روزه از قدیمی‌ترین عبادت‌هاست که در بین اقوام و ملل جهان رایج بوده است. در بین اقوام کهن، رومانی‌ها و هندو‌ها بیشتر به روزه‌داری مشهور بودند. در تمام ادیان آسمانی، روزه جزء احکام واجب است. روزه چهل روزه حضرت موسی و الیاس، روزه سه هفته‌ای حضرت دانیال و روزه حضرت داوود و یونس در تورات ذکر شده است. یهودیان نیز هفته‌ای دو روز، روزه می‌گیرند.
اما در آئین اسلام روزه بر هر مرد و زن واجد شرایط واجب است. پیغمبر اسلام می‌فرماید: «صوموا تصحوا» به این معنا که روزه بگیرید تا تندرست باشید. در طب قدیم، روزه اهمیت خاصی داشته به طوری‌که فیثاغورث و بقراط برخی از امراض را با روزه معالجه می‌کردند. حارث بن کلده طبیب معروف زمان بعثت رسول اکرم (ص)، روزه را تنها راه معالجه بیماری‌ها می‌دانست. ابن‌سینا نیز در فصلی از کتاب قانون، به مداوا با روزه پرداخته است. دکتر الکسی سوفورین دانشمند روسی می‌گوید: جسم به هنگام روزه به جای غذا از مواد داخلی استفاده و آنها را مصرف می‌کند و بدین‌وسیله خود را بوسیله روزه، پاکیزه می‌کند.
روزه به چه معنا است؟
روزه در عربی «صوم» گفته می‌شود که به معنای امساک است. اما روزه در اصطلاح فقهی به کسی گفته می‌شود که از سپیده دم تا غروب شرعی از مفطرات ده گانه به نیت روزه امساک کند.
بیشتر بیماری‌های حاد را می‌توان به‌وسیله روزه بهبود بخشید یا از شدت آنها کاست. بهترین درمان بیولوژیکی این است که بوسیله دفع مواد مضر، سلامت فرد تأمین می‌شود. نیرو‌های نوسازی موجود زنده، در هنگام روزه فعال و آزاد شده و تصفیه مواد زائد حاصل از متابولیسم ایجاد می‌شود. روزه داری سبب افزایش قدرت انقباضی قلب و دفع چربی‌ها می‌شود.
آثار مثبت جسمی برای افراد سالم در روزه داری بیان شده است. از جمله تأثیر بر سوخت و ساز، غلظت هورمون‌ها، فعالیت کلیه، آزمایش‌های کبدی، دستگاه گوارش، دستگاه قلب و عروق، آثار عصبی و روانی، اثر بر الکترولیت‌ها و شاخص‌های خون‌سازی، اثر بر کاهش وزن و ... است. همچنین، روزه داری باعث کاهش افسردگی، افکار پارانوئیدی و وسواس شده و عزت نفس فرد را افزایش می‌دهد.
به مناسبت فرار رسیدن ماه مبارک رمضان، به بررسی مقالات فارسی با موضوع روزه داری در حوزه‌های موضوعی مختلف خواهیم پرداخت.
تجزیه و تحلیل مقالات پربازدید علمی فارسی با موضوع روزه داری
جدول ۱، مقالات فارسی با موضوع روزه داری که بیشترین بازدید را داشته‌اند، نشان می‌دهد. براین اساس، مقالات «ارتباط روزه داری در سه ماهه اول حاملگی و وزن هنگام تولد نوزاد بیمارستان میرزا کوچک خان – ۱۳۸۰»، «اثرات روزه داری ماه رمضان بر میل جنسی: نقش هورمون یا قشر مغز؟» و «اثر روزه داری بر چشم از دیدگاه بیماران» به‌ترتیب پربازدیدترین مقالات فارسی با موضوع روزه داری هستند.
مقاله‌ی «ارتباط روزه داری در سه ماهه اول حاملگی و وزن هنگام تولد نوزاد بیمارستان میرزا کوچک خان – ۱۳۸۰» با بیش از ۳۶ هزار بازدید، پربازدیدترین مقاله فارسی با موضوع روزه داری است. این مقاله با همکاری دو نویسنده در مجله دانشکده پزشکی منتشر شده است.
بسیاری از زنان حامله براساس اعتقادات مذهبی خود روزه می‌گیرند. مجوز شرعی بری انجام این عبادت در زنان حامله به شرط بی ضرر بودن آن برای مادر و جنین است. این مقاله، با هدف تعیین ارتباط وزن هنگام تولد نوزاد با روزه داری در سه ماهه اول حاملگی انجام شده است. نویسندگان مقاله به این نتیجه رسیدند که تولد نوزاد با روزه داری در سه ماهه اول حاملگی ارتباط دارد. به این معنا که روزه داری مادر باردار در سه ماهه اول حاملگی به‌دلیل ضرر به جنین، جایز نیست.
تجزیه و تحلیل مقالات جدید علمی فارسی با موضوع روزه داری
جدول ۲، جدیدترین مقالات فارسی مرتبط با روزه داری را نشان می‌دهد. براین اساس مقاله‌ی «بررسی میزان بستری به علت نارسایی قلبی جبران نشده در ماه رمضان و ماه‌های قبل و بعد آن در بیمارستان آیت اله طالقانی و سیدالشهدای ارومیه» جدیدترین مقاله فارسی با موضوع روزه داری است.
کلمات کلیدی مقالات فارسی با موضوع روزه داری
کلمات کلیدی عصاره هر مقاله است و نویسنده موضوعات مقاله خود را در کلمات کلیدی نشان می‌دهد.
شکل ۱، کلمات کلیدی به‌کار رفته در مقالات فارسی با موضوع روزه داری را نشان می‌دهد.
براین اساس «سلامت روانی»، «پلاک دندانی» و «کلسترول» پرتکرارترین مقالات فارسی با موضوع روزه داری هستند.
منبع: مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی SID