به دنبال اهمیت شرکت‌های دانش‌بنیان فعال که موجب خودکفایی و عدم وابستگی در زمینه های مختلف به کشورهای غربی می‌شوند، خبرنگار باشگاه خبرنگاران گفت‌وگویی با یکی از مدیران یکی از این شرکت‌ها داشته است، که در ادامه می‌خوانید.
رضا جهانی، رئیس هیئت مدیره یک شرکت خدمات مهندسی برق در گرایش‌های الکترونیک و کنترل در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان درباره شروع فعالیتش در این زمینه مطرح کرد: ما فعالیتمان را از سال ۸۰ شروع کردیم و آن زمان ترم دوی دانشگاه بودیم، ابتدا یک سری پروژه‌های کوچک در نیروگاه برداشتیم و بعد پروژه‌های بزرگ‌تر رقم خورد.
او درباره هدفی که در شروع کار به آن فکر می‌کرد، گفت: آنچه برای ما از ابتدای فعالیت خیلی شفاف بود این بود که ما به دنبال حل چالش هستیم. حتی قبل از درآمدزایی، اشتغال و کارآفرینی دغذغه فکریمان این بود که چطور می‌توانیم مفید باشیم و چطور می‌توانیم به ویژه مسئله‌ای را در حوزه صنعت حل کنیم. دنبال این هدف بودیم و همین هم ادامه پیدا کرد و متوجه شدیم این نوع هدف گذاری برای کارآفرینی یک مدل است، به این صورت که یک مسئله را پیدا کنیم و حول آن مسئله کسب و کار خود را برپا کنیم و وقتی با توجه به فاکتور‌های کارافرینی به یک مسئله پاسخ می‌دهیم احتمال موفق شدن آن کسب و کار بیشتر است. اما ما قبل از اینکه حتی به درآمد و اشتغال فکر بکنیم هدفمان بیشتر حل چالش بود.
این کارآفرین پیرامون موانعی که ممکن است چالش ساز باشند، بیان کرد: در خصوص موانع، از یک طرف می‌گوییم در ایران هرکس بخواهد کار کند اگر قدم در مسیر بگذارد حتما می‌تواند و موفق می‌شود، اما در طرف مقابل هم موانع بسیار زیاد است. ما در یک کشور در حال توسعه به سر می‌بریم. یکی از این موانع، عدم اعتماد خصوصا اعتماد به کالای ساخت داخل است؛ به خصوص ما که در حوزه های‌تک فعالیت می‌کنیم و اغلب کارفرمایان ما نیروگاه، پالایشگاه، پتروشیمی و صنایع بالا دستی کشور هستند.
او ادامه داد: صنایع انرژی حساسیت بسیار زیاد و سرمایه خوبی دارند و ترجیح می دهند که با شرکت‌های خارجی کار کنند و اعتماد کردن به یک شرکت داخلی یا برند داخلی که حالا تازه متولد شده یا ۱۰ سال فعالیت دارد برایشان سخت است. البته این مسئله حداقل درباره شرکت ما کمرنگ شده، اما در سال‌های آغازین با این موضوع چالش داشتیم.
جهانی افزود: از دیگر موانعی که وجود داشته و رفع شده، مباحثی مثل قوانین آیین نامه مناقصات و قرارداد‌های دولتی بود که وقتی می‌خواستیم یک کاری را داخلی انجام دهیم این‌ها موانع بزرگی بودند. اگر یک شرکتی نمایندگی یک شرکت خارجی را داشت خیلی راحت بدون استعلام قانون ملزم می‌کرد هر قیمتی که می‌گوید از او خرید کنند، اما وقتی همان کالا را می خواستیم ساخت داخل کنیم، می‌گفتند نمی‌توانیم از شما بخریم. باید توسط کمیسیون‌ها و کمیته فنی بازرگانی تایید می‌شد که خود این فرایند خیلی اوقات به بن بست می خورد و اگر رفع می‌شد هم می‌گفتند باید مناقصه بگذارند و آن هم چالش‌های خود را داشت.
او تاکید کرد: اما این موارد متعدد را قانون جهش دانش بنیان حداقل در حوزه ما رفع کرد. این قانون یک قانون خوب و پیش رو است و معتقدم اگر ادامه دار باشد موجب تحول کشور می‌شود و اگر به آن وفادار باشیم، کشور ما می‌تواند در یک دهه آینده یک کشور تکنولوژی محور توسعه یافته باشد.
این فعال حوزه دانش بنیان ضمن اشاره به تعدد آیین‌نامه ها و تغییر قوانین مختلف، عدم همخوانی خروجی دانشگاه‌ها با انتظارات صنعت را یکی دیگر از موانع دانست و گفت: یکی دیگر از موانعی که وجود دارد این است که علی رغم نیروی تحصیل کرده‌ای که در کشور است متاسفانه خروجی دانشگاه ها برای صنعت کاربردی نیست و این یک مسئله حاد است. نیروی انسانی به گونه ای آموزش نمی‌بیند که بتواند مستقیما در صنعت مشغول شود. خروجی دانشگاه با آنچه انتظارات صنعت است، اختلاف دارد و این مسئله همچنان وجود دارد.
او ادامه داد: مسئله دیگر مسئله تامین مالی است. باید توجه داشت شرکت های تکنولوژی محور وقتی به سود برسند اتفاقا سودهای چند برابری می دهند اما وقتی میخواهند شروع به کار کنند باید همراهی وجود داشته باشد و امروز نظام بانکی از این قضیه دور است.
جهانی درباره دستاورد‌های این شرکت برای کشور عنوان کرد: از مهم‌ترین دستاورد‌هایی که در این حدود ۲۰ سال فعالیت رسیدیم، این است که سیستم‌های کنترل کشور را از خرید سیستم‌های کنترل نیروگاهی که شرکت‌های خارجی ارائه می‌دادند، بی نیاز کردیم. این بزرگترین منفعتی که برای کشور دارد، استقلال و عدم وابستگی است. چون زمینه فعالیت ما از آن مواردی است که شدیدا تحریم است و این خدمات را به ایران نمی‌دهند. اگر این خدمات و محصولات بومی نشده بود نیروگاه‌ها با مشکل مواجه می‌شدند و عدم ثبات تولید برق و خاموشی‌های متعدد را می‌داشتیم که اکنون از این موضوع بی نیازیم و این مسئله قابل قیمت گذاری نیست.
او اضافه کرد: حتی اگر تحریم هم نبودیم و می‌توانستیم این محصولات را بخریم، برای هر سیستم کنترل باید از ۵۰۰ هزار تا یک میلیون دلار صرف می‌شد، اما ما از خروج ارز از کشور در این زمینه جلوگیری کردیم.
رئیس هیئت مدیره این شرکت گفت: امروز حدود ۱۴ درصد از مجموعه برق کشور با سیستم کنترل شرکت ما کار می‌کند که این جای افتخار دارد و حدود ۱۰ هزار مگاوات سیستم بومی شده داریم که از ظرفیت برق کشور با کنترل سیستم ما کار می‌کند و فکر می‌کنم دستاورد بزرگی باشد.
جهانی در پاسخ به اینکه تعداد افراد شاغل در شرکت چند نفر هستند، توضیح داد: شرکت ما حدود ۱۴۰ نفر نیروی متخصص و رسمی دارد با این نکته که تمام کسانی که در شرکت کار می‌کنند دارای تحصیلات دانشگاهی عالیه هستند. همه نیروهای ما متخصص هستند و این اشتغال آفرینی برای نیروهای متخصص، ارزش چند برابری دارد.
او در این خصوص بیان کرد: تاکنون ما به کشورهایی مثل ترکیه، عراق، سوریه، پاکستان و تانزانیا خدمات فنی و مهندسی ارائه داده‌ایم و به کشورهایی مثل کره جنوبی، عراق، امارات، فرانسه، غنا و چند کشور دیگر کارت الکترونیکی فروخته‌ایم.
جهانی گفت: در مورد شرکت های دانش بنیان و کلیه بنگاه های اقتصادی، آنچه رونق اقتصادی را منجر می‌شود، ثبات در تصمیم گیری در سطح کلان کشور است. چه در حوزه سیاسی و چه اقتصادی اگر به ثبات اقتصادی برسیم حتی اگر تحریم هم باشیم می‌توانیم پیشرفت کنیم.
باید بدانیم عدم ثبات در تصمیم گیری، بخشنامه‌های متعدد و تغییر قوانین، برنامه ریزی را غیر ممکن می کند. وقتی پارادایم ها تغییر کنند نمی‌توان طبق برنامه پیش رفت حتی اگر برنامه خوبی موجود باشد. از منظر گردش اقتصادی این عدم ثبات باعث می‌شود که بسیاری از حرکت منصرف بشوند و اندازه حرکتشان را کوچک و کوتاه مدت کنند و نظام اقتصادی از این اتفاق رنج می برد.
او گفت: درمورد اقتصاد دانش بنیان باید بگویم متاسفانه اقتصاد دانش بنیان آن طور که باید در کشور ما جدی گرفته نشده است. به عنوان یک فعال دانش بنیان که ۲۰ سال است در این حوزه فعالیت می‌کنم اعتقاد راسخ دارم که هر مسئله و خواسته و نیازی که در کشور داریم توسط شرکت‌های دانش بنیان قابل رفع است به شرطی که به آنها اعتماد شود. البته باید بگویم که نسبت به ۱۰ سال گذشته اوضاع خیلی بهتر شده است و قوانین تصحیح شده اند و فرهنگ تغییر کرده و موضوع حمایت از فرهنگ داخلی مسئله‌ای است که بسیاری از مدیران و کارشناسان به آن پایبند هستند.
او در پایان با تاکید بر اهمیت نقش خصوصی در ورود به اقتصاد دانش بنیان گفت: امیدوارم با حرکت به این سمت شاهد انجام پروژه‌های سطح ملی و مگاپروژه باشیم که خود برکات بسیار زیادی را به دنبال خواهد داشت.
گزارش از: فاطمه کربلایی