیزد. بررسی مسائل گذشته را به زمان مناسب‌تری موکول کنید. یکی از اشتباهات رایج زوجین حین عصبانیت این است که منتظر کوچک‌ترین جرقه برای پیش‌کشیدن مسائل گذشته‌اند.
منبع: روزنامه خراسان