در آستانه روز معلم و سالروز شهادت استاد مرتضی مطهری معلمان و فرهنگیان در دیدار با سخنگوی شورای نگهبان به بیان مهمترین مسائل و مشکلات در حوزه آموزش و پرورش پرداختند.
هادی طحان‌نظیف عضو حقوقدان و سخنگوی شورای نگهبان در ابتدای این نشست به بیان نقش و جایگاه معلمان پرداخت و از مقام شامخ آنها تجلیل کرد.
وی در این همین رابطه بیان داشت: معلمان حق بزرگی بر گردن فرزندان این سرزمین دارند. ما قدردان زحمات معلمان هستیم و فرارسیدن این روز را به جامعه بزرگ فرهنگیان کشور تبریک عرض می‌کنیم. معلمان هدایتگران انسان‌ها هستند و هر فردی که در جامعه زندگی می‌کند، مدیون معلمان خود است. امیدواریم درس‌هایی را که آموختیم در عرصه عمل و زندگی به خوبی به اجرا دربیاوریم.
سخنگوی شورای نگهبان سپس به ناظر انتخاباتی بودن آن جمع اشاره کرد و در خصوص شبکه ناظران انتخاباتی گفت: در جمهوری اسلامی ایران اجرای انتخابات و نظارت بر انتخابات برعهده مردم است. حدود ۳۰۰ هزار نفر از اقشار مختلف مردم عضو شبکه نظارتی هستند که هیچ‌کدام از آنها ارتباط استخدامی با شورای نگهبان ندارند و کارمند این نهاد نیستند، بلکه در هنگام برگزاری انتخابات به یاری شورای نگهبان می‌آیند و با کسب آموزش‌های لازم به امر نظارت می‌پردازند. سلامت انتخابات برعهده این شبکه که بسیاری از آنها فرهنگیان و معلمان هستند، می‌باشد.
انتقاد از رفتار‌های دولت‌های غربی
دکتر طحان‌نظیف از این فرصت استفاده کرد تا اشاره‌ای نیز به حوادثی که این روز‌ها در جهان رخ می‌دهد و نگاه‌ها را متوجه خود ساخته است، کند.
وی در رابطه با اعتراضاتی که در دانشگاه‌های جهان به خصوص در آمریکا در مورد غزه صورت می‌گیرد و با برخورد دولت‌های غربی و نیرو‌های امنیتی مواجه می‌شود، گفت: این روز‌ها صحنه‌هایی در سطح جهانی و در دانشگاه‌های آمریکا مشاهده می‌کنیم که چهره‌ای عریان و بدون روتوش از ادعای حقوق بشر و آزادی بیان و استاندارد‌های دوگانه است. کسانی که سال‌ها دیگران را متهم به عدم رعایت حقوق بشر و آزادی بیان می‌کردند، اکنون خودشان به خشن‌ترین برخورد‌ها می‌پردازند.
سخنگوی شورای نگهبان با اشاره به یکی از سخنان چندی پیش رهبر معظم انقلاب مبنی بر اینکه اسرائیل آبروی تمدن غربی را برده است، عنوان کرد: ابعاد بی‌آبرویی تمدن غربی روز به روز در حال روشن شدن است. اگرچه اخبار به سختی در حال مخابره شدن است، اما امیدواریم مردم جهان با حقایق و واقعیت‌ها آشنا شوند و این وقایع، آزادی‌خواهان را به تفکر و تامل وادارد.
معلمان با نظراتشان یاری‌گر شورا باشند
طحان‌نظیف در ادامه به بیان سخنانی در رابطه با شورای نگهبان پرداخت. وی در همین‌باره مهمترین وظایف شورای نگهبان را بررسی مصوبات مجلس شورای اسلامی و تطبیق آنها با شرع و قانون اساسی، نظارت بر انتخابات‌های ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان رهبری و همه‌پرسی، تفسیر اصول قانون اساسی و پاسخ به استعلامات فقهی دیوان عدالت اداری برشمرد.
سخنگوی شورای نگهبان درباره مصوباتی که شورا در سال‌های اخیر در خصوص آموزش و پرورش بررسی کرده است، اظهار داشت: طرح‌ها و لوایح مختلفی در این رابطه در شورای نگهبان بررسی شده است. این شورا نگاه ویژه‌ای به قشر فرهنگیان و معلمان دارد و از شما می‌خواهم وقتی که چنین مصوباتی دریافت می‌کنیم، نظرات خود را با ما در میان بگذارید. البته زمان ما برای بررسی مصوبات طبق قانون اساسی محدود است، اما برای ما مهم می‌باشد که نظر جامعه هدف را دریافت کنیم. البته باید توجه داشت که شورای نگهبان در چارچوب شرع و قانون اساسی می‌تواند به بررسی مصوبات بپردازد.
وی درباره طرح رتبه‌بندی معلمان که در یکی دو سال اخیر به تصویب رسید، عنوان کرد: این طرح حدود دو سه ماه بین شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی در رفت و آمد بود. مهمترین اشکال‌ها و ایرادات شورای نگهبان مبتنی بر این بود که مصوبه وقتی به قانون تبدیل می‌شود، قابلیت اجرا داشته باشد. برخی طرح‌ها و لوایح همچون طرح رتبه‌بندی معلمان دارای بار مالی هستند. اگر مصوبه تبدیل به قانون شود و دولت نتواند اعتبار آن را تامین کند، نارضایتی در جامعه به وجود خواهد آمد و قانون بی‌اعتبار می‌شود؛ بنابراین باید از قبل بار مالی آن مصوبه تامین شود تا شیرینی یک قانون به کام مردم و جامعه هدف بنشیند.
طحان‌نظیف درباره لایحه برنامه هفتم و برخی طرح‌ها و لوایح دیگر درباره آموزش و پرورش و مدارس که در شورای نگهبان مورد بررسی قرار گرفت، خاطرنشان ساخت: معلمان و فرهنگیان می‌توانند درباره این مصوبات به ما مشورت بدهند تا دقیق‌تر نسبت به آنها اظهارنظر کنیم. قوانین هرچه دقیق‌تر باشند، از اجرای سلیقه‌ای آن جلوگیری به عمل خواهد آمد و معطوف به عمل و به اجرا نزدیک‌تر خواهد شد.
ضرورت آموزش قانون اساسی در مدارس
موضوع دیگری که دکتر طحان‌نظیف در نشست با معلمان بدان اشاره کرد، آموزش مفاهیم قانون اساسی بود. وی در همین راستا گفت: در حوزه آموزش مفاهیم حقوق اساسی و به طور خاص قانون اساسی دچار ضعف هستیم. برای آموزش این موضوعات، روش‌های خوب و روزآمدی وجود دارد که باید از آنها بهره برد. یکی از آن روش‌ها گنجاندن این مفاهیم در کتاب‌های درسی است. بخشی از روش‌ها نیز ابتکارات و خلاقیت‌های معلمان است که برخی از شما آن را در مدارس اجرا می‌کنید.
سخنگوی شورای نگهبان با ابراز تاسف از اینکه قانون اساسی به خوبی معرفی نشده است، عنوان کرد: مراجعه و استناد به قانون اساسی کم است و باید خیلی بیشتر باشد. من هر ساله در سالروز تصویب قانون اساسی چالش‌هایی در فضای مجازی مطرح می‌کنم که هدفم این است مردم به قانون اساسی مراجعه کنند. خوشبختانه بازخورد‌های خوبی نیز دریافت کردیم.
وی از معلمان خواست تا قانون اساسی به کلاس‌های درس برده شود و از دانش‌آموزان خواسته شود تا آن را مطالعه و درباره آن تحقیق کنند و تصریح کرد: بسیاری از سوالات با مراجعه به قانون اساسی و اجرای آن قابل رفع است و بسیاری از مشکلات با اجرای صحیح و کامل قانون اساسی قابل حل است.
طحان‌نظیف در همین رابطه به برگزاری رقابت‌های علمی شبیه‌سازی شورای نگهبان برای دانشجویان توسط پژوهشکده شورای نگهبان اشاره کرد و گفت: این دوره مورد استقبال دانشجویان قرار گرفت و نتایج بسیار خوبی به همراه داشت. از دانشگاه‌های مختلف و از بیش از ۲۰ استان در آخرین دوره این رقابت‌ها شرکت کردند. آنها همچون شورای نگهبان ساختاری تشکیل دادند که دارای دبیر، قائم مقام و سخنگو بود. مصوبات را بررسی و رای‌گیری کردند. در دوره‌های اخیر پیشنهاد داده شد که موضوع بررسی صلاحیت‌ها نیز شبیه‌سازی شود که این موضوع نیز مورد استقبال دانشجویان قرار گرفت.
وی این بخش از صحبت‌هایش را اینگونه جمع‌بندی کرد: روش‌های مختلفی در دنیا برای آموزش مفاهیم قانون اساسی وجود دارد. از جمله اینکه دانش‌آموزان در این خصوص با مسئولان نامه‌نگاری می‌کنند و مسئولان نیز به نامه‌ها پاسخ می‌دهند. یا اینکه نشست‌های مختلفی برای آشنایی با نهاد‌ها برگزار و تحقیق و پژوهش مختصر در مورد واژگان حقوق اساسی به دانش‌آموزان سپرده می‌شود.
شورای نگهبان پاسدار حقوق عامه است
طحان‌نظیف در ادامه عنوان کرد: نهاد‌های مشابه شورای نگهبان در سایر کشور‌ها نیز وجود دارد، چراکه قانون اساسی از اهمیت و جایگاه والایی برخوردار است و باید از آن صیانت کرد؛ بدین معنا که یک مصوبه نباید خلاف قانون اساسی باشد. البته برخی نقش پیشینی و برخی نقش پسینی دارند. در ایران، شورای نگهبان نقش پیشینی دارد.
وی خاطرنشان کرد: البته در ایران مصوبات از نظر شرع نیز توسط فقهای محترم شورای نگهبان مورد بررسی قرار می‌گیرد و یک مصوبه نباید خلاف شرع باشد. صیانت و پاسداری از شرع، مبدا ملی و مردمی دارد.
سخنگوی شورای نگهبان بر این نکته هم تاکید کرد که این نهاد پاسدار حقوق مردم است و در همین رابطه به بیان نمونه‌هایی از برخی اشکالات و ابهاماتی که این شورا در این راستا نسبت به مصوبات مطرح می‌کند، اشاره کرد.
پیشنهاد شبیه سازی نظارت در انتخابات‌های دانش‌آموزی
سخنگوی شورای نگهبان بار دیگر مهمترین وظایف و ماموریت‌های این نهاد را یادآور شد و گفت: بعضا مشاهده می‌شود که تصور درست و تصویر کامل و واقعی از شورای نگهبان در جامعه وجود ندارد. شاید عموم افراد فکر می‌کنند که شورای نگهبان تنها به نظارت بر انتخابات می‌پردازد در حالی که این شورا علاوه بر نظارت بر انتخابات، وظایف خطیر دیگری نیز برعهده دارد که در سال‌های اخیر سعی بر آن است تا این موارد بیشتر تبیین گردند. وی افزود: در موضوع انتخابات نیز صرفا بحث بررسی صلاحیت‌ها مورد توجه رسانه‌هاست در این رابطه نیز نگاه‌ها جامع و دقیق نیست مثل اینکه شاید بسیاری اطلاع نداشته باشند که در انتخابات اخیر حدود ۱۰ هزار تماس و ملاقات با داوطلبان انجام شد تا مستندات دریافتی با گفته‌های آنها تطبیق داده و اگر نکته‌ای دارند، به خوبی شنیده شود.
وی در خصوص پاسخ به استعلامات فقهی دیوان عدالت اداری که از جمله ماموریت‌های فقهای شورای نگهبان است نیز گفت: طبق قانون اساسی هر شهروندی می‌تواند نسبت به مصوبات مختلف از جمله مصوبات هیات وزیران اعتراض کند و آن را خلاف قانون و شرع بداند. این موضوع از وجوه قابل افتخار قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است. ادعای افراد در مورد خلاف شرع بودن آن مصوبات توسط فقهای شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.
طحان‌نظیف در پایان این بخش از صحبت‌هایش این پیشنهاد را خطاب به آموزش و پرورش و مدیران مدارس ارائه داد که نظارت بر انتخابات می‌تواند در انتخابات شورا‌های دانش‌آموزی شبیه‌سازی شود. وی در همین رابطه بیان داشت: در هر کجا که اجرا وجود داشته باشد، باید ناظرانی نیز باشند که بر اجرا نظارت کنند و امر انتخابات نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ لذا آموزش این موارد و انجام چنین اقداماتی، گامی در راستای آموزش هنجار‌های انتخاباتی است که در سیاست‌های کلی انتخابات آمده است، خواهد بود.