شهرستان مراغه با تمدن چندین هزار ساله با داشتن تپه باستانی به یادگار مانده از دوران عصر پارینه سنگی و تمدن پیش و بعد از اسلام هر ساله پذیرای گردشگران و میهمانان نوروزی از خارج و نقاط مختلف کشور است.
این شهر بعد از اسلام و در زمان سلجوقیان مرکز حکومت و در دوره ایلخانان مغول به عنوان پایتخت هلاکوخان نوه چنگیزخان انتخاب شده است.
رصدخانه تاریخی این شهر از یادگار‌های علمی و فلکی خواجه نصیرالدین طوسی در سال ۶۵۷ هجری قمری و زمان پایتختی مراغه به فرمان هلاکوخان با همراهی عده‌ای از فضلا و دانشمندان آن دوران از جمله علامه قطب الدین، فخرالدین مراغی، محی الدین مغربی و نجم الدین اسطرلابی در این شهر بنا شده است.
این رصدخانه با آوازه بین المللی خود در دوران گذشته و زمان کنونی به عنوان افتخار علمی ایرانیان در دنیای علم و ستاره شناسی شناخته شده و از آثار مهم و ارزشمند این شهرستان محسوب می‌شود.
معبد مهرپرستان در روستای ورجوی با سه هزار سال قدمت بزرگترین معبد آیین مهرپرستی در ایران است.
این معبد در ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی مراغه و در روستای ورجوی واقع شده و با قدمتی حدود سه هزار ساله میراثی ارزشمند و تاریخی برای بازدید میهمانان نوروزی و گردشگران علاقمند به آثار باستانی و تاریخی است.
معبد مهر جزو چهار معبد مهم آیین مهرپرستی در ایران به شمار می‌رود که دارای پلانی زیرزمینی و صخره‌ای بوده و در دوره اشکانی و ساسانی بنا شده است.
گنبد سرخ از قدیمی‌ترین بنا‌های موجود در مراغه بوده که در سال ۵۴۲ هجری قمری به صورت مربع شکل متشکل از سردابه و اتاق اصلی احداث شده و بر روی سکویی سنگی قرار گرفته است.
ورودی این گنبد به سوی شمال مشرف بوده و از آجرکاری پرنقش و نگار همراه با کاشی‌های فیروزه‌ای که تازه در معماری سلجوقی متداول شده بود، زینت یافته است.
گنبد کبود برجی است که دارای طاق نما، حاشیه قطارکاری و دندانه بوده و در کنار آنها پایه‌های ستون مانندی ساخته شده که مثل سطح خارجی طاق نما‌ها با تزئینات مرکب از آجر، سفال و کاشی فیروزه‌ای رنگ با اشکال هندسی به طوری بدیع آرایش یافته است.
این گنبد یک ساختمان دو طبقه با سردابه‌ای سنگی بوده که ارتفاع سردابه آن از سطح زمین دو متر و ۴۰ سانتی متر و در طبقه دوم آن اتاق آجری در روی سردابه با بلندی ۱۱ متر و ۴۰ سانتی متر احداث شده است.
همچنین این بنا ۱۰ ضلعی بوده و گنبدی نیمکره‌ای بر روی سقف این طبقه ایجاد شده و در نهایت به وسیله مخروط هرمی ۱۰ طرفه پوشیده شده است.
این گنبد از آثار تاریخی مورد استقبال گردشگران و مسافران نوروزی بوده است.
برج مدور در فاصله ۱۰ متری گنبد کبود قرار گرفته و از بنا‌های استوانه‌ای اواخر دوره سلجوقیان در ایران است.
گنبد غفاریه مراغه که ساخت آن به ابوسعید بهادرخان ایلخان نسبت داده می‌شود از دیگر برج‌های معروف این شهر است که برخلاف سبک معماری سلجوقیان در ساخت آن از آجر لعابدار کمتر استفاده شده و کاشی کاری جای آن را گرفته است.
وجه تمایز این برج با دیگر برج‌ها بکارگیری پنجره‌های کاذب در این برج بوده که براساس اعلام کارشناسان میراث فرهنگی سازنده آن قصد القا روشنایی و نور به صورت نمادین در محل را داشته است.
موزه تخصصی مراغه نیز از دیگر مکان‌های گردشگری و دیدنی این شهرستان است که به عنوان نخستین موزه تخصصی حکومت ایلخانان دارای آثاری ارزشمند و تاریخی از این دوران است.
در این موزه فرهنگ و تمدن عصر ۱۰۴ ساله ایلخانان در ایران در بخش‌های سکه، کتابت، مفرغینه، آبگینه و سفال به نمایش درآمده است.
سجوق، باسلوق، حلوای نجودچی، شیرینی چای، خشکبار، عسل و صابون از سوغاتی‌های سنتی این شهر برای میهمانان نوروزی است.
شهرستان مراغه با ۲۷۷ هزار نفر جمعیت در جنوب استان آذربایجان شرقی واقع است.