علی دارابی قائم‌مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی کشور در مراسم بزرگداشت روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی که امروز سه‌شنبه ۲۸ فروردین ماه ۱۴۰۳ در سالن فجر وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برگزار شد، گفت: سنت گرامی‌داشت «روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی» که با اهتمام شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی «ایکوموس» شکل گرفته، فرصت مهمی است برای یادآوری «حفاظت از میراث‌فرهنگی» و «کارکرد‌های آن» در جهان پر چالش امروز است، چرا که بناها و محوطه‌های تاریخی به عنوان نماد‌های ملموس میراث فرهنگی، دانش، باور و فنونی را در خود نهفته دارند که درک و فهم آنها می‌تواند از چالش‌ها و مشکلات جامعه بشری، امروزی گره‌گشایی کند.
او افزود: در سالیان اخیر گفتمان، شعار‌ها و پیام‌های جهانی انتخاب شده برای این روز، نمایانگر کشاکش و درگیری جوامع بشری با تغییرات اقلیمی و بحران‌های طبیعی است و در این مواجهه و چالش لازم است از یک سو میراث گذشتگان را حفظ و صیانت کنیم و از سوی دیگر با تکیه بر این منابع و با خوانش آن این منابع ارزشمند را برای بهبود و کیفیت بخشیدن به زندگی امروز به کار ببندیم.
چالش‌های جهان معاصر تهدیدی جدی برای میراث فرهنگی و بناها و محوطه‌های تاریخی
قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی کشور اظهار کرد: چالش‌های جهان معاصر چه ناشی از بحران‌های طبیعی و چه ناشی از تعارض‌های اجتماعی و خصومت‌ها باشد، تهدیدی جدی برای میراث فرهنگی و بناها و محوطه‌های تاریخی است و از این رو باید در تأسی از راهبرد‌های جهانی، برنامه‌ها و اولویت‌های پیشگیرانه و حفاظت گرایانه برای آن اتخاذ شود.
او افزود: در نزاع‌هایی که انجام می‌شود، یکی از نگرانی‌های جهانی، شیوه حراست و صیانت از بناها و محوطه‌های تاریخی است. در جنایتی که رژیم صهیونیستی در کشتار مردم بی‌دفاع در غزه انجام داد، تخریب برخی از بناهای تاریخی رخ داد و آقای مهندس ضرغامی، ضمن ابراز نگرانی از نسل‌کشی در غزه، نامه‌ای را برای مجامع جهانی از جمله دبیرکل یونسکو، ارسال و خطر نابودی آثار فرهنگی‌تاریخی ۵ هزارساله در فلسطین را یادآوری کردند.
عزم جدی معاونت میراث‌فرهنگی برای توسعه حفاظت از آثار تاریخی
دارابی تأکید کرد: در این ارتباط معاونت میراث‌فرهنگی در دولت سیزدهم عزم جدی برای توسعه حفاظت از آثار را در دستور کار قرار داده است.
او با اشاره به ثبت ملی ۳۴ هزار ۴۳۷ اثر گفت: از این میان ۲ هزار و ۵۹۴ شیء، ۱۴ هزار و ۷۳۰ بنا، ۲۱ بافت شهری، ۱۸۳ بافت روستایی، ۱۹ هزار و ۵۹۳ تپه و محوطه تاریخی را شامل می‌شود که در سال ۱۴۰۲ سرانه حفاظت و مرمت برای بناهای تاریخی هر اثر ۱۳۰ میلیون ریال، معادل ۱۳ میلیون تومان و همین طور منابع مالی مصوب برای محوطه‌های تاریخی سرانه هر محوطه برای نگهداری ۹ میلیون ریال، معادل ۹۰۰ هزار تومان بوده است، که واقعاً انسان حیرت می‌کند این همه عظمت تاریخی و میراث فرهنگی و تمدنی چگونه با کمترین بودجه و اعتبارات باید نگهداری، حفظ و مرمت شود.
۲ هزار اثر تاریخی در مالکیت سایر دستگاه‌های دولتی و یک هزار و ۹۰۰ اثر در اختیار اوقاف قرار دارد
قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی کشور ادامه داد: از این ۱۴ هزار بناهای تاریخی ۲هزار اثر در مالکیت سایر دستگاه‌های دولتی و یک هزار و ۹۰۰ اثر در اختیار اوقاف قرار دارد که وفق قانون حفظ، احیا و مرمت، مکلفند از این بناها حفاظت کنند.
اختصاص تنها ۹۱ میلیارد تومان برای تملک بناهای تاریخی در سال ۱۴۰۲
دارابی با بیان این که اعتبارات در حوزه میراث‌فرهنگی کفاف نیاز‌ها نیست، تصریح کرد: از ۲۰هزار میلیارد تومان (۲۰ همت) که در سال ۱۴۰۲ نیاز داشتیم تنها ۹۱ میلیارد تومان اختصاص داده شد که ۶۰ میلیارد آن اوراق قرضه است.
او با اشاره به اقدامات مهم حفاظتی در دولت سیزدهم گفت: با این همه محدودیت‌ها، اما معاونت میراث‌فرهنگی در دولت سیزدهم برنامه‌ها و اقدامات مهمی را برای توسعه حفاظت از آثار دنبال کرده است که می‌توان به افزایش سواد میراثی جامعه با برنامه‌هایی از جمله برگزاری جشنواره تولیدات چند رسانه‌ای، اهتمام بر مرجعیت بخشی میراث فرهنگی، نهضت معرفی، آموزش و خوانش و روایتگری، اتکا بر آرای صاحب‌نظران و پیشکسوتان و تجلیل از چهره‌های ماندگار میراث فرهنگی، ارتقای جایگاه کشور در مناسبات فرهنگی جهانی و منطقه‌ای که ثبت «یلدا»، «افطار و سنت‌های وابسته آن» در حوزه میراث ناملموس و «۵۴ کاروانسرا» در حوزه میراث ملموس به عنوان نمونه‌هایی از این اقدامات هستند.
تشکیل «انجمن خیرین میراث. فرهنگی» و «انجمن میراث فرهنگی» از اقدامات مهم حفاظتی
قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی کشور، توسعه و مردمی کردن حفاظت از میراث با تشکیل «انجمن خیرین میراث فرهنگی» (مردم نهاد) و «انجمن میراث فرهنگی» در سراسر کشور به ریاست استانداران، فرمانداران و حمایت از حقوق عامه و کمک بایسته به رشد و توسعه کشور از دیگر اقدامات مهم حفاظتی معاونت میراث فرهنگی در دولت سیزدهم عنوان کرد.
دارابی درباره برنامه‌های پیش رو معاونت میراث‌فرهنگی گفت: سال ۱۴۰۳ را در معاونت میراث‌فرهنگی «سال حفاظت از محوطه‌ها و مقاوم‌سازی بناهای تاریخی» اعلام کرده‌ایم. افزایش ضریب امنیتی در حوزه حفاظت فیزیکی و الکترونیکی، تلاش برای اتمام مرمت‌های نیمه کاره، کیفیت بخشی به اقدامات و پروژه‌های مرمت بناها، نظام‌مند کردن و فعال کردن شورا‌های فنی استان‌ها، تدوین سند ملی میراث‌فرهنگی، آیین‌نامه ارزشیابی میراث‌داران تمدنی از جمله برنامه‌های مهم در سال پیش رو است.
او افزود: امروز میزبان عزیزانی از خیل عظیم حافظان میراث فرهنگی هستیم، استادانی که با تلاش، جهاد و ایثار و سرپنجه هنرمندانه خود، معماری و مرمت را کیفیت و رونق بخشیده‌اند، خیرانی که بانی خیر و ماندگاری حفاظت از میراث‌فرهنگی هستند، کنشگران و فعالانی که در قامت‌های مختلف اجتماعی حفاظت و احیای اثر را تحقق و رونق بخشیده‌اند. امروز از فرصت گرامی داشت روز جهانی بناها و محوطه‌ها استفاده کرده‌ایم تا قدردان کسانی باشیم که حافظان میراث فرهنگی سرزمین‌شان هستند و تأثیر اقدامات آنان در تاریخ ایران عزیز به یادگار می‌ماند.