چرا تهران باید تقسیم شود؟

چندی است که تقسیم تهران بار دیگر از زبان مسئولان شنیده می‌شود. براساس گفته‌های مسئولان، تهران به سه استان تقسیم می‌شود که علاوه بر پایتخت، تهران شرقی به مرکزیت ورامین و تهران غربی به مرکزیت شهریار تشکیل می‌شود البته قبلا صحبت‌هایی از مرکزیت رباط کریم هم بود که به‌دلیل زیرساخت‌های ضعیف‌تری که نسبت به شهریار دارد بحث مرکزیت آن در استان غربی منتفی است.

احمد وحیدی وزیر کشور گفته است در بعضی از شهر‌های استان تهران وضع خوب است و در برخی شهر‌ها وضعیت مناسبی نداریم؛ به همین دلیل مدتی است که بحث تقسیم تهران مطرح است.

وی اظهار کرد: استا‌ن‌های غربی و شرقی تهران با هدف جلوگیری از تمرکززدایی، امکان رسیدگی بهتر به شهر‌های کمتر توسعه‌یافته و اداره بهتر تشکیل می‌شود.

البته در آذر سال ۹۸ طرح تشکیل استان تهران جنوبی در مجلس اعلام وصول شد که طراحان آن به‌دنبال ضمیمه کردن ساوه از استان مرکزی به استان تهران جنوبی بودند که این طرح به جایی نرسید.

یکی از مواردی که در تاسیس استان‌های تهران غربی و شرقی مورد تاکید است این است که هیچ شهری از استان دیگری به تهران ضمیمه نشود چراکه این امر به استان‌های دیگر لطمه می‌زند.

از اهداف مهم تقسیم تهران مرکزیت‌زدایی است تا روند خدمات‌رسانی به شهروندان، سرعت بخشیدن به امور اداری، کاهش بوروکراسی، تخصیص اعتبارات و استفاده از منابع هر شهر برای توسعه آن، بهبود پیدا کند.

انتقال پایتخت که در سال‌های گذشته همواره مطرح بوده و هر بار هم هیچ اقدامی برای انتقال پایتخت صورت نگرفته یکی از اهداف تقسیم تهران است که معلوم نیست استان تهران غربی و یا استان تهران شرقی به‌عنوان پایتخت معرفی شوند البته به نظر می‌رسد انتقال پایتخت به صورت کامل انجام نمی‌شود و برخی از حوزه‌ها به پایتخت جدید منتقل می‌شود، اما مرکزیت سیاسی با تهران خواهد بود.

یکی از دلایل اصرار مسئولان برای تقسیم تهران تجربه موفقی است که با استان شدن کرج و تشکیل استان البرز به‌دست آمده است و هم‌اکنون ایجاد استان‌های غربی و شرقی برای تهران می‌تواند بار زیادی را از لحاظ اقتصادی و اجتماعی از روی دوش تهران بردارد.

محمدحسن آصفری، نایب رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌های مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان درباره تقسیم پایتخت به سه استان گفت: تهران به یک اَبَرشهر تبدیل شده و برای بخش‌ها و شهرستان‌های مختلفی که تحت پوشش استان تهران هستند نیاز است که تفکیک جدی انجام شود.

وی اظهار کرد: تقسیم تهران به حداقل دو یا سه استان یک مسئله جدی است که باید مورد توجه باشد، اما در این تفکیک باید به مسائل اجتماعی و سوابق تاریخی بعضی از بخش‌ها مثل منطقه ری یا مناطق مختلفی که قدمت‌های زیادی دارند توجه ویژه‌ای شود.

نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس بیان کرد: اگر قرار است این تقسیمات انجام شود باید طوری باشد که منابع به‌طور مساوی تقسیم شود، چون برخی شهر‌ها با منابع مالیاتی بخشی از امورات خود را می‌گذارنند و بخشی از صنایع در یک بخش‌هایی از استان تهران به صورت گسترده پخش شده‌اند و اگر در تقسیمات رعایت مسائل امنیتی، پراکندگی جمعیت، صنایع، فاصله این شهر‌ها با یکدیگر و مسئله فاصله اجتماعی شهر‌ها درنظر گرفته نشود مطمئنا با مشکل مواجه می‌شویم. 

 آصفری تاکید کرد: برای تقسیم تهران به دو استان یا بیشتر نباید عجله نکرد و باید تصمیم معقولانه‌ای گرفت و بایستی به انتقال پایتخت از مرکز تهران توجه شود؛ موضوعی که در گذشته از زمان قبل از انقلاب در دستورکار سازمان‌های بودجه‌ریزی و برنامه‌ریزی کشور بوده و باید پایتخت از تهران انتقال پیدا کند.

نایب رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌های مجلس افزود: وقتی استان تهران شرقی را تشکیل می‌دهیم نباید مرکزیت آن غرب تهران شود لذا بایستی همه این موارد درنظر گرفته شود تا تصمیمی گرفته شود که بتواند کمکی برای توسعه زیرساخت‌ها، حمل‌ونقل داخل شهری و کمک به خدمات‌رسانی استان تهران شود تا دچار مشکل نشویم.

وی تصریح کرد: معتقدم تقسیم استان تهران به دو استان ضمن اینکه واجب است یک نیاز جدی است، اما باید با حساب و کتاب و برنامه‌ریزی دقیق این موضوع دنبال شود تا مشکل از این بیشتر نشود.

نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس اظهار کرد: ایده‌های مختلفی برای تقسیم تهران وجود دارد مثلا دماوند به همراه چند شهر دیگر به‌عنوان یک استان درنظر گرفته شود و بعضا گفته می‌شود رباط کریم و شهریار با هم لحاظ شود که اولا استان شدن این‌ها به این صورت نباشد که از شهر‌های استان‌های دیگر بگیرند و به استان تهران ملحق کنند، چون برای استان‌های همجوار تهران مشکل ایجاد می‌کند بنابراین باید از ظرفیت استان تهران برای تقسیم‌بندی استفاده شود.

وی تاکید کرد: نمی‌توان بر تهران بدون ری سرمایه‌گذاری کرد و مقام معظم رهبری در خصوص ری فرمایشی داشتند مبنی براینکه ری قبله تهران است لذا بایستی در حوزه ری طوری اقدام نکینم که آسیبی ایجاد شود، چون قدمت ری بسیار زیاد است.

آصفری گفت: باید مسائل اجتماعی، فرهنگی، دینی، اقتصادی و سیاسی در تقسیم استان تهران لحاظ شود.

نایب رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌های مجلس بیان کرد: تقسیم تهران در دستورکار کمیسیون‌های زیربنایی دولت است و منتظر هستیم که ببینیم دولت چه تصمیمی می‌گیرد. دولت باید لایحه تقسیم استان تهران را به مجلس بفرستد تا مجلس نظر خود را اعلام کند البته بعید است به مجلس یازدهم برسد. 

طرح انتزاع ری از تهران بیش از ۱۰ سال است که مطرح است، اما به نظر می‌رسد این جدایی راه به جایی نمی‌برد.

علی خضریان سخنگوی مجمع نمایندگان استان تهران گفته است: یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌ها و نگرانی‌های مردم شهرستان ری که به شیوه‌های مختلف نسبت به انعکاس آن به مجمع نمایندگان استان تهران اقدام کرده‌اند، موضوع تقسیم شهرری در جریان تفکیک استان تهران است.

وی در ادامه این تصمیم را برخلاف حفظ هویت تاریخی شهرری دانست و افزود: مجمع نمایندگان استان تهران نیز مخالفت خود را نسبت به این تصمیم ابراز داشته و معتقد است این موضوع آسیب جدی به هویت این منطقه به عنوان قبله تهران خواهد زد.

با توجه به اینکه عمر مجلس یازدهم رو به اتمام است قطع‌به‌یقین لایحه دولت برای تقسیم تهران به بخش شرقی و غربی به این مجلس نمی‌رسد، اما رسیدن این لایحه به مجلس دوازدهم هم حتمی نیست.