خراسان شمالی با وسعتی بیش از ۲۸ هزار کیلومتر از شمال و شمال شرقی دارای مرز مشترک با جمهوری ترکمنستان است و ۳۴۴ هزار هکتار عرصه کشاورزی دارد که سالانه افزون بر ۲ میلیون تن انواع محصولات زراعی، باغی و دامی در آن تولید می شود و علاوه بر تامین نیاز استان بخش زیادی به سایر استان ها از جمله تهران و مازندران حمل می شود و بخشی نیز صادر می شود.
بر اساس آمار سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی؛ حدود ۸۲ هزار بهره بردار بخش کشاورزی در این استان مشغول به فعالیت هستند، این استان بیشترین درصد شاغل در بخش کشاورزی را دارد و سهم این بخش در استان ۱.۱ درصد از تولید ناخالص بخش کشاورزی کشور است و پُرواضح است که کشاورزی دارای مزیت نسبی و پیشران اقتصادی استان را تشکیل می دهد.
سابقه امر نشان می دهد که با آغاز فص بهار مبارزه با آفات به دغدغه اصلی کشاورزان این خطه تبدیل می شود و بهار امسال که بارندگی ها دوچندان شده است این چالش ها بیش از گذشته خود را نمایان کرده و بر اساس برآورد کارشناسان ۳۵ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی در معرض خطر آفات قرار دارد و همین کارشناسان چاره کار را در سمپاشی اصولی می دانند که باید زیر نظر آنها انجام شود.
اگرچه عملیات مبارزه با آفات و بیماری های از جمله زنگ زرد، سن گندم و سایر بیماری های برگی در سطح مزارع استان در تمامی مناطق استان دنبال می شود و در این راستا کارشناسان حوزه مرتبط از مزارع استان بازدید می کنند ولی خود کشاورز هم باید از اهمیت این موضوع برخوردار و در این راستا پیشقدم باشد.
۳۵ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی در معرض خطر
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی گفت: اگر کشاورزان عملکرد بالا در گندم و جو می‌خواهند، حتما باید به تغذیه خوب و مبارزه به موقع با بیماری‌ها و آفات در این محصولات توجه کنند چرا که تغذیه مناسب و مبارزه به موقع با بیماری‌ها و آفات موجب افزایش ۳۰ درصدی محصولات کشاورزی می‌شود.
محمد رضایی افزود: حدود ۶ هزار هکتار از مزارع غلات این استان علیه آفت سن و بیماری های برگی از جمله زنگ زرد گندم و لکه خرمایی در سال زراعی جاری سمپاشی شد.
وی ادامه داد: ریزش سن مادری به مزارع خراسان شمالی به نسبت سال گذشته با تاخیر انجام شده است که این امر باعث می شود مبارزه با این آفت در گندمزارها نسب به پارسال کاهش یابد اما در مرحله سن پوره با افزایش سطح مبارزه مواجه خواهیم شد.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی یادآور شد: سال زراعی گذشته در مجموع در سطح ۲۳ هزار هکتار از مزارع استان با سن مادری و پوره مبارزه شد که پیش بینی می شود امسال تا سطح ۲۵ هزار هکتار برسد.
رضایی افزود: آفت سن از برگ، جوانه، ساقه، سنبله و دانه های گندم و جو تغذیه کرده و به مزارع خسارت می زند و باعث افت شدید محصول می شود.
سن غلات از مهمترین آفات گندم و جو است و این آفت با تغذیه از گندم و جو در مراحل مختلف رویشی موجب کاهش عملکرد (خسارت کمی) و از بین بردن خاصیت نانوایی (خسارت کیفی) می شود.
وی با بیان اینکه بیماری زنگ زرد گندمزارها از سمت استان گلستان وارد مزارع این خطه شده است تصریح کرد: کشاورزان با این آفت آشنایی غریبه هستند و لازم است مراقبت بیشتری کنند.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی گفت: اینک بخش هایی از کشتزارهای شهرستان‌های مانه، سملقان و بجنورد به عنوان کانون آلودگی به بیماری زنگ زرد شناسایی شد و مقابله با این آفت ادامه دارد.
رضایی افزود: مقابله بیماری لک برگی زنگ زرد مهم است چرا که این بیماری با توجه به شرایط آب و هوایی به منطقه سرایت خواهد کرد و در صورت مبارزه نکردن با بیماری لکه زرد منطقه وسیعی را آلوده خواهد کرد و همچنین افزایش جمعیت این نوع آفت به صورت تصاعدی بالا خواهد رفت که بسیار خسارات زاست.
وی تصریح کرد: امسال با توجه به میزان رطوبت و دمای هوا در سال جاری این بیماری بروز پیدا کرد و با توجه به احتمال آلودگی گسترده باید مبارزه را دقیق و جدی انجام داد.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی خاطرنشان کرد: پیش بینی می شود در سطح ۱۰ هزار هکتار از کشتزار های این استان در سال جاری با بیماری لکه برگی زنگ زرد مبارزه انجام شود چرا که این بیماری از یک منطقه به منطقه دیگر سرایت می کند که این امر باعث می شود سطح وسیعی از گندمزار ها به این بیماری آلوده شوند.
آفت زنگ زرد یکی دیگر از مهمترین بیماری‌های گندم در دنیا و ایران محسوب می‌شود و در مواقعی که مزرعه دارای رطوبت بالا باشد به سرعت گسترش می‌یابد.
این آفت به صورت جوش یا تاول‌هایی به رنگ زرد مایل به نارنجی روی برگ‌های محصول ظاهر شده سپس تین جوش‌ها به سرعت به هم پیوسته و نوارهایی در امتداد رگبرگ‌ها در هر ۲ سطح برگ نمایان می‌کنند که به دنبال آن به کل محصول آسیب می‌زند.
اما و اگرهای سمپاشی
یکی از اساتید دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد شیروان در این خصوص توصیه کرد: سمپاشی چاره فرار کشاورزان از دست آفات است و باید نکات ایمنی را نیز در این خصوص رعایت کنند که در ابتدای امر و زمان آماده سازی محلول سمی باید از دستکش، لباس کار مخصوص، ماسک و عینک محافظ استفاده شود.
فرشید ابراهیم زاده افزود: کارایی مصرف سموم در دمای بالای ۱۵ درجه افزایش می یابد و سمپاشی باغات را در هوای خنک (اول صبح یا عصر دیر هنگام) انجام دهید و سعی کنید در صورت امکان یک روز بعد از سمپاشی باغ، آبیاری را انجام دهید.
وی یادآور شد: بعد از استفاده از محلول پاشی کلسیم در باغ حتما آبیاری را انجام دهید و از اختلاط سموم و یا کودهای تقویتی بدون توصیه کارشناسان گیاهپزشکی پرهیز کنند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه کشاورزان باید از سمپاشی بی رویه پرهیز کنند افزود: استفاده از مواد اصلاح کننده‌ها، سختی آب مورد استفاده را به حد نرمال برسانید و باتوجه به نوع سم از لحاظ حساسیت به اسیدیته، آب را با اصلاح کننده به حد مطلوب برسانید.
ابراهیم زاده اضافه کرد: بترین روش سمپاشی زمین های کشاورزی، استفاده از سمپاش پشت تراکتوری با نازل‌های تی‌جت استاندارد است و با توجه به نوع مبارزه (علف هرز، حشرات و بیماری‌ها) فشار سمپاشی بین سه تا پنج بار است و از فشارهای بالا و پودر کردن محلول پرهیز کنید.
وی عنوان کرد: سرعت باد در زمان سمپاشی از ۲ متر بر ثانیه بیشتر نباشد به طوری که در هنگام پاشش، اثرات ذرات بیش از ۷۰ سانتی‌متر پشت بام دیده نشوند و در ساعتی از روز که رطوبت نسبی هوا پایین است اقدام به سمپاشی نکنید.
این کارشناس کشاورزی ادامه داد: شدت بالای نور خورشید می‌تواند کارایی برخی سموم را کاهش دهد و در زمان هایی که شدت نور خورشید زیاد است اقدام به سمپاشی نکنید و به دوره ماندگاری سموم اهمیت زیادی دهید.
خراسان شمالی دارای ۲ هزار و ۸۴۳ هکتار وسعت است که ۱۶ درصد از این گستره قابل کشت و در مجموع سطح اراضی زراعی و باغی استان با احتساب زمین های آیش و دیم به ۴۵۲ هزار و ۶۱۴ هکتار می رسد..
۴۴ درصد جمعیت یک میلیون نفری این استان در نواحی روستایی سکونت دارند.
منبع: ایرنا