«جعبه سیاه» آدم‌ها رو می‌شود/ چالش‌هایی که گاهی از دست مهمان برنامه در می‌رود

در پرواز از همان لحظه‌ای که هواپیما می‌خواهد پایش را از زمین بردارد و اوج بگیرد، تا وقتی که بخواهد فرود بیاید، تمام ریز و درشت اطلاعات از قبیل ارتفاع، زمان، سرعت و صدا در قطعه‌ای به نام جعبه سیاه ثبت و ضبط می‌گردد. جعبه سیاهی که قرار است در روز مبادا یعنی زمانی که حادثه ناگوار برای سرنشینان هواپیما افتاد، به کار آید. 

حال این «جعبه سیاه» مقابل آدم‌هایی قرار گرفته، که نه در روز مبادا بلکه الان پرده از راز مگوی چهره‌ها بر می‌دارد. صحبت‌هایی که بخشی‌اش در تدوین کار حذف شده و به پخش نرسیده است و بخش‌هایی که برای اولین‌بار مقابل دوربین گفته شده است.

محمدهادی خفاجی، کارگردان برنامه «جعبه سیاه» شبکه افق درباره هدف از تولید برنامه گفت: هدف «جعبه سیاه» نزدیک شدن به آدم‌هایی بوده، که هم مشهورند و هم مقبول. شاید اغلب برنامه‌ها برای گفتگو بیشتر به سراغ افراد مشهور بروند. اما اینکه آن فردِ مشهور چقدر قابل الگوبرداری باشد و چقدر حرکت مفیدی در زندگی‌اش کرده باشد، در «جعبه سیاه» حائز اهمیت بوده است.

خفاجی با بیان اینکه «جعبه سیاه» جزو برنامه‌های تاک شوست، ادامه داد: سعی شده جنس برنامه متفاوت شود. یعنی به سمت فرم حرکت کند و شکل گفتگو صمیمانه، آزاد، چالشی و پر ریتم باشد. 

این کارگردان تلویزیونی در پاسخ به این سوال که اگرچه «جعبه سیاه» می‌خواهد وارد حریم مصاحبه شونده‌ها شود، ولی از سبک کاری آقای عضد (طناز بودنش) پیداست که نمی‌توان انتظار یک گفت‌وگوی چالشی را داشت، افزود: جنس کار برنامه طنز است. به همین دلیل، امیر عضد را انتخاب کردیم. ماجرا از این قرار بود که ما بتوانیم به آدم‌ها نزدیک شویم. یعنی با فراهم کردن فضای طنز در جلو و پشت صحنه صمیمیت ایجاد کنیم و مصاحبه شونده صحبت‌هایی که را که پیش از این مقابل هیچ دوربینی بیان نکرده، به زبان بیاورد. «جعبه سیاه» شکل گرفت، تا هم گفتگو شیرین باشد و هم فضای راحتی برای طرف مقابل فراهم شود.

وی ادامه داد: ما سوالات را پیش‌روی مهمانان می‌گذاشتیم و بر این باوریم که هر سوال یک کلید برای رسیدن به ماجرایی در ذهن مهمان است. وقتی کلید را از مهمان می‌گرفتیم، سوالات چالشی‌مان شروع می‌شد. برای همین، ضبط هر برنامه حداقل چهار ساعت طول می‌کشید. نزدیک به سه ساعت و چند دقیقه راش مفید تولید و بهترین قسمت‌ها در تدوین انتخاب می‌شد. امیر عضد در برنامه نقش طنز را به عهده دارد. اغلب بخش‌هایی که با مهمانان چالش شده جلوی دوربین نیست و فقط خروجی آن پخش می‌شود. چون «جعبه سیاه» ماهیت طنز دارد، ما طنزش را جلوی دوبین نگه داشتیم و بخشی از چالشش را حذف کردیم.

خفاجی در پاسخ به این سوال که آیا قسمتی بوده که مهمان برنامه بگوید نمی‌خواهم این بخش صحبتم پخش شود، تصریح کرد: بله، فت و فراوان. تا جایی که بتوانیم سعی می‌کنیم آنها را قانع کنیم. اما موقعی هم بوده که مهمان آنقدر گرم صحبت شده و در فضای صمیمی برنامه غرق شده است که چیزی گفته، اما بعد از ضبط از ما در خواست کرده تا آن را حذف کنیم و گفته اگر این بخش صحبتم را پخش کنید، برایم بد می‌شود. البته چالش ما به صورت اعتراف‌گیری نبوده است. معمولاً با صمیمیت با مهمان گفتگو کردیم. حتی در محیط پشت صحنه این صمیمیت دیده می‌شود. مثلاً در برنامه تعاملی بین من و امیر عضد دیده می‌شود، که در تدوین حذف نکردیم. 

کارگردان برنامه «جعبه سیاه» در پاسخ به این سوال که آیا کدورتی هم برای مهمانان «جعبه سیاه» پیش آمده؟ مثلاً وقتی در انتهای گفتگو کفن مقابل مهمان برنامه گذاشته شد، باعث ناراحتی نشد؟ توضیح داد: کم، اما پیش می‌آید که ناراحت شوند. حتی یکی از مهمانان رسماً قهر کرد. در واقع، برنامه مواجهه آدم‌ها با سوالات است. حتی اگر فردی از برنامه ناراحت شده، به دلیل ماهیت «جعبه سیاه»، ناراحتی‌اش را در خروجی کار می‌بینید. اگر اتفاق بامزه‌ای هم در پشت صحنه افتاده، مخاطب آن را در خروجی می‌بیند. 

وی با بیان اینکه تعداد مهمانانی که دچار کدورت شدند، در حد سه چهار نفر بودند، افزود: اغلب مهمانان از بخش پایانی برنامه استقبال کردند. 

خفاجی در پاسخ به این سوال که از آنجایی که تولید برنامه «برمودا» جلوتر از برنامه «جعبه سیاه» بوده، فرم این برنامه شبیه برنامه «برمودا» است، گفت: ما در پیش تولید «جعبه سیاه» بودیم، که «برمودا» روانه آنتن شد. ما سعی کردیم از لحاظ طراحی دکور، آیتم محور بودن، نوع بازی‌ها و فرم تغییراتی در برنامه ایجاد کنیم، تا شباهت‌ها به حداقل برسد. حتی از آنجایی یکسری مهمانان «برمودا» در لیست مهمانان برنامه ما بود، آنها را حذف کردیم. به علاوه با استفاده از یک مجری که چندان چهره نبود، سعی کردیم حال و هوای متفاوتی را ایجاد کنیم.

این کارگردان در پاسخ به این سوال که آیا لازم است هر شبکه برنامه گفتگو محور داشته باشد؟ بیان کرد: بیشتر برنامه‌ها گفتگو محور هستند و این قالب جزو فرم‌های رایج تلویزیون است. مهم این است گفتگو از فضای مرسوم و کلیشه‌ای خارج شود و صحبت‌های بیان شده در فرمی مناسب جذابیت لازم برای همراهی مخاطب را داشته باشد.