فصل بهار پر از نوبرانه است، از جمله نوبرانه‌های فصل بهار کنگر است که دارای خواص منحصر به فردی است که به دلیل دارا بودن فیبر، آنتی‌اکسیدان و مواد مغذی فراوان، نقشی مؤثر در ارتقای سلامت بدن ایفا می‌کند. وجود این ترکیبات مفید در کنگر، آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای مصارف دارویی و خوراکی تبدیل کرده است.
رضا غفارزادگان، رئیس پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی، مهمترین ارزش غذایی کنگر را مربوط به کالری کم آن دانست.
غفارزادگان افزود: از آنجایی که کنگر محتوی کربوهیدرات پیچیده غیرقابل هضم به نان اینولین است، خاصیت مسهلی دارد. از طرفی اینولین موجود در کنگر باعث افزایش باکتری‌های مفید و کاهش باکتری‌های مضر در مدفوع می‌شود. مقدار زیاد فیبر غذایی و وجود کربوهیدرات پیچیده‌ای به نام اینولین سبب شده که این سبزی بهاری به حفظ سلامت دستگاه گوارش به خصوص روده‌ها کمک کند. در حقیقت باعث حفظ سلامتی روده شده و احتمالاً می‌تواند خطر سرطان روده باریک را کاهش دهد. همچنین آنتی‌اکسیدان موجود در کنگر، پوست را در برابر سرطان محافظت می‌کند.
وی عنوان کرد: میزان کم سدیم و بالا بودن پتاسیم موجود در کنگر، به علاوه وجود ماده موثر سینارین که نقش آن در کاهش کلسترول و تری‌گلیسیرید خون به اثبات رسیده در مجموع این سبزی بهاری را به ماده غذایی مناسبی برای پبشگیری یا کنترل بیماری‌های قلبی عروقی تبدیل می‌کند.
این عضو هیات علمی اظهار کرد: در طب سنتی نیز، خواص کنگر را برای کاهش چربی‌های خون به خصوص کلسترول مفید دانسته اند. تحقیقات نشان می‌دهد که عصاره متانولی قسمت‌های هوایی و دانه این گیاه خاصیت آنتی اکسیدانی قابل توجهی دارد و محتوای پلی فنلیک دانه گیاه بیشتر از قسمت‌های هوایی آن است، در نتیجه خاصیت آنتی اکسیدانی دانه از سایر قسمت‌ها بیشتر است.
وی خاطرنشان کرد: نتایج حاصل از یک تحقیق درباره اثرات محافظتی هپاتوسیت و اثرات مفید آن در درمان بیماری‌های کبدی را تایید شده است. البته غلظت بالای عصاره هیدروالکلی این گیاه اثر سمی بر کبد دارد.
وی با بیان اینکه کنگر ضدعفونی‌کننده، اشتهاآور، تب‌بر و هضم‌کننده غذاست، مصرف آن را باعث تقویت دستگاه گوارش دانست و گفت: عصاره برگ و ریشه کنگر برای جلوگیری از رسوب چربی در جدار رگ‌ها مفید بوده و در درمان یرقان، سوءهاضمه، احساس ناراحتی در معده، نفخ، بی‌اشتهایی، تهوع، اسهال خفیف یا یبوست، نارسایی کبد، دفع مزمن آلبومین و کم‌خونی بعد از جراحی موثر بوده و از کبد در برابر سموم شیمیایی محافظت می‌کند.
غفارزادگان در پایان تاکید کرد: بهتر است زنان باردار، کودکان، بیماران مبتلا به بیماری شدید کبدی یا کلیوی از مصرف برگ کنگر پرهیز کنند. از آنجایی که برگ‌های کنگر محرک انقباض کیسه صفرا است. افرادی که سنگ کیسه صفرا دارند، نباید آن را مصرف کنند؛ چرا که افزایش انقباض کیسه صفرا منجر به انسداد مجاری و حتی پارگی کیسه صفرا می‌شود. همچنین اشخاصی که نسبت به کنگر یا خواص سینارین حساسیت دارند، باید از مصرف این گیاه پرهیز کنند.
منبع: پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی