خوشبختانه چاقی در کودکان معمولاً از طریق تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی سالم قابل درمان است. چنین تغییراتی مهم هستند، زیرا کودکانی که چاق هستند احتمالاً در بزرگسالی چاق می‌مانند و احتمال ابتلا به مشکلات جسمانی مرتبط با وزن مانند دیابت، فشار خون بالا و بیماری‌های کبدی و قلبی عروقی بیشتر است. عوارض چاقی در نوجوانان و کودکان همچنین می‌تواند اثرات روانی مخربی به همراه داشته باشد، از جمله اعتماد به نفس پایین، انزوای اجتماعی و افسردگی!
در ابتدایی‌ترین سطح، کودکان – مانند بزرگسالان – زمانی دچار چاقی می‌شوند که کالری بیشتری نسبت به مصرف بدنشان می‌خورند که به آن «عدم تعادل انرژی» می‌گویند.
این موضوع می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله ژنتیک، هورمون‌ها، ساختار متابولیک و عوامل پزشکی باشد. هنگامی که یک کودک دچار چاقی می‌شود، اغلب از طریق تعامل پیچیده این مؤلفه‌ها و عوامل دیگر از جمله رژیم غذایی، سبک زندگی و شرایط محیطی رخ می‌دهد.
چاقی در کودکان با مقایسه شاخص توده بدنی (BMI) آنها نسبت با سایر کودکان هم سن و جنسشان مشخص می‌شود.
این موضوع با نحوه تعیین چاقی در بزرگسالان متفاوت است که صرفاً به اندازه‌گیری BMI فرد بستگی دارد. BMI اندازه‌گیری وزن نسبت به قد است و با تقسیم وزن فرد بر حسب کیلوگرم بر مجذور قد بر حسب متر محاسبه می‌شود. همچنین می‌توانید از یک ابزار آنلاین مانند ماشین حساب BMI کودک و نوجوان CDC استفاده کنید.
اگر شما نگران وزن کودکتان هستید می‌توانید از مراقبین سلامت مانند پزشک خانواده، متخصص اطفال و متخصص تغذیه کمک بگیرید. آنها می‌توانند شما را در خصوص چگونگی حمایت از فرزندتان و همچنین هر گونه خدماتی که کودک شما ممکن است به آن نیاز داشته باشد، کمک کنند.
از مقصر جلوه دادن کودک بپرهیزید
نوجوانان و جوانان می‌توانند به دلایل مختلفی که فراتر از کنترل و رفتار‌های آنهاست، دچار اضافه وزن شوند که اغلب اوقات این دلایل پیچیده است. کودکانی که با وزنشان مشکل دارند اغلب تعصب، تبعیض و قلدری را تجربه می‌کنند.
نکته اساسی این است که شما از مقصر دانستن کودکتان به شدت بپرهیزید و به جای آن سعی کنید موارد ساختاری که در ایجاد افزایش وزن نقش دارد را دریابید.
درک بهتر موارد گفته شده به عنوان شروع کار می‌تواند به شما در حمایت عملی از کودکتان کمک کند.
وزن کودک در جریان زندگی می‌تواند تحت تاثیر تداخلات ژنتیک، تجربه‌های اوان کودکی و محیط اطرافش قرار گیرد.
افزایش وزن کودک را می‌توان زمانی انتظار داشت که کودک در محیطی غذا بخورد، بازی کند و یاد بگیرد که فعالیت بدنی کم و مصرف بالای غذا‌های ناسالم غنی از انرژی، ارزان و در دسترس با مقادیر بالای چربی و قند و شکر تبلیغ و ترویج داده می‌شود.
افزایش وزن اغلب اوقات پاسخ طبیعی بدن به محیط غیر عادی است. علاوه بر این، کودکان گاهی اوقات درگیر غذای ناسالم می‌شوند تا با استرس و بی‌حوصلگی مقابله کنند یا خودشان را از احساس اضطراب و ناراحتی برهانند.
سعی کنید بدون قضاوت با کودکان صحبت کنید
اینکه کودکان بدانند شما زمانی که آنها نگران هستند بدون هیچ گونه قضاوتی در کنارشان هستید، بسیار اهمیت دارد. از صحبت با زبان سرزنشگر و هم چنین خطاکار شمردن کودک و دادن بازخورد‌های منفی در خصوص شکل بدن دیگران و حتی خودتان بپرهیزید. این مورد می‌تواند برای عزت‌نفس کودک مضر باشد و باعث شود که آنها برای صحبت با شما احساس راحتی نکنند.
شروع صحبت در خصوص اضافه وزن و چاقی به زبان مادری می‌تواند شروع خوبی باشد. اولویت دادن به فرد و نه شرایطی که در آن قرار دارد می‌تواند مشکل کسانی که درگیر اضافه وزن و چاقی هستند را یک مشکل انسانی جلوه دهد و اجازه ندهد شرایط آنها هویتشان را تعریف کند. برای مثال: «شخصی با اضافه وزن و چاقی و نه شخص چاق».
سعی کنید شما مکالمه با کودکتان را شروع کنید و از او بخواهید هر گاه فکر و احساسی در خصوص وزن بدنش داشت با شما در میان بگذارد. اگر کودک شما بازخورد منفی در خصوص وزنش داشت، سعی کنید دلیل این موضوع را کشف کنید. به دقت به کودک گوش بدهید و سعی نکنید از نگرانی آنها ساده بگذرید یا آن را کم‌اهمیت جلوه دهید. اگر متوجه شدید که کودک یا بزرگسال دیگری کودک شما را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهد که می‌تواند به صورت آنلاین و یا حضوری اتفاق بیفتد، در اسرع وقت به آن رسیدگی کنید.
سعی کنید عزت نفس و نقاط قوت آنها را در حوزه‌های دیگر که به وزن کودک ارتباط ندارد مورد تشویق و تمجید قرار دهید. برای مثال: «من به این که شما برای امتحان با پشتکار درس خواندید افتخار می‌کنم یا من عاشق رفتار مهربانانه شما با برادرت هستم.»
مکالمه مفید داشته باشید
در زمانی که تغییرات در محیط دیجیتال به سرعت اتفاق می‌افتد، نکته حائز اهمیت این است که از تهدید‌هایی که سلامت روان و تندرستی کودکتان را به مخاطره می‌اندازد آگاه باشید، زیرا این مورد به ظاهر بدن و اعتماد به نفس ارتباط دارد. این موارد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
پست‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی گذاشته می‌شود که معمولا وزن را به صورت یک کلیشه در می‌آورند و یا اختلالات غذاخوردن را ترویج می‌دهند و بازاریابی مداوم غذا‌های ناسالم که کودکان را هدف قرار می‌دهد.
شما باید مشتاق ایجاد محیط امنی برای مکالمه با کودکتان باشید. می‌توانید با پیش‌دستی کردن برای ایجاد فرصت صحبت در خصوص سلامت روان و این که چطور رفتار‌های آنلاین می‌تواند بر سلامت و تصویری که کودکان از خود دارند اثر بگذارد، شروع کنید.
می‌توانید موارد زیر را برای شروع مکالمه در خصوص وزن با کودکتان مورد توجه قرار دهید:
از کودکتان سوالات باز (مانند چه احساسی داری؟ یا در مدرسه چه خبر است؟) بکنید و از آنها بخواهید احساساتشان را بیان کنند.
از کودکتان برای این که به شما اعتماد کرده است تشکر کنید تا بتوانید احساس امنیت را در او به وجود آورید.
در حالی که تصدیق می‌کنید غذا خوردن سالم و حفظ وزن سلامت می‌تواند چالش برانگیز باشد، مزایای سلامت بهتر را مورد تاکید قرار دهید.
رفتار‌های سالم را مورد توجه قرار دهید
به طور کلی به جای تمرکز بر کاهش وزن بر اهداف سلامتی تاکید کنید، مگر این که مراقبین بهداشتی بخواهند که شما به کاهش وزن توجه کنید. رفتار‌های غذاخوردن سالم و فعالیت بدنی یک شبه به صورت عادت در نمی‌آید، بلکه نیازمند زمان، تلاش و مراقبت از جانب شما و کودکتان است تا این تغییرات ادامه‌دار باشد. احتمال خیلی کمی دارد که تغییرات زیاد و ناگهانی در رژیم غذایی و شیوه زندگی کودکتان نتیجه‌بخش باشد. این کار حتی می‌تواند برای سلامت کودک مضر باشد. تغییرات زمانی موفقیت‌آمیز خواهد بود که کوچک، تدریجی، افزایشی و با حمایت کل خانواده باشد.
بهترین الگوی ممکن برای کودکتان باشید. غذا‌های مغذی و تازه مانند میوه‌ها و سبزی‌ها را انتخاب کنید، فعالیت بدنی را تشویق کنید و خواب کافی را ترویج دهید و از این که با کودکتان در خصوص وزن افراد دیگر بازخورد منفی دهید بشدت بپرهیزید.
این که وزنتان چقدر است اهمیتی ندارد. شما می‌توانید به کودکتان با انجام رفتار‌های سالم کمک کنید. گروه‌های غذایی مختلف را با هم بشناسید، یاد بگیرید که چه مواد مغذی به عنوان غذای سالم مورد نیاز بدن است و درباره اینکه که چرا بعضی از غذا‌ها انتخاب بهتری از غذا‌های دیگر هستند، با هم صحبت کنید.
تمام سعی و تلاش خود را بکنید تا از مصرف غذا‌ها و نوشیدنی‌های فوق فرآوری شده که غنی از نمک، شکر و چربی هستند، جلوگیری کنید، اما از تلاش برای منع کامل بعضی از غذا‌ها بپرهیزید، زیرا این مورد می‌تواند اثر معکوس داشته باشد و باعث مصرف بیشتر آنها شود. بیشتر غذا‌هایی که بصورت آماده به مصرف یا اصطلاحا «بگیر و ببر» عرضه می‌شود غنی از چربی، شکر، و نمک بوده و خیلی باعث رفع گرسنگی نمی‌شود. به جای آن، میان وعده‌هایی که سالم بوده و گرسنگی را برطرف می‌کند مانند برش‌هایی از میو‌ها و سبزی‌ها و ماست ساده را در دسترس قرار دهید. مصرف آب را به عنوان نوشیدنی اصلی به جای نوشیدنی‌های میوه‌ای حاوی شکر مد نظر قرار دهید و در مورد غذا‌ها و نوشیدنی‌هایی که در خانه در دسترس است جانب احتیاط را رعایت کنید.
از زمان با هم غذاخوردن لذت ببرید
هر زمان که امکان‌پذیر است غذا را تهیه کرده و با هم به صورت یک خانواده میل کنید. این بهترین فرصت برای صحبت درباره انتخاب‌های غذای سالم و تمرین مصرف آنها است. غذا را به کودک به اندازه مناسب برای کودک بدهید و اگر کودک هنوز گرسنه است اجازه دهید برای مقادیر بیشتر غذا درخواست کند. داشتن زمان مشخص برای وعده‌های اصلی و میان وعده (ها) کمک می‌کند تا به کودک آموزش دهید که به جای ریزه‌خواری در طی روز باید زمان مشخصی برای غذا خوردن داشته باشد.
شادمانی را در فعالیت بدنی و حرکات روزمره پیدا کنید
فعالیت بیرون از خانه و فعال بودن را در قالب خانواده تشویق کنید. از سن ۳ سالگی به بالا کودکان باید روزانه حداقل یک ساعت فعال باشند. اما این مورد می‌تواند بصورت پشت سرهم نباشد و به زمان‌های کوچکتر ۱۵ الی ۲۰ دقیقه تقسیم شود. برای کودکان کوچکتر می‌توانید بازی‌هایی مانند دنبال هم کردن و توپ‌بازی را انجام دهید. اگر امکان دارد برای عبور و مرور، راه رفتن و دوچرخه‌سواری را به جای استفاده از ماشین در نظر بگیرید. از ورزش‌های تیمی در مدرسه و یا خارج از آن حمایت کنید. این کار می‌تواند فعالیت بدنی را لذت‌بخش‌تر کند و هم‌زمان ارتباطات کودکان را نیز بهبود ببخشد.
سلامتی نه وزن
از این که در این فرایند فقط وزن را مرکز توجه قرار دهید، پرهیز کنید و توجه بیشتری را به مزایای رفتار‌های غذاخوردن سالم و فعالیت بدنی در کل خانواده معطوف کنید. این موارد برای حمایت از رشد و تکامل کودکان تا بزرگسالی و افزایش ایمنی و سلامت عاطفی مورد نیاز است. در حقیقت ایجاد تغییرات مطلوب در سطح خانواده می‌تواند به پیشگیری از رژیم غذایی نادرست و یا داشتن مشکلات غذا خوردن در آینده کمک کند.
بهترین راه برای حمایت از خوشبختی و سلامت کودکتان، این است که او بداند تحت هر شرایطی شما در کنار او خواهید بود. با لذت بردن از خوراکی‌های سالم و انجام فعالیت بدنی به صورت خانواده شما می‌توانید به کودکتان کمک کنید تا در ایجاد تغییرات مثبت و شیوه زندگی سالم احساس تنهایی نکند و بداند که این موارد فراتر از کاهش وزن است.
منبع: فارس