سگها از قدیم یار وفادار انسان‌ها بوده‌اند و آنها را در بسیاری امور کمک می‌کرده‌اند. این همزیستی مسالمت‌آمیز میان انسان و سگ طبق قاعده مشخصی انجام می‌شده است، تا آنجا که در عین بهره‌مندی از این حیوان و با وجود نزدیکی سکونتگاه‌های طبیعی و انسانی فاصله میان محیط زندگی انسان‌ها و این حیوانات مشخص بوده و حفظ می‌شده است.
این فاصله دستخوش تغییراتی شد تا آنجا که سگها تبدیل به حیوانات خانگی شدند و از محیط طبیعی زندگی خود فاصله گرفتند؛ این اقدام در غرب رواج پیدا کرد و در کشور ما نیز طی چند سال اخیر مرسوم شده است، بدون آنکه زمینه قانونی مهیا باشد.
سال‌ها پیش و شاید تا اوایل دهه ۹۰ که هنوز پدیده سگ‌گردانی رواج پیدا نکرده بود، افراد معدودی بودند که در معابر عمومی سگ به همراه داشتند، هرچه گذشت پدیده نوظهور سگ‌گردانی بیشتر رواج پیدا کرد، به شهر‌های کوچک‌تر نیز سرایت کرد.
شاید بتوان گفت سگ‌گردانی به تفریح جدید برخی جوانان تبدیل شده است و بسیاری از آنها نگهداری سگ‌های فانتزی را نشانه مرفه و باکلاس بودن خود می‌دانند. این روز‌ها در هر کوچه و خیابانی قدم بگذارید بعید است افرادی را نبینید که سگی را به همراه داشته باشند، گویا این حیوانات زبان‌بسته تبدیل به مونس و همدم جدایی‌ناپذیر بسیاری از دختران و پسران شده‌اند تا آنها از تنهایی دربیایند.
اگر تا چند وقت پیش سگ‌گردانی تنها میان گروه‌های مرفه جامعه دیده می‌شد، اما اکنون این معضل به پدیده‌ای فراگیر تبدیل شده است و گروه‌های سطح پایین جامعه نیز به این کار روی آورده‌اند. فارغ از همه معایبی که معضل سگ‌گردانی دارد، گاهی این رفتار نابهنجار موجب آزار سایر شهروندان می‌شود و در بعضی موارد شاهد حمله این حیوانات به افراد دیگر به ویژه کودکان بوده‌ایم.
طی این سال‌ها تلاش‌هایی برای ممنوعیت سگ‌گردانی در سطح شهرها انجام شده است. سال ۱۳۸۹ مجلس شورای اسلامی به فکر قانون‌گذاری برای همراه داشتن سگها افتاد که به دلیل اولویت‌های متعدد، به سرانجام نرسید، سال ۱۳۹۳ نیز ۳۲ تن از نمایندگان مجلس با تقدیم طرحی تلاش کردند قانونی را به تصویب برسانند که همراه داشتن سگ در معابر عمومی را مشمول جریمه‌های نقدی سنگین و حتی مجازات حبس کند که آن هم منتج به قانون نشد.
این معضل در بیشتر شهر‌های کشور به ویژه کلان‌شهر‌ها و مراکز استان‌ها رواج پیدا کرده است و در بعضی موارد سبب رعب و آسیب می‌شود.
احساس ناامنی برای شهروندان در پی حضور سگها در فضاهای شهری
سارا یوسفی، شهروند ۵۰ ساله کرمانشاهی که چند باری از حضور سگها و پارس کردن آنها احساس ترس و ناامنی کرده است، می‌گوید: وجود این حیوانات هرچند تربیت‌شده و شناسنامه‌دار، موجب ایجاد ناامنی برای شهروندان می‌شوند.
وی ادامه می‌دهد: بسیاری افراد از مواجهه با سگها از فاصله نزدیک واهمه دارند، شاهد هستیم صاحبان این حیوانات به آنها قلاده‌های بلند وصل می‌کنند و سگها توان نزدیک شدن به افراد دیگر و حتی عبور از روی پای آنها را دارند.
شهروند کرمانشاهی تصریح می‌کند: در پارکها نیز افرادی که با خود سگ حمل می‌کنند، آنها را در فضای سبز رها می‌کنند، به عنوان مثال خود من چندی پیش دیدم که یکی از همین سگها پسربچه کوچکی را که در حال بازی کردن در پارک بود، دنبال کرد که باعث ترس و وحشت بسیار شدید آن کودک شده بود، موضوعی که در نهایت به درگیری میان دو خانواده و حضور پلیس منجر شد.
استفاده از سگ در معابر عمومی فراگیر شده است
سیامک محمودی، جوان ۲۲ ساله معتقد است: بسیاری افراد برای فرار از تنهایی اقدام به نگهداری از سگ می‌کنند.
وی می‌گوید: عقیده دارم افرادی که با سگ در معابر عمومی ظاهر می‌شوند باید بسیار مراقب باشند که موجب واهمه دیگران نشوند.
جوان کرمانشاهی تاکید می‌کند: بسیاری هستند که ترس شدیدی دارند یا معتقد به نجس بودن سگ هستند، به عقیده این افراد نیز باید احترام گذاشت؛ افرادی که سگ با خود حمل می‌کنند باید مراقب باشند تا حیوان همراه آنها به کسی برخورد نکند یا حتی نزدیکشان هم نشود.
برخورد با معضل سگ‌گردانی از مطالبات جدی مردم است
جلال پشتونن، معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان کرمانشاه برخورد با معضل سگ‌گردانی را از مطالبات جدی مردم عنوان می‌کند و می‌گوید: پلیس خود را مکلف می‌داند که به این خواسته مردم توجه کند.
وی با اشاره به بعضی علل شیوع سگ‌گردانی میان جوانان خاطرنشان می‌کند: ضعف در فراهم کردن سرگرمی، کمبود برنامه برای پر کردن اوقات فراغت، احساس تنهایی و فاصله میان والدین و فرزندان و کاهش ارتباط با خویشاوندان و همسایگان از جمله روی آوردن شهروندان به حیواناتی از جمله سگ است.
معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان کرمانشاه سگ‌گردانی را نوعی الگوبرداری سطحی از زندگی غربی همراه با احساس تفاخر به دیگران می‌داند و اضافه می‌کند: اگر سگ قیمت بالایی داشته باشد، این احساس تفاخر فزونی پیدا می‌کند.
پشتونن خواهان فرهنگ‌سازی برای جلوگیری از سگ‌گردانی در سطح جامعه می‌شود و تاکید می‌کند: این پدیده تهدیدی علیه سلامت روانی و بهداشتی جامعه به حساب می‌آید و باید افراد را از خطرات آن آگاه کرد.
وی ادامه می‌دهد: از سوی دیگر حضور سگ‌گردانان در خیابان‌ها، بوستان‌ها و اماکن عمومی موجب سلب آسایش و امنیت روانی سایر افراد می‌شود؛ چند ماه پیش شاهد حمله دو سگ به دختربچه‌ای در منطقه لواسانات تهران بودیم.
معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان کرمانشاه می‌گوید: نکته قابل تأمل دیگر، باز شدن پای سگها به آپارتمان‌ها با گسترش آپارتمان‌نشینی به‌ویژه در شهر‌های بزرگ است که موجب آزار و اذیت برای ساکنان آن مجتمع می‌شود و ترس را میان زنان و کودکان افزایش می‌دهد.
پشتونن خواهان ایجاد محلی برای حضور افراد سگ‌گردان در شهر کرمانشاه است و اظهار می‌کند: اگر قرار بر ممنوعیت حضور این افراد در بعضی پارکها و تفرجگاه‌ها است، باید محلی برای حضورشان فراهم شود تا از تعارض‌ها و بعضی تبعات منفی جلوگیری شود.
بیش از ۸۰۰ بیماری مشترک میان انسان و سگ شناسایی شده است
صفورا مقصودی، کارشناس دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه با اشاره به بعضی مضرات سگ‌گردانی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: تاکنون بیش از ۱۷۰۰ بیماری مشترک میان انسان و حیوان شناسایی شده که حدود ۸۰۰ مورد آن از طریق سگ قابل انتقال است، موضوعی که می‌تواند برای افرادی که از نزدیک با آن مواجه هستند، قابل تأمل باشد.
وی اضافه می‌کند: تماس با این حیوان شاید در کوتاه‌مدت عارضه‌ای از خود نشان ندهد، اما در بلندمدت تأثیرات سو خود را نشان می‌دهد که یکی از آنها ضعیف شدن بینایی افراد است.
کارشناس دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه با بیان اینکه طی چند سال اخیر سگها به عضوی از خانواده تبدیل شده‌اند، خاطرنشان می‌کند: معضل سگ‌گردانی به‌تدریج به شهر‌های کوچک نیز کشیده شده است.
مقصودی تاکید می‌کند: عموم افراد سگ‌گردان دچار خلأ‌های روحی و عاطفی هستند که با پناه بردن به سگ در پی پر کردن این خلأ هستند، از سوی دیگر آنها این کار را نوعی تفاخر می‌دانند.
سگها همدم تنهایی افراد شده‌اند
پریناز الهی‌نژاد، کارشناس مشاوره با ابراز تأسف از گسترش سگ‌گردانی در سطح جامعه به‌ویژه شهر کرمانشاه تاکید می‌کند: سگها به‌تدریج جای برخی اعضای خانواده را برای نوجوانان می‌گیرند.
وی خاطرنشان می‌کند: چندی پیش دوستی تعریف می‌کرد که یکی از آشنایان او سگی را برای دختر نوجوان خود خریداری کرده و زمانی که علت را جویا شده است، وی پاسخ قابل تأملی داشت که باید آسیب‌شناسی شود.
کارشناس مشاوره با بیان اینکه صاحب سگ عنوان کرده است که پس از جدا شدن از همسرش، این سگ را برای رفع تنهایی و پر کردن اوقات فراغت دختر نوجوان ۱۳ ساله‌اش خریداری کرده است، ادامه می‌دهد: پدر خانواده با انتخابی نادرست به جای حل اختلافات با همسرش، از او جدا شده و یک سگ را همراه و رفیق دخترش قرار داده است.
الهی‌نژاد اضافه می‌کند: امروز نگهداری از سگ به پدیده‌ای فراگیر در میان افراد جامعه تبدیل شده است و ربطی به مجرد یا متأهل بودن افراد ندارد.
وی اظهار می‌کند: اگر تا ۱۰ سال پیش افراد مجرد اقدام به نگهداری از سگ می‌کردند، امروز بسیاری از خانواده‌ها و افراد متأهل به این کار روی آورده‌اند و در منزل خود به سگ به چشم یک همدم و عضو خانواده نگاه می‌کنند.
کارشناس مشاوره تاکید می‌کند: باید بپذیریم که جای سگ در منزل نیست و نگهداری از آن در محیط‌های محدود از جمله منزل به‌ویژه واحد‌های آپارتمانی اقدامی نادرست است.
همراه داشتن سگ در قانون مجازات اسلامی
یوسف جلیلیان، معاون قضائی دادگستری کرمانشاه عنوان می‌کند: در بعضی مواد قانون مجازات اسلامی اشاره شده است که اگر حیوان یک فرد، آسیبی به شخص دیگری وارد کرد، چگونه درباره آن تصمیم‌گیری می‌شود، در بعضی مواد این قانون از سگ نام برده و شرایط مجازات صاحب سگ مشخص شده است.
وی ادامه می‌دهد: در ماده ۵۰۱ قانون آماده است که هرگاه کسی به روی شخصی سلاح بکشد یا حیوانی مانند سگ را به سوی او برانگیزد یا هر کار دیگری که موجب هراس او می‌شود از جمله فریاد کشیدن یا انفجار صوتی انجام دهد که بر اثر این ارعاب، شخص بمیرد یا مصدوم شود، حسب مورد بر اساس تعاریف انواع جنایات به قصاص یا دیه محکوم می‌شود.
جلیلیان تاکید می‌کند: می‌توان از ماده ۵۱۲ استنباط کرد اگر کسی، سگی را در قسمتی (مانند پیاده‌رو) از خیابان قرار دهد که مردم (از روی ترس) مجبور شوند از مکان ناامن دیگری (مانند سواره‌رو خیابان) عبور کنند و حین عبور صدمه ببینند، صاحب سگ، مسئول جبران خسارات است.
وی می‌گوید: ماده ۵۲۲ و تبصره آن به روشنی درباره کسی که سگ خود را به خیابان می‌آورد و سگ به دیگران حمله می‌کند، مصداق می‌یابد، در تبصره این ماده به روشنی عنوان شده است که اگر کسی سگ خود را به خیابان بیاورد و توان کنترل آن را نداشته باشد، مقصر شناخته می‌شود، یعنی مانند آن است که سگ را برای صدمه به دیگران، از خانه خارج کرده باشد.
بسیاری از فعالان محیط زیست حتی در کشور‌های غربی با نگهداری سگها در محیط‌های انسانی موافق نیستند و آن را مصداق حیوان‌آزاری می‌دانند، چراکه معتقدند این کار نظام طبیعت را بر هم می‌زند؛ حیوانی که باید در محیط طبیعی خود باشد، به همدم بیست‌وچهارساعته انسان تبدیل شده است.
نگهداری از سگها در کشور‌های دیگر نیز قاعده و قانون مخصوص به خود را دارد، آنچه که به نظر می‌رسد چندان برای بعضی از شهروندان ما جا نیفتاده و ناآگاهی آنها ممکن است موجب صدمه به دیگر افراد شود و آرامش را از آنها سلب کند.
منبع: ایمنا